ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟ

Στην πρώτη επιστολή του μετά την ανακωχή ο Π. κάνει έναν επιγραμματικό απολογισμό: «ο πόλεμος αυτός ουδεμίαν σύγκρισιν είχε με τον Τουρκικόν. Εκεί ήτον παιχνίδι, εδώ άγριος, φοβερός, θηριώδης». Οι ωμότητες που διαπράχθηκαν απ' όλες τις πλευρές σοκάρισαν τη διεθνή κοινή γνώμη, οι εκτελέσεις αιχμαλώτων προκάλεσαν παγκόσμια κατακραυγή. Ο, σε γενικές γραμμές ήπιος, Π. τις καταγράφει χωρίς τύψεις: «Τώρα ετουφέκισαν οκτώ παλιανθρώπους Βουλγάρους κομιτατζήζες. Είναι διαταγή του Βασιλέως να τους τουφεκίζωμεν αμέσως. Σκληρόν ολίγον αλλά εις τοιαύτα τέρατα δεν χρειάζεται ευσπλαχνία. Είδες εις το Δεμήρ Ισσάρ [Σιδηρόκαστρο] τι έκαμαν;». Και αμέσως μετά την ανακωχή: «Πόσους ετουφέκισα! Σκληρός δεν είμαι, αλλά διοικώ και γνωρίζω τι θέλω». ….Απελπισία μας κατέχει όλους δια την συμφοράν. Η νίκη ουδεμίαν ευχαρίστησιν μας επροξένησεν. Πάντες σχεδόν οι αξιωματικοί εφονεύθησαν ή ετραυματίσθηκαν. Εκ της τοιαύτης καταστροφής διεσώθην μόνον τη βοηθεία του Θεού. Εύχομαι να τελειώσει έως εδώ η προ...

Μελέται περί του βίου και της γλώσσης του ελληνικού λαού: Παραδόσεις - Μέρος Α΄ Μια λαϊκή πίστη όπως την κατέγραψε ο Ν.Γ. Πολίτης στις «Παραδόσεις» του, που εκδόθηκαν το 1904. Ο τίτλος της με τη γραφή της εποχής: «Οι πλύστραις για τοις βασιλοπούλαις». Και δίκην υποτίτλου: «Δεμίρ Ισσάρ της Μακεδονίας». Πριν καν προχωρήσουμε στο καθαυτό κειμενάκι, μας ξενίζει η ίδια η ορθογραφία, ακόμα κι αν είμαστε μερικώς εξοικειωμένοι διά του Καβάφη, ενώ πιθανότατα δεν θα ξάφνιαζε τον μέσο αναγνώστη ενός αιώνα που ακόμα μπουσούλαγε, του 20ού. Κατά συνέπεια, η ίδια η απλή αλλαγή ορθογραφίας (η οποία στα μέρη μας ουδέποτε είναι «απλή», «απλώς επιστημονική», αλλά έχει και ιδεολογικό φορτίο) επηρεάζει έστω και ελαφρά τη δυνατότητα πρόσληψης και νοηματοδότησης· αν χαμογελάσεις ειρωνικά με το «τοις βασιλοπούλαις», δεν θα προσεγγίσεις το κείμενο όπως το προσέγγισαν όσοι δεν παραξενεύονταν καθόλου· κατά κάποιον τρόπο θα το υπερερμηνεύσεις – ή μάλλον θα το προερμηνεύσεις. Το τοτινό «φυσικό» είναι «αφύσι...

Ο Πολυανής Παρθένιος Γκόλιας Παρθένιος γεννήθηκε στη Σιάτιστα στα τέλη του 19ου αιώνα, ανατράφηκε με [άκρα ευσέβεια] από τη μητέρα του, της οποίας ο σεβασμός στους θρησκευτικούς λειτουργούς ήταν υπόδειγμα στους συμπολίτες της. Αυτή131, όταν πέρασεν από τη Σιάτιστα ο άγιος Κοσμάς, επικεφαλής άλλων γυναικών τον συνόδευσε έως τον Ασπρόκαμπο132 μεταβαίνοντα στα Γρεβενά. Με τέτοια αισθήματα μεγάλωσε τον Παρθένιο, ο οποίος μικρός παρακολουθούσε τους 128 Ο Νικόλαος ήταν γιος του Δήμου Γκαργκατσούια και της Καλλιόπης Πάντου Δελινίκου, εγγονός (από τη μεριά του πατέρα του) της Βασιλικής, αδελφής του μεγάλου ευεργέτη Τραμπαντζή. Σύμφωνα με τη συνήθεια της εποχής του, είχε ως επίθετο το όνομα του πατέρα του Δήμου. (Μαρτυρία Νίνας Δάρδα, ιατρού). 129 των ζώντων: Αναφέρεται στα χρόνια που ζει ο Φ.Ζ. 130 Βλέπε υποσημείωση 104 του Α΄ Μέρους και Παράρτημα εικ. 3. 131 Πιθανολογούμε ότι είναι η προγιαγιά του, στηριζόμενοι στα παρακάτω: α) Ο Κοσμάς ο Αιτ...

Στην εφημερίδα Έθνος γίνεται η αναδημοσίευση από το περιοδικό Μπουκέτο του άρθρου που είχε γράψει ο κ. Σταμάτης Σταματίου 

Άποψη από το Σιδηρόκαστρο, 1918

Άποψη του Σιδηροκάστρου, 1919

Άποψη από το Σιδηρόκαστρο

Το Ηρώων του Σιδηροκάστρου Γ. Μόντζαλας, Γ. Μάνος, Π. Πέννας, Π. Μόντζαλας ( ΓΑΚ-Αρχεία Ν.Σερρών, Συλλογή Π. Μόντζαλα