ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟ

Εφημερίδα Εμπρός, Φύλλο: 19/3/1905, Σελίδα: 3 Στις 5 Μαρτίου 1905, Βούλγαροι κομιτατζήδες με επικεφαλής τον Ράδεφς εισέβαλαν στο χωριό Έλσιανη (Καρπερή) και περικύκλωσαν το σπίτι του Βασίλειου Τσιτεμπώτη, Στη συμπλοκή που ακολούθησε, σκοτώθηκε ο Χαράλαμπος Διαμαντής, τραυματίστηκε σοβαρά ο Απόστολος Αντωνίου και ελαφρά στα πόδια ο Πέτρος Αντωνίου από το χωριό Κουμλί (Αμμουδιά), οι οποίοι βρισκόταν στην οικία. Η εφημερίδα Εμπρός έγραψε : ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΙΣ ΤΑΣ ΣΕΡΡΑΣ  Τὴν 5 τρέχοντος βουλγαρική συμμορία ὑπὸ τὴν ἀρχηγίαν τοῦ διασήμου Ράδεφ, τοῦ λυμαινομένοῦ τὴν περιφέρειαν τῶν Σερρῶν εἰσήλασεν εἰς τὸ χωρίον Στσιάνε καὶ περιεκύκλωσε τὴν οἰκίαν τοῦ προκρίτου Β. Τσιτεμπώτη. Ἐν τῇ οἰκία εὑρίσκον το οἱ ἐκ τοῦ ἰδίου χωρίου Χαρ. Διαμαντής, ᾿Απ. 'Αντωνίου καὶ Πέτρος 'Αντωνίου. Οἱ λῆσταὶ πυροβολήσαντες διὰ τῶν παραθύρων ἐφόνευσαν τὸν ἐπρῶτον, ἐτραυμάτισαν ὁ ἐπικινδύνως τὸν δεύτερον καὶ ἐλαφρῶς τὸν τρίτον εἰς τὸν πάδα.

Την 1η Μαρτίου 1905, σε έκθεσή του, ο Πρόξενος Σερρών Αθανάσιος Στουρνάρας ανέφερε  ότι, σύμφωνα με πληροφορίες από την Άνω Τζουμαγιά, τρεις πολυάριθμες βουλγαρικές συμμορίες πέρασαν τα τουρκοβουλγαρικά σύνορα από διαφορετικά σημεία, κατευθυνόμενες προς το εσωτερικό της Μακεδονίας. Αρχηγοί αυτών των συμμοριών είναι οι γνωστοί Γιάγκωφ, Δαβίτκου και Γ. Πελτέκης. Μία από αυτές, αποτελούμενη από 80 άτομα, εμφανίστηκε στην περιοχή Καρσί Γιακά της Πετρίτσας υπό την αρχηγία του λοχαγού του βουλγαρικού στρατού Στογιάνωφ, γνωστού από την επανάσταση της Κρέσνας πριν από τρία χρόνια, και κινείται προς την περιοχή της Θεσσαλονίκης. Στην περιοχή του Δεμίρ-Ισσάρ, η συμμορία συνέλαβε τέσσερις χωρικούς από το Κρούσοβο κοντά στη θέση Κάλια. Ένας εξ αυτών, ο Ν. Πίζιος, φανατικός σχισματικός, δολοφονήθηκε επειδή κατηγορήθηκε ότι καταχράστηκε χρήματα του κομιτάτου. Ένας άλλος, ο ορθόδοξος Στέργιος Χατζής, ξυλοκοπήθηκε άγρια, ενώ οι άλλοι δύο αφέθηκαν ελεύθεροι. «Προς το Υπουργείον Εξωτερικών.  Λα...

Δημήτριος Σάρρος Στις 9 Δεκεμβρίου 1905, ο Δημήτριος Σάρρος, επιθεωρητής των ελληνικών σχολείων της Μακεδονίας, επισκέφθηκε τις Σέρρες. Ο Σάρος, καθηγητής και σημαντική προσωπικότητα για την ελληνική εκπαίδευση στη Μακεδονία κατά την Οθωμανική περίοδο, είχε αναλάβει τον ρόλο της επιθεώρησης και ενίσχυσης των ελληνικών σχολείων στην περιοχή, σε μια εποχή γεμάτη προκλήσεις λόγω της πολιτικής και κοινωνικής κατάστασης. Ο Δημήτριος Σάρρος υπηρέτησε πολλά χρόνια ως εκπαιδευτικός: πρώτα, μέχρι το 1902, στον Πειραιά και στην Κύπρο (Λευκωσία και Λάρνακα); έπειτα, ως γυμνασιάρχης και διευθυντής των εθνικών οικοτροφείων για τέσσερα χρόνια στην Αδριανούπολη και έναν χρόνο στις Σέρρες; επί μια διετία (1904-1906) διετέλεσε πρώτος γενικός επιθεωρητής και οργανωτής της ελληνικής εκπαίδευσης στη Μακεδονία και Θράκη; επί δεκατέσσερα χρόνια (1909-1923) δίδαξε στα ελληνικά εκπαιδευτικά ιδρύματα της Κωνσταντινούπολης. Η τελευταία του επίσκεψη στις Σέρρες πραγματοποιήθηκε από τις 1 έως 3 Μαρτίου 1906 ενώ π...

Στις 5 Δεκεμβρίου 1905, τελέσθηκε στην εκκλησία των Ταξιαρχών μνημόσυνο «υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των υπό των Βουλγάρων δολοφονηθέντων εθνομαρτύρων Ιωάννου ιερέως εκ Κρουσόβου, Παπαβαγγέλη εξ Άνω Βροντούς και των διδασκάλων Περικλέους Αστεριάδου εκ Καταφυγίου, Ζήγου Δήμου και Ιωάννου Αγγέλου διδασκάλων Κρουσόβου». Το μνημόσυνο πραγματοποιήθηκε προς τιμήν αυτών που έχασαν τη ζωή τους από τη βουλγαρική τρομοκρατία κατά τη διάρκεια της περιόδου των Βαλκανικών Πολέμων και του Μακεδονικού Αγώνα. Στην τελετή παρέστησαν οι Πρόξενοι της Γαλλίας, της Αγγλίας και της Ελλάδας, υπογραμμίζοντας την διεθνή σημασία της θυσίας αυτών των ανδρών για την υπεράσπιση της ελληνικότητας της Μακεδονίας.

Στις 18 Νοεμβρίου 1905, ο Παπα-Βαγγέλης, ιερέας της Άνω Βροντούς, δολοφονήθηκε άγρια από Βουλγάρους. 

Στις 20 Οκτωβρίου 1905, ο Μήτας Φιλίππου, ένας επιφανής Έλληνας πρόκριτος από το Πετρίτσι, δολοφονήθηκε από Βούλγαρους κομιτατζήδες στην αγορά της πόλης. Οι κομιτατζήδες συχνά επιτίθεντο σε εξέχουσες ελληνικές προσωπικότητες, όπως ο Μήτας Φιλίππου, με σκοπό να αποδυναμώσουν τον ελληνικό πληθυσμό και την επιρροή του στην περιοχή.

Στις 15 Σεπτεμβρίου 1905, μια συμμορία Βούλγαρων κομιτατζίδων. εισήλθε στο χωριό Σακάφτσα (σημερινό Λειβαδοχώρι) με σκοπό να δολοφονήσει τον Παπα-Πασχάλη. Ο Παπα-Πασχάλης πληροφορήθηκε το σχέδιο και διέφυγε κρυφά στο Όρλιακο (σήμερα Στρυμονικό). Εκεί ειδοποίησε τις οθωμανικές στρατιωτικές δυνάμεις, οι οποίες έδρασαν άμεσα. Ο στρατός περικύκλωσε τους ενόπλους σε σπίτια όπου είχαν κρυφτεί και τους εξουδετέρωσε πλήρως, χωρίς να διασωθεί κανείς.

Η προσφορά σε αίμα στον βωμό της Ελευθερίας της Μακεδονίας από μέρους της Πατριαρχικής οικογένειας Αθανασίου Κομβόκη είναι ασύγκριτος. Σύμφωνα με το ιστορικό ημερολόγιο τω Σερρων, στις 30 Ιουλίου 1905, μια πολυάριθμη συμμορία Βουλγάρων, με επικεφαλής τον Ιβάν Γεωργίου, πρώην Βουλγαροδιδάσκαλο στη Σκοπιά (Σκρίτζοβα), και τον Γεωργίου Μύρτσα, εισέβαλε στο χωριό Εγρί-Δερέ του Καζά Ζίχνης και πολιόρκησε για δύο ημέρες (30-31 Ιουλίου) το σπίτι του Βασιλείου Κομβόκη. Τα παιδιά του έλειπαν, και τη νύχτα εκείνη, ο 65χρονος γέρος Κομβόκης, μαζί με τη γυναίκα του και τα εγγόνια τους (το μεγαλύτερο από τα οποία ήταν 10 χρονών), βρέθηκαν μόνοι και αβοήθητοι απέναντι στη βουλγαρική αγριότητα. Στην άνιση αυτή μάχη, ο γέρος Κομβόκης, η σύζυγός του Αναστασία και η 30χρονη σύζυγος του γιου του Ευάγγελου, σκοτώθηκαν από τις σφαίρες των Βουλγάρων. Για να μην επιζήσει κανείς από την οικογένεια, οι Βούλγαροι έβαλαν φωτιά στο σπίτι. Ωστόσο, οι άλλες γυναίκες και τα παιδιά κατάφεραν να σωθούν, διαφεύγοντας μ...

Σχολείο στο Στρατσοβο το 1905 (Αλατά,Πλούμης, Στις 5 Ιουλίου 1905, μια ομάδα Βουλγάρων με επικεφαλής τον αρχικομιτατζή Πετρώφ μετά το πέρας του σχολικού έτους και την αποχώριση του Οθωμανικού Στρατού, συνέλαβε έξω από το χωριό Στάρτσοβο τους προύχοντες Σάββα και Νικόλαο Κυριακού, Ιωάννη και Κωνσταντίνο Ματρούνη, τον Γεώργιο Τσιμπαλά και τον 18χρονο Δημήτριο Αθ. Κυριακού. Οι πρώτοι εκτελέστηκαν βάναυσα επί τόπου, ενώ ο νεαρός Κυριακού αφέθηκε ελεύθερος για να μεταφέρει τα φρικτά γεγονότα στους συγχωριανούς του.

Ομιλία της κας Φουρτούνα Ευδοκίας στην εκδήλωση του Συλλόγους Σταρτσοβιτών & Φίλων “Ο Άγιος Μηνάς” στις 11/11/2017 στο Θέατρο Μ.Μερκούρη στο Ν.Πετρίτσι Αρχίζοντας θα ήθελα εγκάρδια να ευχαριστήσω τον Πρόεδρο της “ Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Μακεδόνων” και Πρόεδρο του Συλλόγου Σταρτσοβιτών και φίλων ‘’Ο Άγιος Μηνάς’’ κ. Τάτσιο Γεώργιο, για την εμπιστοσύνη που έδειξε στο πρόσωπό μου, ώστε να είμαι η ομιλήτρια της σημερινής εκδήλωσης. Κάθε δένδρο που προσπαθεί να ανοίξει όλο και πιο διάπλατα τα κλαδιά του, να σηκώσει όλο και πιο ψηλά στον ουρανό την κορυφή του, αντλεί την δύναμή του από τις ρίζες του, από το έδαφός του. Έτσι και για τον άνθρωπο, το πάτριο έδαφος του καθενός είναι οι ρίζες του, το παρελθόν, από όπου θα αντλήσει νέα ώθηση για λαμπρότερο μέλλον. Δεν πρέπει να ξεχνάμε τις “αλησμόνητες χαμένες πατρίδες” και στην προκειμένη περίπτωση, το Μελένικο και το Στάρτσοβο, που σεργιάνισαν ως φωτεινοί μετεωρίτες στον Μακεδονικό ορίζοντα με τους δυναμικούς αγώνες το...

Εορτή των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου στη Σέρρες, 1905. Επεξεργασμένη φωτογραφία. Εορτή των Αγίων Κυρίλλου και Μεθοδίου στη Σέρρες, 1905.

Το Διοικητικό Συμβούλιο και μέλη του "Ορφέα" Σερρών σε εξοχικό καφενείο το 1905

Στρυμών ποταμός. Γέφυρα της Κούλας. Ο Γάλλος Λοχαγός Sarrou και ο Γάλλος δημοσιογράφος Paillares συνοδευόμενοι από απόσπασμα Τούρκων Χωροφυλάκων. 1904-1908 c.