Ανακηρύσσεται στα Σέρρας, το Σύνταγμα που επέβαλαν στον σουλτάνο οι Νεότουρκοι, 11 Ιουλίου 1908

Εφημερίδα ΣΚΡΙΠ  Φύλλο: 13/7/1908, Σελίδα: 3

Στις 11 Ιουλίου 1908, στο Διοικητήριο της πόλης των Σερρών, ανακηρύχθηκε το Σύνταγμα που επέβαλαν στον σουλτάνο οι Νεότουρκοι. Περίπου είκοσι χιλιάδες Τούρκοι στρατιώτες και πολλοί πολίτες συγκεντρώθηκαν μπροστά από το Διοικητήριο και στους γύρω δρόμους για να ακούσουν την ανακοίνωση του Συντάγματος, την οποία έκανε ο Μουτεσαρίφης Ρεσήτ πασάς. Η ανακοίνωση συνοδεύτηκε από θυσίες και σπονδές, σύμφωνα με τα τουρκικά έθιμα, συμπεριλαμβανομένου του σφαξίματος ενός αρνιού στην αυλή του Διοικητηρίου.

Την επόμενη ημέρα θα διεξαχθεί και παρέλαση.

Εφημερίδα ΣΚΡΙΠ Φύλλο: 12/7/1908, Σελίδα: 4

Αμέσως μετά, εκλέχτηκε μια επιτροπή η οποία πήγε στο απέναντι τηλεγραφείο και έστειλε τηλεγράφημα στον σουλτάνο, δίνοντάς του 24 ώρες για να αναγνωρίσει το Σύνταγμα. Την επόμενη μέρα, ο σουλτάνος Αβδούλ Χαμίτ απάντησε τηλεγραφικά αναγνωρίζοντας το Σύνταγμα και προκήρυξε εκλογές για τον Σεπτέμβριο.

Η ανακήρυξη του Συντάγματος οδήγησε σε εορτασμούς και εκδηλώσεις αδελφοσύνης, όπου, με απαίτηση του Κομιτάτου και του μουτεσαρίφη, ο μητροπολίτης, ο Βούλγαρος πρωθιερέας και ο μουφτής αγκαλιάστηκαν και φιλήθηκαν. Η ανακήρυξη του Συντάγματος τερμάτισε τυπικά τον αγώνα μεταξύ Ελλήνων και Βουλγάρων στη Μακεδονία, γνωστό ως Μακεδονικό Αγώνα.

Η εφημερίδα ΕΜΠΡΟΣ γράφει στις 11 Ιουλίου (Φύλλο: 11/7/1908, Σελίδα: 2):

ΖΗΤΟΥΝ ΟΥΔΕΤΕΡΟΤΗΤΑ
Οι χθεσινές ασφαλείς τηλεγραφικές πληροφορίες αναφέρουν τις εξής νεότερες και πιο σοβαρές ενέργειες των Νεότουρκων στο Μοναστήρι και στις Σέρρες:
ΣΤΟ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ Οι Νεότουρκοι της πόλης αυτής, συνελθόντες ιδιαιτέρως, αποφάσισαν να προβούν στην κατάλυση του καθεστώτος και την ανακήρυξη φιλελεύθερου συνταγματικού πολιτεύματος, και γνωστοποίησαν αυτήν την απόφασή τους με προκηρύξεις προς τον λαό του Μοναστηρίου.
Στις προκηρύξεις αυτές, τις οποίες κόλλησαν στους δρόμους και έστειλαν στις Αρχές, στα Προξενεία και στα πιο εξέχοντα πρόσωπα των άλλων εθνοτήτων της πόλης, μετά από μια σύντομη και πολύ έντονα διατυπωμένη εισαγωγή για τους λόγους που επιβάλλουν την αλλαγή του πολιτεύματος προς το συμφέρον του Τουρκικού Κράτους, κάνουν έκκληση προς τους χριστιανούς, ζητώντας από αυτούς, για τη σωτηρία του Κράτους και το δικό τους συμφέρον, να τηρήσουν πλήρη ουδετερότητα απέναντι στο κίνημα και σε αυτούς που το διοργανώνουν. Επικαλούνται τα κοινά συμφέροντα και τον πολιτισμό των χριστιανών κατοίκων της περιοχής και ζητούν από αυτούς να υποβοηθήσουν την προσπάθεια για βελτίωση του Κράτους, εφόσον είναι δυνατόν για αυτούς.

ΣΤΙΣ ΣΕΡΡΕΣ
ΣΥΝΕΛΕΥΣΗ ΣΤΑ ΤΕΜΕΝΗ
Στις Σέρρες, επίσης, ανακηρύχθηκε από τους Νεότουρκους και τους υποστηρικτές τους από τον τουρκικό λαό, που συγκεντρώθηκαν σε αδελφότητα στα τεμένη, η κατάλυση του κρατούντος πολιτικού καθεστώτος, το οποίο θεωρούν ως πολύ επιζήμιο για την Τουρκία, και η αντικατάστασή του με άλλο φιλελεύθερο, που θα εξασφαλίζει τη χώρα από ξένες επεμβάσεις και θα παρέχει ίσα πολιτικά δικαιώματα σε όλες ανεξαιρέτως τις φυλές της Τουρκικής Επικράτειας. Η απόφαση αυτή των Νεότουρκων γνωστοποιήθηκε στους κατοίκους με προκηρύξεις, με τον ίδιο τρόπο όπως και στο Μοναστήρι, περιέχοντας τις ίδιες υποδείξεις και απαιτήσεις. Αναφέρεται επίσης ότι δολοφονήθηκαν από τους Νεότουρκους ο Μουτεσαρίφης της Γευγελής και ένας Μουδίρης.

ΖΗΤΟΥΝ ΟΥΔΕΤΕΡΟΤΗΤΑ

Χθεσιναὶ ἀσφαλεῖς τηλεγραφικαὶ πληρο φορίαι ἀγγέλλουν τὰς ἑξῆς νεωτέρας, σοβα ρωτάτας δὲ ἐνεργείας τῶν Νεοτούρκων ἐν Μοναστηρίῳ καὶ Σέρραις :

EN ΜΟΝΑΣΤΠΡΙΩ

Οἱ Νεότουρκοι τῆς πόλεως ταύτης, συν νελθόντες ἰδιαιτέρως, ἀπεφάσισαν νὰ προ βοῦν εἰς τὴν κατάλυσιν. τοῦ καθεστῶτος καὶ τὴν ἀνακήρυξιν φιλελευθέρου συνταγματικοῦ πολιτεύματος, ἐγνωστοποίησαν δὲ τὴν ἀπό φασίν των ταύτην διὰ προκηρύξεων πρὸς τὸν λαὸν τοῦ Μοναστηρίου.

Εἰς τὰς προκηρύξεις ταύτας, τὰς ὁποίας ἐτοιχοκόλλησαν εἰς τὰς ὁδοὺς καὶ ἀπέστει λαν εἰς τὰς ᾿Αρχὰς, τὰ Προξενεῖα καὶ τὰ ἐγκριτότερα πρόσωπα τῶν ἀλλοεθνῶν στοι χείων τῆς πόλεως, κατόπιν συντόμου καὶ σφοδρότατα διατυπωμένης εἰσαγωγῆς περὶ τῶν λόγων οἵτινες ἐπιβάλλουσι τὴν ἀλλαγὴν τοῦ πολιτεύματος πρὸς τὸ συμφέρον τοῦ Τουρκικού Κράτους, ποιοῦνται ἔκκλησιν πρὸς τοὺς χριστιανοὺς ζητοῦντες παρ᾿ αὐτῶν, χάριν τῆς σωτηρίας τοῦ Κράτους καὶ τοῦ ἰδίου ἑαυτῶν συμφέροντος, νὰ τηρήσουν πλή- ρη οὐδετερότητα ἀπέναντι τοῦ κινήματος καὶ τῶν διενεργούντων αὐτό. Επικαλοῦνται τὰ κοινὰ συμφέροντα καὶ τὸν πολιτισμὸν τῶν χριστιανῶν κατοίκων τοῦ διαμερίσματος καὶ ζητοῦσι παρ᾿ αὐτῶν νὰ ὑποβοηθήσωσι τὴν ἀπόπειραν πρὸς βελτίωσιν· τῆς Πολιτείας, ἐφόσον εἶνε δυνατὸν εἰς αὐτοὺς.

ΕΝ ΣΕΡΡΑΙΣ

ΣΥΝΕΛΕΥΣΙΣ ΕΙΣ ΤΑ ΤΕΜΕΝΗ

Ἐν Σέρραις ἐπίσης ἀνεκηρύχθη ὑπὸ τῶν Ἐκεῖ Νεοτούρκων καὶ τῶν συνταχθέντων μετ᾿ αὐτῶν· ἐκ τοῦ τουρκικοῦ λαοῦ, συγκεντρωθέν των ἐν συγάδελφώσει εί τὰ πεμένο τάλυσις τοῦ κρατοῦντος πολιτικοῦ καθεστῶν τος, ὡς ὁλεθριωτάτου ἀποβαίνοντος διὰ τὴν Τουρκίαν, καὶ ἡ ἀντικατάστασις αὐτοῦ δι' ἄλλου φιλελευθέρου, ἐξασφαλίζοντος τὸ Κράν τος ἀπὸ ξενικῶν ἐπεμβάσεων καὶ ἴσα πολιτι κὰ δικαιώματα εἰς ὅλας ἀναιξερέτως τὰς φυλὰς τῆς Τουρκικῆς Ἐπικρατείας. Έγνω- στοποιήθη δὲ πρὸς τοὺς κατοίκους ἡ ἀπόφα σις αὐτὴ τῶν Νεοτούρκων διὰ προκηρύξεων, καθ' ὃν τρόπον καὶ ἐν Μοναστηρίῳ, περιεχου h

σῶν τὰς αὐτὰς ὑποδείξεις καὶ ἀπαιτήσεις. ᾿Αγγέλλεται ἐπίσης ὅτι ἐδολοφονήθη ὑπὸ Νεοτούρκων ὁ Μουτεσαρίφης Γευγελῆς καὶ εἰς Μουδίρης.

Η εφημερίδα ΣΚΡΙΠ γράφει στις 13 Ιουλίου (Φύλλο: 13/7/1908, Σελίδα: 3):

Και τα χθεσινά επίσημα τηλεγραφήματα από την Κωνσταντινούπολη, τις Σέρρες, το Μοναστήρι και τη Θεσσαλονίκη βεβαιώνουν ότι η ανακοίνωση προς τον λαό της παραχώρησης από τον Σουλτάνο του Συντάγματος του 1876, προκάλεσε απερίγραπτη συγκίνηση και ενθουσιασμό ανάμεσα στον στρατό και όλους τους κατοίκους, χωρίς διακρίσεις φυλής και θρησκεύματος. Ιδιαίτερα στις Σέρρες, στο Μοναστήρι και στη Θεσσαλονίκη το χαρμόσυνο γεγονός προκάλεσε πραγματική φρενίτιδα ενθουσιασμού.

ΤΙ ΕΓΙΝΕ ΣΤΙΣ ΣΕΡΡΕΣ Όταν ανακοινώθηκε στις Σέρρες από τους κήρυκες και τις καμπάνες η παραχώρηση του Συντάγματος από τον Σουλτάνο, όλος ο λαός, που έφτανε τις 15.000, συνέρρευσε στο Διοικητήριο για να πληροφορηθεί επίσημα το γεγονός. Εκεί, ο Μουτεσαρίφης από το μπαλκόνι του Διοικητηρίου διάβασε το τηλεγράφημα του Μεγάλου Βεζίρη, με το οποίο ανακοινώθηκε ότι η Αυτού Μεγαλειότητα ο Σουλτάνος αποφάσισε να επαναφέρει σε ισχύ τον Συνταγματικό χάρτη του 1870, ότι διέταξε ήδη με Ιραδές την ενέργεια εκλογών και ότι παραχωρήθηκε αμνηστία σε όλους όσους συμμετείχαν στο κίνημα.

Η εφημερίδα ΣΚΡΙΠ (Φύλλο: 14/7/1908, Σελ 1) ξαναγράφει για το θέμα και στις 14 του μήνα:

ΧΟΡΟΠΗΔΟΥΝ. Ήθελα να βρισκόμουν αυτές τις μέρες σε μια τουρκική πόλη, τη Θεσσαλονίκη ή τις Σέρρες ή το Μοναστήρι, για παράδειγμα, και να ρωτούσα έναν Τούρκο που χοροπηδάει για το νέο πολίτευμα: γιατί χοροπηδάς; Διότι, αν πιστέψουμε τα τηλεγραφήματα, οι Τούρκοι δεν κάνουν αυτές τις μέρες τίποτε άλλο, ούτε ναμάζι, ούτε προσευχές, ούτε ραχάτι, ούτε κομπολόι, ούτε σταυροπόδι, ούτε τσιμπούκι, παρά μόνο χοροπηδούν.

Ήθελα λοιπόν να δω τι θα μου απαντούσε στην ερώτησή μου: τι σημαίνει αυτή η φρενίτιδα που τον έπιασε και γιατί δεν κάθεται πλέον ήσυχα όπως καθόταν περίπου 20 αιώνες, από τότε που υπάρχει στην ιστορία. Είμαι βέβαιος ότι θα μου έλεγε σε απάντηση: μπίλ μεμ (δεν ξέρω) και θα συνέχιζε να χοροπηδάει.

Και αυτό είναι φυσικό. Οι Τούρκοι δεν ξέρουν γιατί χαίρονται και κορυβακτιούν, αφού δεν γνωρίζουν τι είναι αυτό το καινούργιο φρούτο που τους έπεσε ξαφνικά από τον ουρανό. Διότι αν ήξεραν τι είναι Σύνταγμα όπως ξέρουν τι είναι ζερταλί (δηλαδή βερύκοκο) και ποια είναι τα επακόλουθά του όταν τρώγεται άωρο, τότε το φρούτο αυτό θα ήταν πάντοτε όπως ήταν έως τώρα, και όπως είναι και σε εμάς ακόμα, άωρο το φιλελεύθερο πολίτευμα εκεί πάνω, ίσως άλλες θα ήταν οι κινήσεις τους και οι εκδηλώσεις τους και όχι χοροπηδήματα.

Αλλά είναι βέβαιο ότι, όπως πάντοτε, τα πράγματα θα συμβαίνουν εκεί πάνω αντίθετα προς ό,τι λένε τα ιδιαίτερα τηλεγραφήματα και η τελευταία ώρα των εφημερίδων, και ότι κανείς Τούρκος δεν θα χοροπηδάει, για τον απλούστατο λόγο ότι κανείς Τούρκος δεν θα καταλάβαινε τι συνέβη. Και αν καταλάβαινε, ίσως θα γινόταν σοβαρότερος ακόμα, διότι οι Τούρκοι είναι φρόνιμοι και πρακτικοί, και ξέρουν τι ζητούν και τι τους αρμόζει.

Έτσι λοιπόν ποιοι χοροπηδούν και ποιοι αλληλοασπάζονται και ποιοι φωνάζουν ζήτω και ποιοι κάνουν διαδηλώσεις και χαλούν τον κόσμο; Ποιοι άλλοι, παρά οι αιώνιοι φασαριόζοι: οι Έλληνες. Αυτοί τα κάνουν όλα, αυτοί έχουν ξετρελάνει και τους ήσυχους εκείνους ανθρώπους, οι οποίοι το μόνο που πραγματικά επιθυμούσαν και θα επιθυμούν αιώνια είναι η μη μεταβολή, η στασιμότητα, η ακινησία: το ριχάτι.

( Καὶ τὰ χθὲς ἀφιχθέντα ἐπίσημα τηλεγραφήματα ἐκ Κωνσταντινουπό λεως, Σερρών, Μοναστηρίου καὶ Θεσ- σαλονίκης βεβαιοῦσιν, ὅτι ἡ ἀναγγε λία εἰς τὸν λαὸν τῆς παροχῆς ὑπὸ τοῦ Σουλτάνου τοῦ Συντάγματος τοῦ 1876, παρήγαγε συγκίνησιν καὶ ἐν- θουσιασμὸν ἀπερίγραπτον μεταξὺ τοῦ στρατοῦ καὶ ὅλων τῶν κατοίκων, ἀ- διακρίτως φυλῆς καὶ θρησκεύματος. Εἰς τὰς Σέρρας ἰδίως, εἰς τὸ Μονα- στήριον καὶ εἰς τὴν Θεσσαλονίκην τὸ εὐφρόσυνον γεγονὸς ἐπροκάλεσεν ἀ- ληθῆ φρενίτιδα ἐνθουσιασμοῦ.

ΤΙ ΕΓΕΙΝΕΝ ΕΙΣ ΤΑΣ ΣΕΡΡΑΣ

1 Ὡς ἀνηγγέλθη ἐν Σέρραις διὰ τῶν κηρύκων καὶ διὰ κωδωνοκρουσιῶν ἡ παραχώρησις τοῦ Συντάγματος ὑπὸ τοῦ Σουλτάνου ὅλος ὁ λαὸς, ἀνερχό μενος εἰς 15000, συνέρρευσεν εἰς τὸ Διοικητήριον, ὅπως πληροφορηθῇ ἐπι- σήμως τὸ γεγονός.

· Ἐκεῖο Μουτεσαρίφης ἀπὸ τοῦ ἐξώ- στου του του Διοικητηρίου ἀνέγνωσε τὸ τηλεγράφημα του Μ. Βεζύρου, διὰ τοῦ ὁποίου ἀνηγγέλλετο ὅτι ἡ Λ. Μ. ὁ Σουλτάνος ηὐδόκησε νὰ ἐπαναφέρῃ ἐν ἰσχὺ τὸν Συνταγματικὸν χάρτην τοῦ 1870, ὅτι διετάχθη ἤδη δι᾽ Αὐ- οῦ Ἰραδὲ ἡ ἐνέργεια έκλο τοκρατορικοῦ. γῶν καὶ ὅτι παρεχωρήθη εἰς πάντας τοὺς μετασχόντας τοῦ κινήματος ἀ- μνηστεία.

ΧΟΡΟΠΗΔΟΥΝ

*Ἤθελα νὰ εὑρισκόμουν αὐτὰς τὰς ἡ μέρας εἰς μίαν Τουρκικὴν πόλιν, τὴν Θεσσαλονίκην ἢ τὰς Σέρρας ἢ τὸ Μονα- στήριον παραδείγματος χάριν, καὶ νὰ ἐν ρωτοῦσα ἕνα Τοῦρκον χοροπηδῶντα διὰ τὸ νέον πολίτευμα: διατί χοροπηδᾷ, Διότι ἐὰν πιστεύσωμεν τὰ τηλεγραφήμα- τα, οἱ Τοῦρκοι δὲν κάμνουν τὰς ἡμέρας αὐτὰς τίποτε ἄλλο, οὔτε ναμάζι, οὔτε προσευχὰς, οὔτε ραχάτι, οὔτε κομπολόγι, οὔτε σταυροπόδι, οὔτε τσιμποῦκι, οὔτε τίποτε, παρὰ ὅλο χοροπηδοῦν.

*Ἤθελα λοιπὸν νὰ ἔβλεπα τὶ θὰ μοῦ ἀπήντα εἰς τὴν ἐρώτησίν μου : τί ση μαίνει αὐτὴ ἡ φρενῖτις ποῦ τὸν ἔπιασε καὶ διατί δὲν κάθεται πλέον ἥσυχα ὅπως ἐκάθητο ἀπὸ 20 περίπου αἰώνων, ἀφ᾽ ὅτου ὑπάρχει εἰς τὴν ἱστορίαν. Εἶμαι βέβαιος ὅτι θὰ μοῦ ἔλεγεν εἰς ἀπάντη- σιν: μπίλ μὲμ (δὲν ἠξεύρω) καὶ θὰ ἐξη- | κολούθει νὰ χοροπηδᾷ.

Καὶ αὐτὸ εἶνε φυσικόν. Οἱ Τοῦρκοι δὲν ἠξεύρουν διατί ἀγάλλονται καὶ κορυ- βακτιοῦν, ἀφοῦ δὲν γνωρίζουν τί πρᾶγμα 1 χάτι.

εἶνε αὐτὸ τὸ καινούργιο φροῦτο τὸ ξυν φροῦτο ποῦ τοὺς ἔπεσεν ἔξαφνα ἀπ τὸν οὐρανόν. Διότι ἂν ἠξεύρουν τί ἐσι Σύνταγμα ὅπως ξεύρουν τὶ ἐστὶ ζερ ταλὶ, ἤτοι βερύκοκον, καὶ ποῖα εἶνε τ ἐπακόλουθά του ὅταν τρώγεται ἄωρον- τὸ φροῦτον αὐτὸ καὶ θὰ εἶνε ὑποθέτε πάντοτε ὅπως ἦτον ἕως τώρα, καὶ ὅπω εἶνε καὶ εἰς ἡμᾶς ἀκόμη, ἄωρον τὸ φίλε λεύθερον πολίτευμα ἐκεῖ ἐπάνω, ἴσω ἄλλαι θὰ ἦσαν αἱ κινήσεις των καὶ αἱ ἐκ δηλώσεις των καὶ ὄχι χοροπηδήματα. 4

᾿Αλλὰ εἶνε βέβαιον ὅτι, ὅπως πάντοτε τὰ πράγματα θὰ συμβαίνουν ἐκεῖ ἐπάνι ἀντιθέτως πρὸς ὅ,τι λέγουν τὰ ἰδιαίτερ τηλεγραφήματα καὶ ἡ τελευταία ὥρα τῶ ἔφημερίδων καὶ ὅτι κανεὶς Τοῦρκος δὲ θὰ χοροπηδᾷ, διὰ τὸν φυσικώτατον λό γον ὅτι κανεὶς Τοῦρκος δὲν θὰ ἐπῆρ κάβο τί συνέβη. Καὶ ἂν ἐπῆρε, ἴσως θ ἔγεινε σοβαρώτερος ἀκόμη, διότι οἱ Τοῦρ κοι εἶν φρόνιμοι καὶ πρακτικοὶ, κι ξεύρος τί ζητοῦν καὶ τί τοὺς ἁρμόζε

Ωστε λοιπὸν ποῖοι χοροπηδοῦν και ποῖοι ἀλληλοασπάζονται καὶ ποῖοι φωνά ζουν ζήτω καὶ ποῖοι κάμνουν διαδη λώσεις καὶ χαλοῦν τὸν κόσμον; ποῖα ἄλλοι, παρὰ οἱ αἰώνιοι φασαρίαι: οἱ "E) ληνες. Αὐτοὶ τὰ κάμνουν ὅλα αὐτοὶ χουν ξετρελάνει καὶ τοὺς ἡσύχους έκα νους ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι ἴσα-ίσα τ μόνον ποῦ πραγματικῶς ἐπεθύμουν και θὰ ἐπιθυμοῦν αἰωνίως εἶνε ἡ μὴ μετο βολή, ἡ στασιμότης, ἡ ἀκινησία: τὸ ριχατι.