Σύναξη της Υπεραγίας Θεοτόκου εν Σιέρπουχωφ Ρωσίας, 5 Μαΐου
Η ιερή εικόνα της Θεοτόκου στην ιερά Μονή Σιέρπουχωφ της Ρωσίας κοντά στη Μόσχα είναι γνωστή για θαύματα απεξάρτησης σε αλκοολικούς και εξαρτημένους από τα ναρκωτικά.
Η Εικόνα της Ανεξάντλητης Ποτηρίας της Υπεραγίας Θεοτόκου
Η εικόνα της Ανεξάντλητης Ποτηρίας αποκαλύφθηκε στη Ρωσία το 1878. Ένας συνταξιούχος στρατιώτης από την Τούλα είχε σπαταλήσει τη σύνταξή του στο αλκοόλ, καταστρέφοντας την υγεία του. Παρόλο που δεν μπορούσε πλέον να περπατήσει, συνέχιζε να πίνει.
Ένα βράδυ, ένας άγιος Γέροντας εμφανίστηκε στον ύπνο του και του είπε να πάει στη Μονή Βλάντιτσνυ της Εισόδου της Θεοτόκου στο Ναό, στο Σερπούχοφ, και να παρακαλέσει να τελεστεί Παράκληση ενώπιον της εικόνας της Ανεξάντλητης Ποτηρίας. Ο άνθρωπος, επειδή δεν είχε χρήματα και δεν μπορούσε να περπατήσει, αγνόησε το όνειρο. Όμως ο Γέροντας εμφανίστηκε δεύτερη και τρίτη φορά, μιλώντας με αυξανόμενη αυστηρότητα.
Σέρνοντας στα τέσσερα, έφτασε στο επόμενο χωριό και φιλοξενήθηκε στο σπίτι μιας ηλικιωμένης γυναίκας. Εκείνη του έτριψε τα πόδια και άρχισε να αισθάνεται καλύτερα. Την επόμενη μέρα συνέχισε το ταξίδι του με δύο μπαστούνια, μετά με ένα, μέχρι που έφτασε στη μονή.
Περιέγραψε τα όνειρά του στις μοναχές, αλλά καμία δεν είχε ακούσει ποτέ για την εικόνα της Ανεξάντλητης Ποτηρίας. Τότε μια μοναχή θυμήθηκε μια εικόνα που κρεμόταν σε έναν διάδρομο της μονής, μεταφερθείσα από την Εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, που απεικόνιζε ένα ποτήριο. Στην πίσω πλευρά της εικόνας υπήρχε η επιγραφή: «Η Ανεξάντλητη Ποτηρία». Αξιοσημείωτο είναι ότι όταν ο άνθρωπος έφτασε στο προσκυνητάρι του Αγίου Βαρλαάμ, αναγνώρισε σ’ αυτόν τον άγιο γέροντα που είχε δει στο όραμά του και που τον είχε στείλει στην Παναγία για να λάβει θεραπεία από τον αλκοολισμό. Μετά την Παράκληση, επέστρεψε στο σπίτι του θεραπευμένος σωματικά και απελευθερωμένος από την εξάρτησή του.
Η είδηση του θαύματος διαδόθηκε και πολλοί αλκοολικοί και οι οικογένειές τους ήρθαν να προσευχηθούν ενώπιον της εικόνας. Πολλοί επέστρεψαν για να ευχαριστήσουν την Παναγία για την εκπλήρωση των προσευχών τους. Κάθε Κυριακή, στη Μονή Βισότσκι του Σερπούχοφ τελείται Παράκληση με Ακάθιστο Ύμνο ενώπιον της εικόνας για όσους πάσχουν από εξαρτήσεις.
Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση, η πρωτότυπη εικόνα μεταφέρθηκε στον Καθεδρικό του Αγίου Νικολάου. Μεταξύ 1919 και 1928 δημιουργήθηκαν οκτώ αντίγραφα. Μετά το κλείσιμο του ναού το 1929, οι περισσότερες εικόνες καταστράφηκαν και η τύχη τόσο της πρωτότυπης εικόνας όσο και των αντιγράφων της παραμένει άγνωστη.
Σχετικά με την Εικόνα
Η εικόνα της Ανεξάντλητης Ποτηρίας απεικονίζει την Θεοτόκο με υψωμένα τα χέρια στην στάση του «Οράντα» (όπως στην εικόνα της Παναγίας του Σημείου). Ο Χριστός απεικονίζεται να στέκεται μέσα σε ένα ποτήριο, με τα χέρια υψωμένα σε ευλογία.
Η εικόνα αυτή αποτελεί παραλλαγή της Παναγίας της Νικαίας, γνωστής και ως «Η Τράπεζα του Σώματός Σου». Η βασική διαφορά είναι ότι στην εικόνα της Νικαίας η Θεοτόκος έχει το κεφάλι της κεκλιμένο και τα μάτια χαμηλωμένα, ενώ στην Ανεξάντλητη Ποτηρία κοιτάζει ευθέως τον θεατή.
Η Τιμή της Εικόνας μετά την Πτώση του Κομμουνισμού
Το 1991, η ανδρική Μονή Βισότσκι στο Σερπούχοφ, ιδρυθείσα το 1374 από τον Άγιο Σέργιο του Ραντονέζ, άνοιξε ξανά υπό την ηγουμενία του Αρχιμανδρίτη Ιωσήφ Μπαλαμπάνοφ (νυν Επίσκοπος Μπιρομπιτζάν και Κουλντούρσκ). Το 1992, ο αγιογράφος Αλέξανδρος Σοκόλοφ ζωγράφισε νέα εικόνα σε βυζαντινό ύφος. Το 1993 η εικόνα τοποθετήθηκε στη Μονή Βισότσκι, όπου τιμάται ως θαυματουργή, ιδιαιτέρως για θεραπεία από εξαρτήσεις. Η εικόνα αυτή έχει γίνει ευρύτερα γνωστή σε όλη τη Ρωσία και στον Ορθόδοξο κόσμο. Η μονή έχει καταστεί κέντρο προσκύνησης της Ανεξάντλητης Ποτηρίας.
Το 1995 επαναλειτούργησε και η γυναικεία Μονή Βλάντιτσνυ, όπου είχε αποκαλυφθεί αρχικά η εικόνα. Το 1996 ενθρονίστηκε εκεί ένα αντίγραφο της εικόνας σε «ακαδημαϊκό» ύφος, βασισμένο σε εφημερίδες της εποχής. (Αργότερα διαπιστώθηκε ότι η πρωτότυπη εικόνα ήταν βυζαντινού τύπου.) Και αυτή η εικόνα έχει αποβεί θαυματουργή.
Σε συνέντευξή της, η Ηγουμένη Αλεξία της Μονής Βλάντιτσνυ δήλωσε ότι μια εικόνα της Ανεξάντλητης Ποτηρίας, που πιθανολογείται πως είναι η πρωτότυπη του 1878, βρέθηκε σε ιδιωτική συλλογή έργων τέχνης, αν και δεν είναι βέβαιο αν μπορεί να ανακτηθεί.
Η εικόνα έχει ζωγραφιστεί σε πολλές παραλλαγές και πολλά αντίγραφα ανά τη Ρωσία θεωρούνται επίσης θαυματουργά.
Το 1997, λόγω της μεγάλης τιμής που της αποδίδεται, εντάχθηκε επίσημα στο λειτουργικό εορτολόγιο της Ρωσικής Ορθοδόξου Εκκλησίας με την ευλογία του μακαριστού Πατριάρχη Αλεξίου Β΄. Η εορτή της εικόνας τελείται στις 5 Μαΐου, ημέρα της κοίμησης του Αγίου Βαρλαάμ. Η Μονή Βλάντιτσνυ τιμά επίσης την εικόνα στις 27 Νοεμβρίου (παλαιό ημερολόγιο) / 10 Δεκεμβρίου (νέο), εορτή της Παναγίας του Σημείου.
Έχουν συνταχθεί Ακάθιστος Ύμνος και Παράκληση στην Ανεξάντλητη Ποτηρία στα ρωσικά και στα αγγλικά.
Πολλοί άνθρωποι που πάσχουν από αλκοολισμό, ναρκωτικά και άλλες εξαρτήσεις συνεχίζουν να ζητούν τη βοήθεια του Θεού μέσω της εικόνας της Ανεξάντλητης Ποτηρίας.
Η Εικόνα σε Προγράμματα Απεξάρτησης
Μετά την αναγνώριση της εικόνας ως θαυματουργής το 1878, ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Αλεξάνδρου Νιέφσκι στο Σερπούχοφ ίδρυσε την Αδελφότητα Νηφαλιότητος του Αγίου Αλεξάνδρου Νιέφσκι.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, περίπου εξήντα κέντρα αποτοξίνωσης από τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία λειτουργούν στη Ρωσία.
Η Μονή Προστασίας της Θεοτόκου στο Τερβένιτσε έχει ένα σκήτη αφιερωμένο στην Ανεξάντλητη Ποτηρία, όπου άνδρες και γυναίκες περνούν από πρόγραμμα ανάρρωσης.
Ιδρύθηκε επίσης η «Αδελφότητα της Ανεξάντλητης Ποτηρίας» με σκοπό να προσφέρει δίκτυο προσευχής και αλληλοϋποστήριξης για την αντιμετώπιση των εξαρτήσεων.
Κοντάκιο σε ήχο πλάγιο του δευτέρου
Άλλην βοήθειαν ουκ έχομεν, άλλην ελπίδα πλην Σού, Δέσποινα. Συ βοήθησον ημίν, επί Σοί γαρ ελπίσαμεν, και εν Σοί καυχώμεθα, Σούς γαρ εσμέν δούλοι. Μη καταισχύνῃς ημάς.
