ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟ

 Βλέπε στις 14 Σεπτεμβρίου.

Ο Ναός της Παναγιάς της Γιάτρισσας βρίσκεται στον Ποταμό της Θηρασιάς και είναι αφιερωμένος στην Γέννηση της Θεοτόκου. Εορτάζει στις 21 Σεπτέμβρη διότι ο ναός φτιάχτηκε κατά τη δεκαετία του '50, από οικογένεια παλιομερολογιτών και όταν έγινε η αλλαγή από το παλαιό στο νέο ημερολόγιο, ο τότε επίσκοπος δεν άλλαξε την ημέρα της εορτής επειδή η πανήγυρις του Ναού είχε πάρει μεγάλες διαστάσεις ανάμεσα στους κατοίκους. Επίσης και στην περιοχή Κοντοχωρίου των Φηρών της Σαντορίνης ανάλογος ναός της Παναγίας της Γιάτρισσας κατασκευάσθηκε το 1989, και εορτάζεται κάθε χρόνο κατά την ημέρα αυτή.

 Η μνήμη της Αγίας Βάσσας αναφέρεται στον Συναξαριστή Sirmond με τη φράση: «Τῇ αὕτῃ ἥμερᾳ τῆς ἁγίας μάρτυρος Βάσσης τῆς Τυρίας» (Delehaye, Συναξ. σελ. 68, 5), χωρίς άλλες βιογραφικές λεπτομέρειες.

 Ὑπὲρ Θεοῦ κλίναντος ἐν ξύλῳ κάραν, Ἓξ Μάρτυρες κλίνουσι τὴν κάραν ξίφει Οι Άγιοι Έξι Μάρτυρες ήταν υπασπιστές του βασιλιά Μαξιμιανού (298 μ.Χ.) και μαρτύρησαν δια ξίφους.

Φέρων ὕδωρ ζῶν Πρίσκος ἐν τῇ καρδίᾳ, Ἐμπρησμὸν οὐ δέδοικε τὸν τοῦ σαρκίου. Ο Άγιος Πρίσκος της Φρυγίας μαρτύρησε δια πυρός. (Μερικοί Συναξαριστές αναφέρουν ότι αποκεφαλίστηκε). Λειτουργικά κείμενα Ἀπολυτίκιον — Ἦχος γ΄ Ὁ ἅγιός σου μάρτυς Πρῖσκος, Κύριε, / διὰ τῶν παθημάτων αὐτοῦ τὸν ἄφθαρτον ἐκ σοῦ, τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, ἐδέξατο στέφανον· / ἔχων γὰρ τὴν σὴν ἰσχύν, κατήνεγκε τοὺς ἀντικειμένους, / καὶ συνέτριψε τὴν ἀνίσχυρον τόλμαν τῶν δαιμόνων· / ταῖς αὐτοῦ ἱκεσίαις, σῶσον τὰς ψυχὰς ἡμῶν. Κοντάκιον — Ἦχος β΄ (Ποδὲν: «Τὴν ἄνωθεν ζητήσας…») Ὡς ἀστήρ ἐπιφανὴς ἐφάνης, τὸν Χριστὸν τῇ ἀκτίνι σου κηρύττων, / τῷ κόσμῳ δὲ ἀπεχθὴς, ὦ μάρτυς Πρῖσκε· / τὴν τῶν ψευδωνύμων θεῶν ἀπάτην σβέσας, / τοὺς πιστοὺς φωτίζεις, / ἀδιαλείπτως ὑπὲρ πάντων πρεσβεύων.

Tον μόσχον Iσάκιε τον θείον θύων, Ξίφει δι’ αυτόν οία περ μόσχος θύη. Ο Όσιος Ισαάκιος (ή Ακάκιος) υπήρξε επίσκοπος της Εκκλησίας της Κύπρου. Η ζωή του είναι πανομοιότυπη με αυτή του οσίου Μελετίου επισκόπου Κύπρου (20 Δεκεμβρίου). Ο Ισαάκιος κατανάλωσε τη ζωή του στη διάδοση του θείου λόγου και στην ελεημοσύνη αφού μοίρασε όλα τα υπάρχοντά του στους φτωχούς και στους δυστυχισμένους. Απεβίωσε ειρηνικά. (Μερικοί συναξαριστές αναφέρουν ότι μαρτύρησε δια ξίφους). Άγιοι Ισαάκ και Μελέτιος της Κύπρου, 20 Σεπτεμβρίου

 Εὐσέβιος, Νέσταβος, ἀλλὰ καὶ Ζήνων, Δι' εὐσεβῆ θνῄσκουσι πίστιν ἐκ ξίφους. Οι τρεις πρώτοι ήταν αδέλφια μεταξύ τους και όλοι έζησαν στα χρόνια του βασιλιά Ιουλιανού του Παραβάτη (360 - 363 μ.Χ.). Κατάγονταν δε από τη Γάζα. Επειδή ήταν χριστιανοί, συνελήφθηκαν από τους ειδωλολάτρες της πόλης και υποβλήθηκαν σε πολλές κακώσεις, συρόμενοι μέσα στους δρόμους. Βασανίστηκαν σκληρά και ποικιλοτρόπως. Τελικά συνέτριψαν τα κεφάλια τους με πέτρες και αφού τους έβγαλαν έξω από την πόλη τους έκαψαν μέσα σε καμίνι.

 Εὐσέβιον κτείνουσι δυσσεβεῖς ξίφει, Τὸν εὐσεβῶς βιοῦντα καὶ Χριστοῦ φίλον. Ο Άγιος Ευσέβιος παρουσιάστηκε αυθόρμητα στον άρχοντα της Φοινίκης και του έκανε δριμύτατη παρατήρηση για τις διώξεις του εναντίον των χριστιανών. Εξοργισμένος ο άρχοντας, διέταξε να τον γδάρουν και να τρίψουν τις πληγές του με τρίχινα πανιά, που ήταν αλειμμένα με αλάτι. Ο Άγιος όμως, αντί να υποφέρει, χαιρόταν σαν να μη έπασχε ο ίδιος. Στην απόγνωση του ο άρχοντας τον αποκεφάλισε και έτσι ο Ευσέβιος έλαβε το στεφάνι του μαρτυρίου.

Ἀφεὶς Ἰωνᾶς ἀστάτου βίου τόπον, Ἑστῶτα καὶ βέβαιον εὑρίσκει τόπον. Ο Όσιος Ιωνάς ο Σαβαΐτης ήταν Πρεσβύτερος το έτος 829 μ.Χ. και πατέρας των Οσίων Ομολογητών Πατέρων Θεοδώρου (27 Δεκεμβρίου) και Θεοφάνους (11 Οκτωβρίου) των Γραπτών, των οποίων τα πρόσωπα χαράκωσε ο εικονομάχος Θεόφιλος. Ο Όσιος λοιπόν αυτός Ιωνάς, αφού πήγε στη Λαύρα του Αγίου Σάββα και έγινε μοναχός, απέκτησε άκρα ευλάβεια προς τον Θεό και κατόρθωσε όλες τις χριστιανικές αρετές. Έτσι έφτασε σε βαθιά γεράματα και απεβίωσε ειρηνικά.

Ο Άγιος Δημήτριος του Ροστόφ, γιος του αξιωματικού Σάββα Τουπτάλα, γεννήθηκε τον Δεκέμβριο του 1651 μ.Χ. στην κωμόπολη Μακάρωφ, κοντά στο Κίεβο. Το βαπτιστικό του όνομα Λίαν Δανιήλ. Ανατράφηκε και διδάχθηκε τα πρώτα γράμματα μέσα σε μια βαθύτατα ευσεβή οικογένεια. Από το 1662 μ.Χ. μέχρι το 1665 μ.Χ. ο Δανιήλ φοιτησε στο κολλέγιο Κιεβο-Μογγιλιάνσκυ, όπου για πρώτη φορά εκδηλώθηκαν τα σπάνια χαρίσματα και οι εξαιρετικές διανοητικές ικανότητες του. Πολύ γρήγορα έμαθε την ελληνική και λατινική γλώσσα και σπούδασε κλασσικές επιστήμες. Στις 9 Ιουλίου του 1668 μ.Χ. εκάρη μοναχός στη μονή του Αγίου Κυρίλλου και πήρε το όνομα Δημήτριος, προς τιμήν του μεγαλομάρτυρας αγίου Δημητρίου του Θεσσαλονικέως. Στις 25 Μαρτίου του 1669 μ.Χ. χειροτονήθηκε διάκονος, από τον μητροπολίτη Κιέβου Ιωσήφ, και στις 23 Μαΐου του 1675 μ.Χ. πρεσβύτερος, από τον αρχιεπίσκοπο Τσερνιγώφ Λάζαρο. Υπηρέτησε ως ιεροκήρυκας και ηγούμενος σε διάφορες μονές της Ουκρανίας, Λιθουανίας και Λευκορωσίας. Γύρω στα 1684 μ.Χ. άρχισε ν...

Ο Άγιος Πλάτωνας Αϊβαζίδης γεννήθηκε στην Πάτμο το 1852 μ.Χ. και ανατράφηκε με τα χριστιανικά ιδεώδη. Στα 15 του χρόνια έγινε δόκιμος στη Μονή του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου και σπούδασε στην Πατμιάδα Σχολή. Μετά την αποφοίτησή του από την ιερατική σχολή Πάτμου συνέχισε θεολογικές σπουδές στη Μεγάλη του Γένους Σχολή Το 1892 μ.Χ. έγινε διάκονος του Μητροπολίτη Λήμνου και αργότερα πήγε για σπουδές στην Κωνσταντινούπολη. Εκεί γνώρισε τον Μητροπολίτη Καστοριάς, Γερμανό Καραβαγγέλη, του οποίου έγινε βοηθός. Χρημάτισε διαδοχικά αρχιδιάκονος στο Οικουμενικό Πατριαρχείο στην Κωνσταντινούπολη, πρωτοσύγκελος των μητροπόλεων Λήμνου, Σάμου και Καστοριάς, και στη συνέχεια, από το 1910, πρωτοσύγκελος της Αμάσειας στη Μικρά Ασία, βοηθός του επισκόπου Γερμανού Καραβαγγέλη. Μετά την εξορία του τελευταίου, συνέχισε ως βοηθός του διαδόχου του, Ευθυμίου Ζήλων Αγριτέλη. Κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Εκστρατείας, ο επίσκοπος Ευθύμιος, μαζί με τον βοηθό του Πλάτωνα Αϊβαζίδη (ο οποίος όταν ο Γερμανός έγι...

Ἀπὸ προσώπου τοῦ Θεοῦ φεύγεις πάλαι, Νῦν δὲ πρόσωπον, Ἰωνᾶ τούτου βλέπεις. Ο Προφήτης Ιωνάς έζησε επί των βασιλέων Αμασίου και Ιεροβοάμ. Ήταν γιος του Αμαθί και είχε πατρίδα την Γεχθοφέρ, της φυλής Ζαβουλών. Ο Ιωνάς ήταν αυτός, που με θεία νεύση ενθάρρυνε τον Ιεροβοάμ σε πόλεμο κατά του άρχοντα της Συρίας, που κατέληξε σε νίκη του Ισραήλ και αποκατάσταση των συνόρων του. Ο Ιωνάς φέρεται στην Παλαιά Διαθήκη, πέμπτος μεταξύ των μικρών λεγόμενων προφητών. Βρίσκουμε δε γι' αυτόν στο ομώνυμο βιβλίο, που κυρίως τον έκανε γνωστό λόγω της ιερής δραματικότητός του. Ο Κύριος τον είχε διατάξει να πάει στη Νινευή, έδρα πλάνης μάταιων καλλωπισμών και οργίων, για να κηρύξει σ' αυτή και να προφητέψει την καταστροφή της. Ο Ιωνάς όμως, αποφάσισε να λησμονήσει τη διαταγή του Θεού, και έκρινε καλό να πάει σε μια άλλη πόλη στους Θαρσείς. Ξεκίνησε λοιπόν το ταξίδι του με πλοίο, αλλά στ' ανοιχτά έπιασε μεγάλη τρικυμία. Τότε έριξαν κλήρο, για να δουν ποιος είναι υπεύθυνος του κακού που τους βρήκε...

Λίθοις νέμειν θέλοντα μηδαμῶς σέβας, Τὸν Κοδρᾶτον βάλλουσιν ἄφρονες λίθοις. Εἰκάδι δὲ πρώτῃ Κοδρᾶτος στέφος εὕρατο ἄθλοις. Aθλητικών Kοδράτε σων κηρυγμάτων, Eν ουρανοίς βραβεία πολλά λαμβάνεις. Eικάδι δε πρώτη Kοδράτος στέφος εύρατο άθλοις. Τα θεόπνευστα λόγια του Αποστόλου του Θεού, Πέτρου, συμβουλεύουν: «Ἕτοιμοι ἀεὶ πρὸς ἀπολογίαν παντὶ τῷ αἰτοῦντι ὑμᾶς λόγον περὶ τῆς ἐν ὑμῖν ἐλπίδος μετὰ πραΰτητος καὶ φόβου» (Α' έπιστολή Πέτρου,γ' 15), που σημαίνει, να είστε πάντοτε έτοιμοι για να απολογηθείτε και να υπερασπίσετε την αλήθεια του Ευαγγελίου στον καθένα που σας ζητά λόγο και απόδειξη γι' αυτά που ελπίζετε να απολαύσετε στο μέλλον, και για τα οποία μας περιγελούν οι άπιστοι. Να απολογηθείτε όμως, χωρίς εξάψεις και φανατισμό, αλλά με πραότητα και με φόβο Θεού. Ένας τέτοιος μέγας απολογητής ήταν και ο απόστολος Κοδράτος. Άνδρας σεμνός, σοφός, πολυμαθέστατος και με άριστη διαλεκτική ικανότητα. Έγινε επίσκοπος Αθηνών, στην πόλη που ανθούσαν ακόμα οι διάφορες φιλοσοφικές σχολές ...