Οσία Μάρθα Μονεμβασίας, 5 Μαΐου
Η ζωή της Αγίας Μάρθας, ηγουμένης της Μονής της Υπεραγίας Θεοτόκου στη Μονεμβασία, η οποία βρισκόταν κάτω από τον ναό της Οδηγήτριας, γράφτηκε για εμάς από τον Επίσκοπο Παύλο της Μονεμβασίας τον 10ο αιώνα. Ήταν γυναίκα πολύ ενάρετη, η οποία υπέφερε από αιμορραγία. Για τον λόγο αυτόν ζούσε στον εξώστη του ναού της μονής.
Μια ημέρα, κάποιος γέροντας μοναχός επισκέφθηκε τη μονή και στάλθηκε επάνω, στον εξώστη, για να δει τη Μάρθα. Εκείνος της ζήτησε ένα από τα ενδύματά της. Η Μάρθα του αποκρίθηκε πως είχε μόνο δύο ενδύματα λόγω της αιμορραγίας της· το ένα το φορούσε, ενώ το άλλο ήταν για πλύσιμο, καθώς είχε λερωθεί από τη ροή αίματος. Παρ' όλα αυτά, λόγω της αγαθότητάς της, η Μάρθα έδωσε στον γέροντα το καθαρό της ένδυμα. Εκείνος αναχώρησε ευχαριστημένος. Όμως, μόλις ο γέροντας έφυγε, η Μάρθα πρόσεξε πως η αιμορραγία της είχε σταματήσει. Αντιλαμβανόμενη ότι επρόκειτο περί θαύματος, έστειλε μερικές μοναχές να αναζητήσουν τον γέροντα, αλλά δεν βρέθηκε πουθενά.
Την ίδια ημέρα και ακριβώς την ίδια ώρα που ο γέροντας επισκέφθηκε τη Μάρθα στη Μονεμβασία, παρουσιάστηκε ξαφνικά στη Θεσσαλονίκη, στο σπίτι συγγενών της Μάρθας από τη Μονεμβασία. Όταν τους ρώτησε αν γνώριζαν τη Μάρθα, ηγουμένη της κάτω Μονής της Υπεραγίας Θεοτόκου στη Μονεμβασία, εκείνοι του απάντησαν ότι πράγματι τη γνώριζαν, και μάλιστα ήταν συγγενείς της. Τότε εκείνος τους έδειξε και τους έδωσε το ένδυμά της και τους ανέθεσε να της μεταφέρουν ένα μήνυμα, όταν θα επέστρεφαν στη Μονεμβασία: «Πολλά σε περιμένουν». Αφού είπε αυτά, εξαφανίστηκε προς μεγάλη τους έκπληξη. Οι συγγενείς της Μάρθας σημείωσαν την ημέρα και την ώρα της συνάντησης και, όταν επέστρεψαν στη Μονεμβασία, μετέφεραν το μήνυμα του γέροντα στη Μάρθα. Όταν εκείνη έμαθε από τους συγγενείς της για τη θαυμαστή τους συνάντηση με τον γέροντα την ίδια ακριβώς ημέρα και ώρα που τον είχε δει και θεραπευτεί από την αιμορραγία της, όλοι έμειναν έκθαμβοι και δόξασαν τον Θεό. Επίσης, υπέθεσαν πως ο γέροντας δεν ήταν άλλος από τον Άγιο Ιωάννη τον Θεολόγο και Ευαγγελιστή.
Η Μάρθα είδε επίσης κάποτε την Παναγία από τον εξώστη του ναού, ενώ οι μοναχές έψαλλαν τον Όρθρο για την Κοίμηση της Θεοτόκου. Την είδε να κάθεται ενθρονισμένη στο Ιερό Βήμα, ενώ η ίδια έκλαιγε αδιάκοπα. Το όραμα αυτό διήρκεσε μέχρι τη Δοξολογία, στο τέλος του Όρθρου, οπότε οι μοναχές άρχισαν να ψάλλουν δυνατά. Τότε η Θεοτόκος εξαφανίστηκε. Η Μάρθα τότε φώναξε: «Τι κάνατε;» Όταν οι μοναχές τη ρώτησαν γιατί φώναξε, εκείνη τους διηγήθηκε το όραμά της και από τότε τους όρισε να ψάλλουν τη Δοξολογία πιο ήσυχα και με ταπείνωση καρδιάς.
