Ο παπάς ευλογεί πιάτα με αλεύρι. Βαμβακόφυτο, 1965
Εσπέρας Μ. Τετάρτης. Ο παπάς ευλογεί πιάτα με αλεύρι. Βαμβακόφυτο, 1965
Το ευχέλαιο που γίνεται στις εκκλησίες σε μερικούς τόπους, όπως στον Πόντο, γινόταν και στο σπίτι, στα αντικείμενα που ευλογούνται στη διάρκεια αυτής της τελετής, αποδίδεται ξεχωριστή, θεία ιδιότητα και δύναμη. Π.χ. στα Κοτύωρα,
ο παπάς την Μεγ.Τετάρτη γύριζε στα σπίτια για ευχέλαιο. Είχαν σε κάθε σπίτι έτοιμα αυγά ωμά, αλεύρι και αλάτι, τα ευλογούσε ο παπάς και την Μεγ.Πέμπτη, αφού έβαφαν τ'αυγά, τα πήγαιναν μαζί με το ευλογημένο αλεύρι και τ'αλάτι στην εκκλησία, στον Εσπερινό, μέσα σε καλαθάκια σκεπασμένα καλά με πανί.
Στη Σπάρτη απ'το αλεύρι, με τις ευχές του ευχέλαιου, τρώνε κάθε πρωί ένα κομματάκι. Τότε παρασκευάζεται και η νέα ζύμη, το προζύμι της χρονιάς. Η ζύμη δηλαδή του ψωμιού είναι δυνατόν, από την πολυκαιρία και τη μακρόχρονη χρήση, να εξασθένησε, να έχασε την αρχική της καθαρότητα και δύναμη, όπως και η φωτιά και όλα τα πράγματα που μεταχειριζόμαστε έναν ολόκληρο χρόνο. Γι'αυτό πρέπει και αυτή ν'ανανεωθεί, για ν'αποκτήσει νέα, πλήρη και τέλεια δύναμη. Έτσι στην Αθήνα την Μεγ.Τετάρτη η εκκλησάρισσα πήγαινε από σπίτι σε σπίτι και μάζωνε αλεύρι και το ζύμωνε χωρίς προζύμι. Ο παπάς ακουμπούσε απάνω τον Σταυρό με το Τίμιο Ξύλο και το ζυμάρι ανέβαινε. Αυτό θα ήταν το προζύμι της χρονιάς. Η εκκλησάρισσα το μοίραζε κατόπιν στα σπίτια. Με αυτό ζυμώνουν και τις κουλούρες της Λαμπρής.
Φωτογραφία
Γεωργ. Ν. Αικατερινίδης
Φωτογραφικό Αρχείο Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών
Πηγή: Γεώργιος Μέγας
Ζητήματα Ελληνικής Λαογραφίας
Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών
