Τα ευρήματα των ανασκαφών του τύμβου Καστά μέχρι το 1964.

Σας παρουσιάζουμε τα ευρήματα των ανασκαφών του τύμβου Καστά μέχρι το 1964. μετά από δεκαετίες. μαζί με πληροφορίες για την ανασκαφή που ως τώρα αγνοούσαμε, μέσα από το γαλλικο βιβλίο Bulletin de correspondance hellénique.

Στην ανασκαφή στο τύμβο Καστά του Λαζαρίδη συμμετείχαν και 2 άλλα πρόσωπα, οι Ε. Vanderpool και K. Pritchett, γνωστούς και για τις ανασκαφές σε έναν άλλο Ελληνικό τύμβο, αυτόν του Μαραθώνα στην ίδια χρονική περίοδο.

Οι Ε. Vanderpool και K. Pritchett πίστεψαν πως βρήκαν στον τύμβος 133 την αρχαία πόλη Εννέα Οδοί.

Οι Εννέα Οδοί ήταν πόλη των Ηδωνών στις όχθες του ποταμού Στρυμόνα στη Μακεδονία η οποία και καταστράφηκε από τους Αθηναίους, που επέδραμαν αιφνίδια, χωρίς να υπάρξει προηγούμενη αιτία. Συγκεκριμένα μετά τους περσικούς πολέμους, το 437/6 π.Χ., η Αθηναϊκή Δημοκρατία απεφάσισε την κατάληψη της χρυσοφόρου περιοχής και την εκδίωξη των κατοίκων της προκειμένου να δημιουργήσει εκεί δική της αποικία, αποστέλλοντας τον Αθηναίο στρατηγό Άγνωνα ο οποίος και τελικά αφού την κατέλαβε, τη λεηλάτησε και την κατέστρεψε εκδιώκοντας τους κατοίκους της, όσοι επέζησαν του αφανισμού, έκτισε στη συνέχεια στην ίδια θέση την Αμφίπολη. Όπως μας πληροφορεί σχετικά ο Θουκυδίδης:

«Τη θέση αυτή, όπου είναι τώρα η πόλη, δοκίμασε παλαιότερα να την αποικίσει και ο Αρισταγόρας ο Μιλήσιος, τότε που τον καταδίωκε ο βασιλιάς Δαρείος, αλλά εκδιώχθηκε από τους Ηδώνες· έπειτα, ύστερα από τριάντα δύο χρόνια οι Αθηναίοι έστειλαν δέκα χιλιάδες εποίκους και δικούς τους και από άλλες πόλεις εθελοντές, οι οποίοι εξολοθρεύτηκαν στον Δραβήσκο από τους Θράκες (465 π.Χ.) Και ύστερα από είκοσι εννέα χρόνια, το (437/6 π.Χ.), οι Αθηναίοι ήλθαν ξανά με αρχηγό για την ίδρυση αποικίας τον Άγνωνα του Νικίου, έδιωξαν τους Ηδώνες και έχτισαν την πόλη στη θέση που πρωτύτερα ονομαζόταν Εννέα Οδοί. Βάση για την επιχείρηση είχαν την Ηιώνα, το εμπορικό λιμάνι τους στο στόμιο του ποταμού, σε απόσταση είκοσι πέντε σταδίωνα από την τωρινή πόλη που ο Άγνων την ονόμασε Αμφίπολη, διότι καθώς ο Στρυμόνας την περιβρέχει και από τις δύο πλευρές σχηματίζοντας αγκώνα, έχτισε μακρύ τείχος από ένα σημείο του ποταμού σε ένα άλλο και ίδρυσε την πόλη, περίβλεπτη από τη θάλασσα και από την στεριά».

Οι Ε. Vanderpool και K. Pritchett από το 1960 και το 1962 είχαν ανασκάψει και συλλέξει ευρήματα από τον τύμβο, θραύσματα της ύστερης νεολιθικής και της πρώιμης περιόδου χάλκινα, αλλά και γεωμετρικά, αρχαϊκά και κλασικά θραύσματα. με οδηγό τις, βυθοσκοπήσεις, μερικές φορές βάθους δύο μέτρων, που πραγματοποιήθηκαν στη δυτική πλευρά του αχανούς οροπεδίου.

Τα θραύσματα που αποκαλύφθηκαν ανήκουν στο

γεωμετρικές, υπογεωμετρικές και αρχαϊκές περιόδους. ανακατεύονται με προϊστορικά θραύσματα.

Η κεραμική που βρέθηκε ήταν άφθονη. Μεταξύ των προϊστορικών θραυσμάτων, υπήρχαν και αυτά των χονδροειδών αγγείων με μαύρη επιφάνεια ή γήινο χρώμα χωρίς διακόσμηση, ή με εγχάρακτη διακόσμηση (εικ. 9) και όστρακα με γραμμική διακόσμηση ζωγραφισμένη σε μαύρο χρώμα σε κόκκινο φόντο (εικ. 10). 

Ένα μόνο όστρακο ήταν διακοσμημένο με γραφίτη, και

ένα άλλο φέρει καφέ γραμμική διακόσμηση σε κιτρινωπή επιφάνεια, παρόμοια με των ανασκαφών του Ντικιλί-Τας και ανήκουν αναμφίβολα στα ίδια εργαστήρια. Ας αναφέρουμε επίσης ένα πέτρινο τσεκούρι, βαρίδια από τερακότα κ.λπ. 

Τα προηγούμενα χρόνια σε ενα λόφο στα 10 μέτρα είχαν βρεθει τάφοι, μεταξύ τους κι ενός παιδιού. 

Το γιατί δεν έγιναν εκτεταμένες ανασκαφές δεν το γνωρίζουμε, το γιατί δεν έγιναν γνωστά όλα αυτά στο ευρύ κοινό πάλι δεν το γνωρίζουμε.

Αλλά το μόνο σίγουρο είναι ότι ο λόγος υπάρχει και σήμερα μιας και κατα πρώτον η μυστικοπάθεια γύρω από τον τύμβο σπάει κόκκαλα, μιας και δεν μας δίνουν καμία πληροφορία για τις μελέτες που έγιναν στα ευρήματα εδώ και τόσα χρόνια, σε ποιον ανήκαν οι σκελετοί, ποια άλλα ευρήματα βρέθηκαν, κατα δεύτερον και σοβαρότερο οι ανασκαφές έχουν σταματήσει επι της ουσίας ενώ ο τύμβος παραμένει κλειστος προς το κοινό.

Τα λεγόμενα στο βιβλίο και η μετάφραση με google translator

Un autre chantier a été ouvert sur la colline 133 (fig. 6 et 7) (1), située à 3 km. au Nord de la

commune d'Amphipolis, près de la rive Est du Strymon. E. Vanderpool et K. Pritchett avaient

recueilli en surface (1960 et 1962) des tessons de la fin du néolithique et du début de l'époque

du bronze, mais aussi des tessons géométriques, archaïques et classiques ; sur leurs indications des sondages, profonds parfois de deux mètres, ont été exécutés du côté Ouest du vaste platean

qui forme le sommet, et poussés jusqu'au sol vierge. Les tessons mis au jour appartiennent aux

époques géométrique, subgéométrique et archaïque ; ils sont mêlés à des tessons préhistoriques.

La céramique, très abondante, devra être étudiée à loisir ; les fig. 8 à 10 en proposent quelques

échantillons. Parmi les tessons préhistoriques, relevons ceux de vases grossiers à surface noire

ou couleur de terre sans décoration, une série à décoration gravée (fig. 9) et des tessons à

décoration linéaire peinte en noir sur fond rouge (fig. 10). Un seul tesson est décoré au graphite, et

un autre porte un décor linéaire brun sur surface jaunâtre, analogue au n° A 1184 des fouilles

de Dikili-Tach. D'ailleurs la plupart des styles de la céramique préhistorique de la colline 133

se retrouvent à Dikili-Tach et appartiennent sans doute aux mêmes ateliers (cf. BCH, 86,1962,

p. 912 sqq.). Mentionnons encore une hache de pierre, des pesons de terre cuite, etc. Ε. Vanderpool et K. Pritchett pensent que cette colline pourrait être le site de 'Εννέα 'Οδοί

(cf. Hérodote VII, 114, et Thucydide I, 100, 3 et IV, 102, 3).

A quelques dizaines de mètres à l'Est de la colline n° 133, au lieu-dit Καστάς, le sommet d'une

petite colline avait autrefois livré une tombe en pôros et une tombe d'enfant située sous la

première. Une exploration limitée, sur les versants Ouest et Sud près de la base de la colline,

a révélé la présence d'un remblai sablonneux comprenant des fragments de tuiles ; il devait y

avoir là un grand tumulus artificiel, dissimulant un bâtiment funéraire.

Dans la commune même d'Amphipolis, derrière la maison de Georges Papadopoulos, a été

fortuitement découverte une tombe « macédonienne » taillée dans le rocher, avec dromos et

petit escalier conduisant à une chambre funéraire souterraine voûtée. La tombe n'a pas livré de traces de sépultures, mais le remblai du dromos contenait quatre lampes d'époque hellénistique

(fîg. 11), quatre têtes de figurines en terre cuite, huit anses d'amphores timbrées, de nombreux

tessons à vernis noir ou grossiers, des fragments de grands vases d'époque hellénistique, trois

monnaies en bronze, et un morceau de sékôma en marbre (fig. 12).

Des traces d'un escalier, sans doute de tombe « macédonienne », ont été signalées dans la

région de la nécropole. Le remblai de l'escalier exploré a livré une pyxis à couvercle de style

west-slope, un lébès gamikos du même style et une lampe à vernis noir (fig. 13). La tombe reste

à fouiller. 

Μετάφραση με google translator

Μια άλλη τοποθεσία διανοίχτηκε στο λόφο 133 (εικ. 6 και 7) (1), που βρίσκεται 3 χλμ. μακριά. βόρεια του

κοινότητα της Αμφίπολης, κοντά στην ανατολική όχθη του Στρυμόνα. Ο E. Vanderpool και ο K. Pritchett είχαν

συλλέγονται στην επιφάνεια (1960 και 1962) από θραύσματα της ύστερης νεολιθικής και της πρώιμης περιόδου

χάλκινα, αλλά και γεωμετρικά, αρχαϊκά και κλασικά θραύσματα. με τις οδηγίες τους, βυθοσκοπήσεις, μερικές φορές βάθους δύο μέτρων, πραγματοποιήθηκαν στη δυτική πλευρά του αχανούς οροπεδίου

που σχηματίζει την κορυφή και ωθείται προς τα κάτω σε παρθένο έδαφος. Τα θραύσματα που αποκαλύφθηκαν ανήκουν στο

γεωμετρικές, υπογεωμετρικές και αρχαϊκές περιόδους. ανακατεύονται με προϊστορικά θραύσματα.

Η κεραμική, πολύ άφθονη, θα πρέπει να μελετηθεί στον ελεύθερο χρόνο. τα σύκα. 8 έως 10 προσφέρουν μερικά

δείγματα. Μεταξύ των προϊστορικών θραυσμάτων, σημειώστε αυτά των χονδροειδών αγγείων με μαύρη επιφάνεια

ή γήινο χρώμα χωρίς διακόσμηση, σειρά με εγχάρακτη διακόσμηση (εικ. 9) και όστρακα με

γραμμική διακόσμηση ζωγραφισμένη σε μαύρο χρώμα σε κόκκινο φόντο (εικ. 10). Ένα μόνο όστρακο είναι διακοσμημένο με γραφίτη, και

ένα άλλο φέρει καφέ γραμμική διακόσμηση σε κιτρινωπή επιφάνεια, παρόμοια με το αρ. Α 1184 των ανασκαφών

του Ντικιλί-Τας. Εκτός από τα περισσότερα στυλ προϊστορικής κεραμικής από το Hill 133

βρίσκονται στο Dikili-Tach και ανήκουν αναμφίβολα στα ίδια εργαστήρια (πρβλ. BCH, 86,1962,

Π. 912 τετρ.). Ας αναφέρουμε επίσης ένα πέτρινο τσεκούρι, βαρίδια από τερακότα κ.λπ. Ε. Ο Vanderpool και ο K. Pritchett πιστεύουν ότι αυτός ο λόφος μπορεί να είναι η τοποθεσία του 'Εννέα 'Οδοί

(πρβλ. Ηρόδοτος Ζ', 114, και Θουκυδίδης Α', 100, 3 και IV, 102, 3).

Λίγες δεκάδες μέτρα ανατολικά του λόφου αρ.133, στη θέση Καστάς, στην κορυφή ενός

μικρός λόφος είχε προηγουμένως αποδώσει έναν πορώδη τάφο και έναν παιδικό τάφο που βρισκόταν κάτω από το

πρώτα. Μια περιορισμένη εξερεύνηση, στις δυτικές και νότιες πλαγιές κοντά στη βάση του λόφου,

αποκάλυψε την παρουσία αμμώδους επίχωσης που περιλαμβάνει θραύσματα πλακιδίων. έπρεπε να υπάρχει

έχουν εκεί έναν μεγάλο τεχνητό τύμβο, που κρύβει ένα ταφικό κτίριο.

Στην ίδια την κοινότητα της Αμφίπολης, πίσω από το σπίτι του Γιώργου Παπαδόπουλου, βρισκόταν

ανακάλυψε τυχαία έναν «μακεδονικό» τάφο λαξευμένο στο βράχο, με δρόμο και

μικρή σκάλα που οδηγεί σε ένα θολωτό υπόγειο ταφικό θάλαμο. Ο τάφος δεν έφερε ίχνη ταφών, αλλά το ανάχωμα του δρόμου περιείχε τέσσερα λυχνάρια της ελληνιστικής περιόδου.

(εικ. 11), τέσσερις κεφαλές ειδωλίων από τερακότα, οκτώ σταμπωτές λαβές αμφορέων, πολυάριθμες

θραύσματα με μαύρο ή χοντρό βερνίκι, θραύσματα μεγάλων αγγείων ελληνιστικής περιόδου, τρία

χάλκινα νομίσματα και ένα κομμάτι μαρμάρινο σεκόμα (εικ. 12).

Έχουν αναφερθεί ίχνη σκάλας, πιθανότατα από «μακεδονικό» τάφο

περιοχή της νεκρόπολης. Το ανάχωμα της σκάλας που εξερευνήθηκε έδωσε μια πυξίδα με καπάκι στυλ

δυτικής πλαγιάς, ίδιας τεχνοτροπίας gamikos lébes και λυχνάρι μαύρου βερνικιού (εικ. 13). Ο τάφος παραμένει

σκάβω.