ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟ

  Πάσχα στο Ελληνικό Προξενείο στις Σέρρες, 28 Απριλίου. 1907. Επεξεργασμένη φωτογραφία. Πάσχα 1907 στο Ελληνικό Προξενείο. Όρθιοι (από αριστ.): Δημοσθ. Φλωριάς, Δημοσθ. Μέλφος, Κώστας Σταμούλης (τσουγκρίζει αυγό με μαθητή). Προκόπης Ιακώβου (κρατά τη σούβλα) και ο καβάζης Γιαννάκος. Καθισμένοι (μπροστά): ο πρόξενος Αντ. Σακτούρης και ο μητροπολίτης Γρηγόριος Ζερβουδάκης, μετέπειτα πατριάρχης ΚΠόλεως (τσουγκρίζουν τα ποτήρια τους). Πίσω τους: Ιωάν. Παπάζογλου, Λάζ. Κιούσης, Ιωάν. Χασιώτης, Αναστ. Χρυσάφης, Μαρία Καψαμπέλη και (όρθιος τελευταίος) ο σύζυγός της Βασ. Καψαμπέλης Φωτογραφία: Από το βιβλίο του Γιώργου Καφταντζή Έκδοση Ορφέα Σερρών 

Φωτο αρχείου: Το προσωπικό του Ελληνικού Προξενείου στις Σέρρες το 1907 Στις 16 Μαρτίου 1907, το απόσπασμα της έκθεσης του Προξένου Σακτούρη καταγράφει τη δολοφονία του γνωστού κομιτατζή Μπόσκου κοντά στο τσιφλίκι του Αλή Πασσά στον καζά Σερρών. Ο Μπόσκος, πρόεδρος του κομιτάτου στο Ορμάν Κουλέ της Τζουμαγιάς, εκτελέστηκε από το βουλγαρικό κομιτάτο, καθώς, σύμφωνα με τις αποκαλύψεις του Στογιάνωφ, θεωρήθηκε προδότης. Στις ίδιες ταραχώδεις συνθήκες, το βουλγαρικό κομιτάτο δολοφόνησε και τον Έλληνα Γεώργιο, υπάλληλο του επιφανούς ομογενούς Αλεξανδρίδου, στο τσιφλίκι Κισισλίκ της Μερτζάνης. Επιπλέον, ο Μιχαήλ Μπασιάς, άλλος ένας ομογενής, έπεσε θύμα δολοφονίας από τους Βουλγάρους στην Αναστασιά.  «...Εφονεύθη παρά το τσιφλίκιον Αλή Πασσά, καζά Σερρών, ο γνωστός κομιτατζής και πρόεδρος του κομιτάτου εν τω Ορμάν Κουλέ της Τζουμαγιάς, ονόματι Μπόσκος. Ούτος εφονεύθη υπό του βουλγαρικού κομιτάτου, διότι κατά τας αποκαλύψεις του Στογιάνωφ εχαρακτιρίσθη και αυτός ως προδότης. Παρά του δολο...

Στις 8 Μαρτίου 1907 γεννήθηκε στην Κιούπκιοϊ (σήμερα Πρώτη Σερρών) ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, το πρώτο από τα οκτώ παιδιά του δασκάλου Γεωργίου Καραμανλή και της Φωτεινής Δόλογλου. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής υπηρέτησε ως Πρωθυπουργός για δύο περιόδους (1955-1963 και 1974-1980) και ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας για δύο θητείες (1980-1985 και 1990-1995).

Στις 27 Φεβρουαρίου 1907, σε έκθεσή του ο πρόξενος των Σερρών Σακτούρης ανέφερε τον θάνατο του παπα-Πασχάλη ή καπετάν Ανδρούτσου στο Υπουργείο των εξωτερικών στην Αθήνα. Ἐν Σέρραις τῇ 27 Φεβρουαρίου 1907 Τὸ παρελθὸν Σάββατον 24 τρέχοντος μ.μ. τουρκικὸς στρατὸς συνοδευόμενος καὶ ὐπὸ Οθωμανῶν χωρικῶν τῶν πέριξ χωρίων ἐπολιόρκησε κατόπιν τουρκικῆς προδοσίας τὸ παρὰ τὴν Νιγρίταν χωρίον Νικοσλάβη, ὅπου εὑρίσκετο σῶμα τοῦ Παπᾶ - Πασχάλη, πρὸς καταδίωξιν βουλγαρικῆς συμμορίας, πρὸ ὀλίγων ἡμερῶν εἰσβαλούσης καὶ ἀπειλούσης τὸ ἑλληνικὸν χωρίον Ξυλότρος. Κατὰ τὴν ἐπακολουθήσασαν καὶ ἐπὶ 21/, ὥρας διαρκέσασαν συμπλοκὴν ἐφονεύθη ὁ Παπὰ Πασχάλης καὶ 3 ἐκ τῶν συντρόφων του, τριῶν ἑτέρων διαφυγόντων, ἐκ μέρους δὲ τῶν Τούρκων περὶ τοὺς 14 στρατιῶται καὶ βασιβουζοῦκοι εἰσὶν οἱ φονευθέντες καὶ πληγωθέντες. ᾿Αλλ᾽ ἐπειδὴ τὰ ἀφορῶντα εἰς τὸν Παπᾶ Πασχάλην εἰσὶ λίαν ἐνδιαφέροντα, ἐπιτραπήτω μοι νὰ ἐκθέσω ταῦτα ἐν σχετικῇ λεπτομερείᾳ. Ὁ ἱερεὺς οὗτος κατήγετο ἐκ τοῦ χωρίου Σακάφτσα, ἅπασα δὲ ἡ οἰκογένεια αὐτ...

Στις 20 Ιανουαρίου 1907, η εφημερίδα Εμπρός αναφέρθηκε σε Αθρόα βουλγάρικα εγκλήματα στις Σέρρες Σύμφωνα με τις ειδήσεις, επίσης, στην περιοχή των Σερρών, τουρκικό απόσπασμα 135 ανδρών μπήκε στο ελληνικό χωριό Σέλεγαν, κοντά στη Ζίχνη, και με την πρόφαση ότι θα κάνει έρευνα, κακοποίησε τους χωρικούς. Τους Τούρκους οδηγούσαν τρεις Βούλγαροι μεταμφιεσμένοι σε στρατιώτες. Μετά το τέλος αυτών των φρικιαστικών σκηνών, ο Τούρκος αξιωματικός ανάγκασε τους χωρικούς να υπογράψουν ευχαριστήρια αναφορά προς αυτόν για την "ασφάλεια" που απολαμβάνουν υπό την προστασία του. Οι Βούλγαροι στο διαμέρισμα των Σερρών – Αποτυχημένη απόπειρα Σύμφωνα με ειδήσεις από τις Σέρρες, οι Βούλγαροι επιχείρησαν νέο πραξικόπημα εναντίον του χωριού Κάτω Νούσκα, στον καζά της Ζίχνης. Μεγάλη βουλγαρική συμμορία, που κρυβόταν στους σιτοβολώνες του χωριού, βγήκε το βράδυ με σκοπό να μπει στο χωριό, έχοντας μαζί της δυναμίτιδα και πετρέλαιο. Ευτυχώς, στην είσοδο του χωριού, τρεις νυχτοφύλακες παρατήρησαν τους Βου...

Φωτο αρχείου : Η ομάδα του Ζέρβα Στις 12 Ιανουαρίου 1907, ημέρα Παρασκευή, ο  καπετάν Ζέρβας  (Καπετάν Δούκας Γαϊτατζής) εισήλθε στη Γράτσιανη (σημερινό Αγιοχώρι), όπου είχε καταφύγει μια επταμελής συμμορία με αρχηγό τον αιμοσταγή βοϊβόδα Πανίτσα. Ο Καπετάν Δούκας και οι άνδρες του περικύκλωσαν το χωριό, και ακολούθησε μια πολύωρη μάχη. Παρά το γεγονός ότι ο Πανίτσας κατάφερε να διαφύγει, η ομάδα του υπέστη σοβαρές απώλειες, καθώς σκοτώθηκαν τέσσερις από τους ικανότερους άνδρες του.

Ζωαγορά στις Σέρρες, 1907 Ζωαγορά στα Σέρρας. Γινόταν κάθε Τρίτη στην πλατεία Ατ-παζάρ (διασταύρωση σήμερα οδών Κομνηνών και Κ. Αλεξανδρίδη). Στη μοναδική αυτή φωτογραφία του 1907 εικονίζονται ζωέμποροι (ήταν κυρίως Τσερκέζοι) και χωρικοί κάθε εθνικότητας με τις χαρακτηριστικές τους φορεσιές.

Στις 30 Δεκεμβρίου 1907 στη Ράβνα των Σερρών, εξαμελής βουλγαρική συμμορία με αρχηγό τον Ιωακείμωφ εντοπίστηκε από τον Τουρκικό στρατό στη βουλγαρική συνοικία και ακολούθησε σφοδρή μάχη. Αποτέλεσμα ήταν να καούν επτά οικίες, να σκοτωθούν έξι από τους ληστές καθώς και τρεις σχισματικοί, εκ των οποίων μια γυναίκα, και ένας ακόμη Έλληνας, ο οποίος έπεσε θύμα κατά λάθος. Ο Πρόξενος των Σερρών Σακτούρης έγραψε σε έκθεσή του: 30 Δεκεμβρίου Εἰς Ράβνα τῶν Σερρῶν ἐξαμελὴς βουλγαρική συμμο- ρία ὑπὸ τὸν Ἰωακείμωφ ἀνεκαλύφθη ὑπὸ τοῦ στρατοῦ κρυπτομένῃ ἐν τῇ βουλγαρική συνοικία. Επηκολούθησε ζωηρὰ συμπλοκή, καθ᾿ ἣν οἱ λησταὶ ἐποιήσαντο μεγάλην χρῆσιν βομβῶν. Εἰς τὴν συμπλοκὴν ἔλαβον μέρος καὶ πολλοί βασιβουζοῦκοι. Κατὰ τὸ σύνηθες ὁ στρατὸς ἔθηκε διὰ πετρελαίου πῦρ εἰς τὰς οἰκίας, ὅπου οἱ λῃσταὶ ἐκρύπτοντο, Ἑπτὰ οἰκίαι ἐκάησαν, ἔξ λησταὶ ἐφονεύθησαν ἢ ἐκάησαν ζῶντες, τρεῖς σχισματικοί, ὧν μία γυνή, ἐφο- νεύθησαν καὶ εἶς Ἕλλην. Ὁ στρατὸς ἵνα ἱκανοποιήσῃ τὸν ἐκ λάθους φονευ- θέντα Ἕλληνα ἀπέδωκαν στρα...

Στις 3 Δεκεμβρίου 1907, οι Μακεδονομάχοι Νίκος Παναγιώτου και Ιωάννης Ούρδας, γενναία παλικάρια του Καπετάν Μητρούση, που αιχμαλωτίστηκαν κατά την ηρωική «μάχη της Ευαγγελίστριας», οδηγήθηκαν στην πλατεία Ατ Παζάρ, πίσω από το Διοικητήριο της πόλης των Σερρών, για να εκτελεστούν  δια απαγχονισμού . Πριν από την εκτέλεσή τους, απευθύνθηκαν στον λαό λέγοντας: «Έλληνες, οι προαιώνιοι εχθροί της πίστεως και της πατρίδος, μας κρεμώσι σήμερον ως μάρτυρας. Ούτε κλέπτας ούτε ατίμους. Να μας εκδικηθήτε και να κρεμάστε στην θέσι μας διακόσιους πασάδες και τριακόσιους μπέηδες. Ζήτω το Έθνος. Ζήτω η μεγάλη Ελλάς. Ζήτω η Μακεδονία. Ζήτω ο Γεώργιος. Ζήτω ο Διάδοχος». Η θυσία τους συγκλόνισε την ελληνική κοινότητα. Ο Όμιλος «Ορφέας» πρωτοστάτησε στο κλείσιμο όλων των ελληνικών καταστημάτων ως ένδειξη διαμαρτυρίας, ενώ οργανώθηκε πάνδημο συλλαλητήριο. Ωστόσο, η διαδήλωση αυτή εξελίχθηκε επεισοδιακά και διαλύθηκε βίαια από τις οθωμανικές αρχές, προκαλώντας ακόμα μεγαλύτερη αγανάκτηση στους κατοίκου...

  Εκθέσεις τοῦ Προξένου Σακτούρη 1 Δεκεμβρίου. Σύλληψις ἐν τῇ πόλει τριῶν προσώπων θεωρουμένων ὡς ἀνταρτῶν. Την 1η Δεκεμβρίου 1907 συνελήφθησαν στην πόλη των Σερρών τρία άτομα από τις οθωμανικές αρχές,. Ανάμεσά τους ο Κώστας Χρυσάφης μέλος του ανταρτικού σώματος του Στέργιου Βλάχμπεη.ο οποίος συνελήφθη στη συνοικία Βαρόσι. Οι συλλήψεις αυτές έγιναν στο πλαίσιο της προσπάθειας των οθωμανικών αργών για να πιάσουν την ομάδα του Στέργιου Βλάχμπεη και φυσικά τον ίδιο, Την επόμενη μέρα συνεχίστηκαν οι προσπάθειες τους μιας και από προδοσία είχαν πληροφορίες.

Στις 30 Νοεμβρίου 1907 το Βουλγαρικό Κομιτάτο Θεσσαλονίκης βολιδοσκοπούσε την Ελληνική Εθνική Εταιρεία για μια ενδεχόμενη συνεργασία στη Μακεδονία. Σε έκθεσή του ο πρόξενος Σακτούρης έγραψε: Εν Σέρραις 30 Νοεμβρίου 1905 Πρὸ ἡμερῶν διελθὼν ἐντεῦθεν ὁ διπλωματικὸς πράκτωρ τῆς Βουλγαρίας ἐν ᾿Αθήναις κ. Tocheff ἦλθε πρὸς ἐπίσκεψίν μου, ἦν ἔσπευσα νὰ τῷ ἀντα- ποδώσῳ. Ο κ. Tocheff μοὶ ὡμίλησε διὰ μακρῶν περὶ τῆς ἐν Μακεδονία ἐκρύθμου καταστάσεως καὶ μετὰ πολλῆς θέρμης μοὶ ἀνέπτυξε τὴν ἀνάγκην τῆς κοινῆς συνεννοήσεως Βουλγάρων καὶ Ἑλλήνων, προσέθεσε δὲ ὅτι ἡ ἰδέα τῆς συνεννοήσεως ἔχει κατακτήσει πολὺ ἔδαφος ἐν Βουλγαρίᾳ, ὅτι καὶ αὐτὴ ἔτι ἡ ἡγεμονική Κυβέρνησις ἀσπάζεται αὐτήν. Εἰς τὰς ἀνακοινώσεις ταύτας τοῦ κ. Tocheff ὑπῆρξα, ἐννοεῖται, λίαν ἐπιφυλακτικός, εἰπὼν μό- νον αὐτῷ, ὅτι μετὰ πολλῆς εὐχαριστήσεως θὰ ἀκούσῃ βεβαίως πᾶς Ἕλλην τὰς ἰδέας ταύτας, αἱ ὁποῖαι ἄλλως οὐχὶ ἅταξ διετυπώθησαν ὑπὸ τῶν Ἑλ- λήνων ἀπὸ τοῦ 1892 καὶ ἐντεῦθεν, ἀλλ᾽ αἱ ὁποῖαι δυστυχῶς ἔτυχον ἐν Σό- φιᾳ τῆς γνωστῆς ὑποδο...

Στις 20 Νοεμβρίου 1907, η περιοχή γύρω από τις Σέρρες βρέθηκε στο επίκεντρο έντονων συγκρούσεων και αντιπαραθέσεων, χαρακτηριστικών της γενικότερης αναταραχής στη Μακεδονία εκείνη την εποχή. Το περιστατικό της δολοφονίας ενός Ελληνόβλαχου βοσκού από Βουλγάρους αντικατοπτρίζει τη βία που σημάδεψε την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα, όπου οι διάφορες εθνοτικές και πολιτικές ομάδες μάχονταν για επιρροή και έλεγχο. Στην ίδια χρονική συγκυρία, η έκθεση του Έλληνα προξένου Σερρών, Αντώνιου Σακτούρη, καταγράφει άλλο ένα δραματικό γεγονός: μια τουρκική συμμορία επιτέθηκε σε τέσσερις Βουλγάρους από τα Πορόια κοντά στο Δεμίρ-Καπού (περιοχή του Μπέλες). Από τους τέσσερις, οι δύο φονεύθηκαν επί τόπου, ο τρίτος πέθανε από συγκοπή και ο τέταρτος διέφυγε, αλλά δεν εμφανίστηκε ξανά. Το γεγονός αυτό δείχνει τη σύνθετη φύση της βίας, που δεν περιοριζόταν μόνο σε αντιπαραθέσεις μεταξύ Ελλήνων και Βουλγάρων, αλλά περιλάμβανε και την παρουσία τρίτων παραγόντων, όπως οι τουρκικές ένοπλες ομάδες. Ο Πρόξενο...

Φωτό αρχείου : O  Έλληνας πρόξενος Αντώνιος Σαχτούρης στις Σέρρες το 1907 Στις 6 Νοεμβρίου 1907, ο μουτεσαρίφης των Σερρών επέβαλε περιορισμούς στον Έλληνα πρόξενο Αντώνιο Σαχτούρη, απαγορεύοντας την έξοδό του από την πόλη, γεγονός που πιθανότατα εντάσσεται σε μια προσπάθεια περιορισμού της ελληνικής διπλωματικής επιρροής στην περιοχή. Την ίδια στιγμή, ο γραμματέας του προξενείου Δ. Φλωριάς και ο καβάζης Δημητρίου κλήθηκαν για ανάκριση στη Θεσσαλονίκη. Η επέμβαση της Γαλλικής Πρεσβείας της Κωνσταντινούπολης απέτρεψε τη σύλληψη του Φλωριά.

Στις 2 Νοεμβρίου 1907, στις 9 μ.μ., μετά από απόφαση του Ελληνικού Κέντρου (Ελληνικού Προξενείου) και τις υποδείξεις των συνεργατών Κούλα, Δέλιου και Αναστασίου, ο Νάσιος Φεγγαράς σκότωσε δύο Βούλγαρους πράκτορες που διατηρούσαν πανδοχείο στο κέντρο της πόλης. Η επίθεση πραγματοποιήθηκε στο χάνι του Μπαμπατζάνη, το οποίο είχαν νοικιάσει οι δύο πράκτορες. Πριν ξεκινήσει, ο Φεγγαράς διέταξε έναν Έλληνα παντοπώλη απέναντι να κλείσει το κατάστημά του. Όταν άρχισε να πυροβολεί, στο χάνι βρίσκονταν επτά Βούλγαροι, από τους οποίους σκοτώθηκαν οι δύο συνέταιροι πράκτορες. Οι τουρκικές αρχές, αφού πληροφορήθηκαν για το συμβάν, συνέλαβαν τους καταστηματάρχες της περιοχής, αλλά λόγω έλλειψης αποδεικτικών στοιχείων, τους άφησαν ελεύθερους.

Στις 28 Οκτωβρίου 1907, μια τουρκική τσέτα (συμμορία) υπό τον Μεχμέτ Αϊτενλή, που δρούσε στην περιοχή των Ποροΐων, καταδιώχθηκε μετά από τη σύλληψη ενός από τα μέλη της. Ο συλληφθείς αποκάλυψε τις ενέργειες των συντρόφων του, γεγονός που οδήγησε σε εκτενή αναφορά του Έλληνα προξένου Σακτούρη, ο οποίος περιέγραψε το περιστατικό στην έκθεσή του στις 18 Νοεμβρίου 1907.

Φωτο αρχείου : Ο  Αντώνιος Σακτούρης την περίοδο που ήταν πρόξενος στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Στις 25 Οκτωβρίου 1907: (2 μ.μ.) ο Πρόξενος Σερρών Αντώνιος Σακτούρης μεταξύ των άλλων έγραφε στην έκθεσή του: Έλαβε χώρα «άγρια δολοφονία» λίγα μόλις μέτρα έξω από την πόρτα του διερμηνέα του Αυστριακού Προξενείου Ζαγγαρόλα. Ένας Βούλγαρος σχισματικός ονόματι Γιοβάνης, από το Δουτλή μαζί με έναν άλλο συγχωριανό του δέχτηκε τα πυρά κατά πάσα πιθανότητα Έλληνα. «Ο Γιοβάνης ούτος ήτο κοινός γεωργός, ειργάζετο δε εις τας εν Σέρραις κτήματα του Έλληνος φαρμακοποιού Γεωργίου Ελευθερίου. Το κακούργημα τούτο γενόμενον κατά την ημέραν του Βαϊραμίου και εις κεντρικότατον μέρος της πόλεως, ιδία δε προ του Ελληνικού προξενείου και της Μητροπόλεως, προκάλεσε την δικαίαν αγανάκτησιν οὐ μόνον των αρχών και των ξένων, αλλά και αυτών των Ελλήνων...».

Στις 20 Οκτωβρίου 1907, σύμφωνα με έκθεση του Μητροπολίτη Μελενίκου Αιμιλιανού Δάγγουλα, βουλγάρικη συμμορία εξαπέλυσε επίθεση κατά του ελληνοβλαχικού ποιμενικού συνοικισμού στο Βάζοβο, στην περιοχή του Μελενίκου. 

  Εφημερίδα Σκριπ, Φύλλο: 20/10/1907, Σελίδα: 2 Στις 18 Οκτωβρίου 1907, αποκεφαλίστηκαν από τους Τούρκους στις Σέρρες, δύο Βούλγαροι που είχαν καταδικαστεί σε θάνατο Η εφημερίδα Σκριπ έγραψε: Καρατόμηση Βουλγάρων Καταδίκων Ανακοινώνεται τηλεγραφικά από την Κωνσταντινούπολη ότι οι δύο Βούλγαροι, ο πρόεδρος και ο γραμματέας του κεντρικού κομιτάτου του Γόρνιβροδ, οι οποίοι καταδικάστηκαν σε θάνατο από το έκτακτο δικαστήριο της Θεσσαλονίκης, καρατομήθηκαν χθες στις Σέρρες. ΚΑΡΑΤΟΜΗΣΙΣ ΒΟΥΛΓΑΡΩΝ ΚΑΤΑΔΙΚΩΝ ᾿Αγγέλλεται τηλεγραφικῶς ἐκΚων- σταντινουπόλεως ὅτι οἱ δύο Βούλγα ροι; ὁ πρόεδρος καὶ ὁ γραμματεὺς τοῦ κεντρικοῦ κομιτάτου, τοῦ Γόρνιβροδ, οἵτινες κατεδικάσθησαν εἰς θάνατον ὑπὸ τοῦ ἐκτάκτου δικαστηρίους τῆς Θεσσαλονίκης ·ἐκαρατομήθησαν προ- χθὲς εἰς Σέρρας.

Στις 17 Οκτωβρίου 1907, ο πρόξενος στο Ελληνικό Προξενείο Σερρών, Αντώνιος Σακτούρης, έστειλε έκθεση στο υπουργείο Εξωτερικών, προτείνοντας τη διαμονή του μητροπολίτη Δράμας στην Αλιστράτη για έξι μήνες. Αυτή η πρόταση πιθανόν είχε στόχο τη στήριξη των τοπικών κοινοτήτων και την ενίσχυση της ελληνικής παρουσίας στην περιοχή, σε μια περίοδο με πολλές πολιτικές και κοινωνικές προκλήσεις.  Ο πρόξενος ανέφερε μεταξύ άλλων "«την διαμονήν του μητροπολίτου Δράμας και εν Αλιστράτη επί έξ μήνας του έτους...»."

Στις 17 Οκτωβρίου 1907, περίπου εκατό οπλισμένοι Βούλγαροι από το Σκρίτσοβο και την Κλεπούσνα επιτέθηκαν με βόμβες στο χωριό Αγ. Αναστασία του Καζά της Ζίχνας. Κατά τη διάρκεια της επίθεσης, έκαψαν σπίτια, θανάτωσαν Έλληνες κατοίκους και τραυμάτισαν πολλούς άλλους. Αυτές οι επιθέσεις είχαν σοβαρές επιπτώσεις για την τοπική ελληνική κοινότητα και συνέβαλαν στη δημιουργία κλίματος φόβου και ανασφάλειας στην περιοχή.