ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟ

Το Σεπτέμβριο του 1915 άρχισαν να αποβιβάζονται στη λιμάνι της Θεσσαλονίκης τα πρώτα στρατεύματα των συμμάχων της Αντάντ και σκοπό να βοηθήσουν τους Σέρβους. Τον Αύγουστο 1916 οι Βούλγαροι σε συνεργασία με τους Γερμανούς κατέλαβαν την Ηράκλεια και εξελικτικά την υπόλοιπη Ανατολική Μακεδονία ανατολικά του Στρυμόνα, ουσιαστικά με τη συγκατάθεση της ελληνικής κυβέρνησης στην Αθήνα.  Η κήτη του Στρυμόνα αποτέλεσε το ανατολικό τμήμα του Μακεδονικού Μετώπου ανάμεσα στους συμμάχους της Αντάντ και τις Κεντρικές Δυνάμεις. Πολύ σύντομα οι Βούλγαροι εκκένωσαν την Ηράκλεια, απομάκρυναν με τη βία όλους τους κατοίκους και τους υποχρέωσαν με ελάχιστα υπάρχοντα να ακολουθήσουν τις φάλαγγες των εξόριστων που τραβούσαν για το εσωτερικό της Βουλγαρίας και της κατεχόμενης Σερβίας.  Οι Τζουμαγιώτες σκόρπισαν σε μικρές ομάδες και εγκαταστάθηκαν στο Πετρίτσι, το Μελένικο, το Μπλαγκόεβγκραντ, το Τατάρ Παζαρτζίκ, τη Φιλιππούπολη, τη Σόφια, το Ποζάρεβιτς της Σερβίας και σε άλλα μέρη. Οι οικ...

Τον Μάιο του 1930 άρχισε η ανοικοδόμηση της Τζουμαγιάς, της σημερινής Ηράκλειας. Ανεγέρθηκαν από το κράτος πεντακόσια περίπου ομοιόμορφα σπίτια στη θέση της κατεστραμμένης Τζουμαγιάς, βάση εγκεκριμένου σχεδίου. Πριν την καταστροφή της είχε χίλια διακόσια σπίτια. Τα «Βενιζελικά» σπίτια όπως καθιερώθηκαν να λέγονται. Υπήρχαν δύο τύποι τα τύπου (Α) και τα τύπου (Β). Ο τύπος (Α) είχε ένα δωμάτιο, κουζίνα και σαλόνι. Ο τύπος (Β) είχε δύο δωμάτια, κουζίνα και σαλόνι.

Τον Μάιο του 1930 άρχισε η ανοικοδόμηση της Τζουμαγιάς, της σημερινής Ηράκλειας. Ανεγέρθηκαν από το κράτος πεντακόσια περίπου ομοιόμορφα σπίτια στη θέση της κατεστραμμένης Τζουμαγιάς, βάση εγκεκριμένου σχεδίου. Πριν την καταστροφή της είχε χίλια διακόσια σπίτια.  Η ανεγερθείσα Ηράκλεια παρουσιάζει όψη φαντασμαγορικής κηπουπόλεως με την κανονική ρυμοτομία της και το μεγάλο εύρος των οδών της, την αγορά και τις κατοικίες με τις πρασιές και τα πολλά δέντρα.

Τον Μάιο του 1930 άρχισε η ανοικοδόμηση της Τζουμαγιάς, της σημερινής Ηράκλειας. Ανεγέρθηκαν από το κράτος πεντακόσια περίπου ομοιόμορφα σπίτια στη θέση της κατεστραμμένης Τζουμαγιάς, βάση εγκεκριμένου σχεδίου. Πριν την καταστροφή της είχε χίλια διακόσια σπίτια. Η ανεγερθείσα Ηράκλεια παρουσιάζει όψη φαντασμαγορικής κηπουπόλεως με την κανονική ρυμοτομία της και το μεγάλο εύρος των οδών της, την αγορά και τις κατοικίες με τις πρασιές και τα πολλά δέντρα. Τον πρώτο θεμέλιο λίθο έθεσε ο τότε Πρωθυπουργός, αείμνηστος Ελευθέριος Βενιζέλος, ιδιοχείρως στο οικόπεδο του Τζουμαγιώτου Στέργιου Βλάχβεη, οπλαρχηγού πρώτης τάξης  του Μακεδονικού αγώνα, τιμής ένεκεν, την 10η Μαΐου 1930 με επίσημη πανηγυρική τελετή.

Τη περάτωση της ανοικοδόμησης γιόρτασε ο λαός της Τζουμαγιάς με πανηγυρική τελετή την 14η Δεκεμβρίου 1930.

Σύμφωνα με εκθέσεις που περιέχουν στοιχεία για τη βλάχικη δημογραφική παρουσία στην Ανατολική Μακεδονία, οι οποίες εντοπίστηκαν στο Ιστορικό Αρχείο του Υπουργείου Εξωτερικών, πληροφορούμαστε πως, στα μέσα της πρώτης δεκαετίας του 20ού αιώνα, ο βλάχικος πληθυσμός της περιοχής του Σιδηροκάστρου και της Ηράκλειας παρουσίαζε διακυμάνσεις ανάμεσα στη θερινή και τη χειμερινή περίοδο.  Αναμνηστική φωτογραφία σε εξωτερικό χώρο, η οποία απεικονίζει Γραμμουστιάνους στα χειμαδιά. Διακρίνονται οι κάλυβες όπου διέμεναν. ΑΖΑΣ ΔΕΜΙΡ-ΙΣΑΡΙΟΥ(ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟ) Γραμμουστιάνοι στο Σιδηρόκαστρο αρχές 20ου αιώνα Οι περισσότερες από αυτές τις οικογένειες, αν όχι όλες, προέρχονταν από την Μπόζντονα, τη Λόποβα(οικ, των κεχαγιάδων Κώστα και Μήτσου Ιντζέ κτλπ) και τη Σιάτροβα, τρεις θερινές νομαδοκτηνοτροφικές εγκαταστάσεις Γραμμουστιάνων στα ορεινά πάνω από το Μελένικο, στο γειτονικό έδαφος της σημερινής Βουλγαρίας.  Στον καζά του Σιδηροκάστρου (Ντεμίρ Χισάρ) συναντούμε ένα σημαντικό...