Στην Ίμβρο Τούρκος τραγουδά και αφιερώνει σε Ελληνίδα γιαγιά το "Μες στου Βοσπόρου τα στενά"
Στην Ίμβρο Τούρκος τραγουδάει και αφιερώνει σε Ελληνίδα γιαγιά το "Μες στου Βοσπόρου τα στενά".
Τραγουδάει ο Orhan Osman στην Ιμβρο (Gökçeada) το 2022. Βίντεο του Kenan Acar.
Το τραγούδι "Μες στου Βοσπόρου τα στενά"
Ελληνικό τραγούδι, στο τραπέζι του παλατιού προς τιμήν του πρωθυπουργού της Ελλάδος.
Ένα τραγούδι γραμμένo από τον σπουδαίο λαϊκό συνθέτη (είχε σπουδάσει γεωπόνος) Απόστολο Καλδάρα, σε στίχους του "μάστορα" Πυθαγόρα.
Πρόκειται για το ζεϊμπέκικο "Μες στου Βοσπόρου τα στενά", με το οποίο "άνοιγε" ένας από τους πλέον ιστορικούς δίσκους στα ελληνικά μουσικά δρώμενα, η "Μικρά Ασία". δίσκος, ο οποίος παρουσίασε την τότε πρωτοεμφανιζόμενη Χαρούλα Αλεξίου και τον Γιώργο Νταλάρα.
Στην αρχή δεν έγινε δεκτός με ιδιαίτερη θέρμη, αλλά πολύ γρήγορα, ο στίχος-που άγγιξε εύθικτες χορδές της ψυχής των Ελλήνων- σε συνδυασμό με την εμπνευσμένη μουσική του Καλδάρα, τον κατέταξε στις σπουδαιότερες στιγμές της ελληνικής δισκογραφίας (Minos)...
Αξίζει, όμως, να σταθούμε σε μια ανάλυση του συγκεκριμένου τραγουδιού "Μες στου Βοσπόρου τα στενά".
Στο" κουπλέ", ο συνθέτης χρησιμοποιεί τον δρόμο ματζόρε, τον ευχάριστο δηλαδή σκοπό, παρασυρμένος από τους στίχους που υμνούν την απλή, κοινή καθημερινότητα των δυο λαών.
Στο ρεφραίν όμως, γυρνά σε μινόρε, καθώς ο Πυθαγόρας κάνει αναφορά στο δίπολο «Τούρκος – Έλληνας», γεγονός που ανασύρει μνήμες από την κακή προϊστορία των δυο λαών. Ο συνθέτης τολμά αυτή την αλλαγή, δηλώνοντας εμμέσως πως «υπάρχουν θεμελιώδη προβλήματα», λόγω της διαφορετικότητας στην κουλτούρα των δυο χωρών.
Δυο στίχους μετά όμως, γυρνά ξανά σε ματζόρε, εστιάζοντας στις κοινές αγωνίες των δυο λαών και στα κοινά τους προβλήματα.
Μουσική: Απόστολος Καλδάρας
Στίχοι: Πυθαγόρας
Μες του Βοσπόρου τα στενά
ο Γιάννης κλαίει τα δειλινά
και ο μεμέτης πλάι του
πίνει και τραγουδάει του
Τούρκος εγώ κι εσύ Ρωμιός
κι εγώ λαός κι εσύ λαός
εσύ Χριστό κι εγώ Αλλάχ
όμως κι οι δυο μας αχ και βαχ
Με λίγη αγάπη και κρασί
μεθάω κι εγώ μεθάς κι εσύ
πιες λίγο από το τάσι μου
αδέρφι και καρντάσι μου
Τούρκος εγώ κι εσύ Ρωμιός
κι εγώ λαός κι εσύ λαός
εσύ Χριστό κι εγώ Αλλάχ
όμως κι οι δυο μας αχ και βαχ
Η Ίμβρος (παλαιότερη τουρκική ονομασία: İmroz, σήμερα στα τουρκικά: Gökçeada, Γκιοκτσέαντα), είναι νησί του Αιγαίου, το οποίο ανήκει στην Τουρκία και διοικητικά στη νομαρχία του Τσανάκκαλε. Βρίσκεται στο βόρειο Αιγαίο, στην είσοδο του Ελλησπόντου.
Οι πρώτοι κάτοικοι της Ίμβρου ήταν Πελασγοί που λάτρευαν τους Καβείρους και τον Ερμή σε Φαλλική μορφή με το Καρικό επώνυμο "Ίμβραμος". Στην αρχαιότητα η Ίμβρος και η Λήμνος λάτρευαν τον θεό της μεταλλουργείας Ήφαιστο, στα αρχαία νομίσματα της Ίμβρου παριστάνεται ο Ήφαιστος σε φαλλική μορφή. Στα Κλασσικά χρόνια η Ίμβρος και η Λήμνος ήταν αποικίες των Αθηναίων και οι κάτοικοι είχαν τον τίτλο του Αθηναίου πολίτη, πιθανότατα διακρίθηκαν από τον γηγενή Πελασγικό πληθυσμό. Ο Ηρόδοτος στο έργο του Ηροδότου Ιστορίαι γράφει ότι οι γνήσιοι κάτοικοι ήταν Πελασγοί. Το νησί κατέκτησε ο Αχαιμενίδης στρατηγός Οτάνης (512 π.Χ.). Ο Μιλτιάδης κατέκτησε το νησί μετά τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας, εγκαταστάθηκε Αθηναϊκή αποικία και παρέμεινε στην κατοχή της Αθήνας τους επόμενους έξι αιώνες. Ο Θουκυδίδης περιγράφει στην Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου τον εποικισμό της Ίμβρου από τους Αθηναίους και τη σημαντική βοήθεια που παρείχε η Ίμβρος στην Αρχαία Αθήνα σε όλες τις εκστρατείες. Όταν ξέσπασε ο Πρώτος Συμμαχικός Πόλεμος (357 π.Χ. - 355 π.Χ.) οι Χίοι, οι Ρόδιοι και οι Βυζάντιοι επιτέθηκαν στους συμμάχους των Αθηναίων Λήμνιους και Ίμβριους. Στα τέλη του 2ου αιώνα μ.Χ. ο Σεπτίμιος Σευήρος ανακήρυξε την ανεξαρτησία της Ίμβρου. Ο Στράβων αναφέρει ότι οι Λήμνιοι και οι Ίμβριοι λάτρευαν τους Καβείρους. Ο Στέφανος ο Βυζάντιος γράφει ότι οι Ίμβριοι λάτρευαν τους Καβείρους και τον θεό Ερμή. Τα Ίμβρια Μυστήρια ήταν από τις κορυφαίες μυστικιστικές τελετές στην αρχαιότητα παρόμοιες με τα Ελευσίνια Μυστήρια αλλά δυστυχώς δεν έχουν διασωθεί πηγές. Ακούγεται ότι ο Φιλόνομος έστειλε στις Λακωνικές Αμύκλαι εποίκους από την Ίμβρο και την Τένεδο. Ο Φλάβιος Φιλόστρατος στην "Επιστολή 70" στον Κλεοφών αναφέρει σαν γενέτειρα του την Ίμβρο.
Πριν την Άλωση της Κωνσταντινούπολης (1453) την Ίμβρο και πολλά άλλα μεγάλα νησιά στα νότια κατείχε ο Οίκος των Γκαττιλούζι από τη Δημοκρατία της Γένοβας. Οι Γενοβέζοι κατείχαν πολλές περιοχές που ανήκαν στη Βυζαντινή αυτοκρατορία πριν το Σχίσμα του 1054 χάρη σε ναυτικές εκστρατείες που είχαν πραγματοποιήσει η Δημοκρατία της Βενετίας, η Πίζα και η Αμάλφι. Στις αρχές του 13ου αιώνα με την Δ΄ Σταυροφορία οι σχέσεις ανάμεσα στους Βυζαντινούς και τη Δημοκρατία της Βενετίας ήρθαν σε σύγκρουση, η Γένοβα επεκτάθηκε σε πολλές περιοχές βόρεια από την Ίμβρο όπως στη Μαύρη Θάλασσα και την Κριμαία. Μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης (1453), μια αντιπροσωπεία έφτασε στην Κωνσταντινούπολη να διαπραγματευτεί με τον Μωάμεθ τον Πορθητή τους όρους παράδοσης των νησιών των Γκαττιλούζιο που ήταν υποτελείς των Βυζαντινών. Ο Ντομένικο Γκαττιλούζιο διατήρησε μόνο τη Λέσβο σαν υποτελής των Οθωμανών, στην Ίμβρο διορίστηκε διοικητής ο Έλληνας ιστορικός Μιχαήλ Κριτόβουλος (1455). Το νησί πέρασε στα χέρια των Οθωμανών και κατά διαστήματα κυβερνήθηκε και από τους Βενετούς, ο Σουλεϊμάν Α΄ ο Μεγαλοπρεπής μετέτρεψε την Ίμβρο σε ναυτική βάση. Τον Ιούνιο του 1717 που ξέσπασε ο Ζ΄ Βενετοτουρκικός Πόλεμος έξω από την Ίμβρο ξέσπασε μια μεγάλη ναυμαχία ανάμεσα στους Οθωμανούς και τους Βενετούς, οι κάτοικοι ωστόσο έζησαν ειρηνικά και σε ευημερία μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα.
Περί τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το 100% του πληθυσμού του νησιού, δηλαδή περίπου 8.000, ήταν Έλληνες. Λόγω της στρατηγικής θέσης της δίπλα στα Δαρδανέλλια, η Ίμβρος παρέμεινε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, μαζί με την Τένεδο, σε αντίθεση με τα υπόλοιπα νησιά του Αιγαίου, που παραχωρήθηκαν στην Ελλάδα.
Το 1920, η Συνθήκη των Σεβρών παραχωρούσε τα δυο νησιά στην Ελλάδα. Μετά όμως την ήττα των Ελλήνων στη Μικρά Ασία και τη Μικρασιατική Καταστροφή, η Συνθήκη της Λωζάννης έδωσε τα δύο νησιά στην Τουρκία, διάδοχο πλέον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η ίδια συνθήκη όμως εξαίρεσε τους Έλληνες κατοίκους των δύο νησιών από την ανταλλαγή των πληθυσμών που ακολούθησε, και προέβλεψε γι' αυτούς εκτενή αυτονομία, όρος όμως που στη συνέχεια καταπατήθηκε ευρέως.
Το 1926, ο νέος Αστικός Κώδικας της Τουρκίας ανακάλεσε όλα τα δικαιώματα των μειονοτήτων, μεταξύ αυτών και των κατοίκων της Ίμβρου, κατά παράβαση της Συνθήκης της Λωζάννης. Ο Νόμος 1151 του 1927 απαγόρευσε τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας στα σχολεία. Η πρόβλεψη για ύπαρξη τοπικής αστυνομίας, ελεγχόμενης από την ελληνική μειονότητα στο νησί, δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Η Ίμβρος ονομάστηκε Gökçeada (Γκιοκτσεάντα) και έλαβε χώρα εκτεταμένος εποικισμός από την ενδοχώρα της Τουρκίας, με σκοπό την αλλοίωση της πληθυσμιακής σύνθεσης. Ιδιοκτησίες Ελλήνων απαλλοτριώθηκαν, με την επίκληση λόγων ασφαλείας, σε εξευτελιστικές τιμές.
Η κλιμάκωση της έντασης στην Κύπρο τη δεκαετία του 1960, επέφερε ακόμη μεγαλύτερη χειροτέρευση των συνθηκών διαβίωσης των Ελλήνων στο νησί. Η εγκατάσταση μιας "ανοικτής φυλακής" (δίπλα στο χωριό Σχοινούδι) για βαρυποινίτες από το εσωτερικό της χώρας, αύξησε τον τρόμο του ελληνικού πληθυσμού και επέτεινε το φαινόμενο της μετανάστευσης. Σήμερα οι Έλληνες στην Ίμβρο δεν είναι πάνω από 135, στην πλειονότητά τους γέροντες. Η "ανοικτή αγροτική φυλακή" χτίστηκε στο χωριό Σιρίνκιοϊ, κοντά στο Σχοινούδι, το οποίο ήταν από τα μεγαλύτερα χωριά της Ίμβρου και των Βαλκανίων, και σήμερα αποτελεί ένα από τα πιο ερειπωμένα χωριά στο νησί.
Εκκλησιασμός στην κατεστραμμένη ορθόδοξη εκκλησία στον Κάρδαμο (βρίσκεται ανάμεσα από το Κάστρο και το Γλυκύ).
Ίδρυση τελωνείων στην Ίμβρο
Εξαιρετική πρόσφατη εξέλιξη χαρακτηρίζουν οι ιμβριακοί σύλλογοι την απόφαση των τουρκικών αρχών να προχωρήσουν σε ίδρυση τελωνείων στην Ίμβρο και την Τένεδο. Η απόφαση της τουρκικής κυβέρνησης, που δημοσιεύθηκε στο υπ'αριθμ. 28150 φύλλο της εφημερίδας της κυβέρνησης της χώρας, έγινε δεκτή με ικανοποίηση, καθώς αποτελούσε πάγιο αίτημα των Ελλήνων, αλλά και του Πατριαρχείου.
Σύμφωνα με τους ιμβριακούς συλλόγους, «με την εξαιρετική αυτή εξέλιξη, τα νησιά Ίμβρος και Τένεδος, είναι πλέον σημεία εισόδου στην Τουρκία από το εξωτερικό και εξόδου από αυτήν για διακίνηση προσώπων, αγαθών και υπηρεσιών.
Ιμβριακό Γλωσσικό Ιδίωμα
Το ιμβριακό ιδίωμα ανήκει στα λεγόμενα βόρεια νεοελληνικά ιδιώματα, σύμφωνα με τη διάκριση του Γεωργίου Χατζιδάκι, καθώς παρουσιάζει το φαινόμενο της αποβολής των ατόνων φωνηέντων /i, u/ και της κώφωσης των /e, o/ σε /i, u/ αντίστοιχα. Αξιοσημείωτη είναι η διατήρηση σημαντικού αριθμού αρχαιοελληνικών στοιχείων τα οποία δεν υπάρχουν πλέον στην κοινή νεοελληνική γλώσσα σε επίπεδο τόσο λεξιλογίου όσο και γραμματικής. Από τα βασικότερα χαρακτηριστικά του ιδιώματος είναι τα εξής:
Συχνή ύπαρξη δυσπρόφερτων αλλεπάλληλων συμφώνων (π.χ.: κουσκ'νίχ'ς).
Χρήση του τύπου ι (αντί ο) στην ονομαστική ενικού αρσενικού γένους του οριστικού άρθρου (π.χ.: ι πατέρας).
Σχηματισμός του α΄πληθυντικού Ενεστώτα και Παρατατικού των ρημάτων μέσης φωνής και με την κατάληξη -ματσ' (π.χ.: δινόματσ', κρατιέματσ').
