Τα Σέρρας, την πιο ονειρεμένη πόλη, άρθρο της εφημερίδας Μακεδονία, 17 Οκτωβρίου 1932
ΣΕΡΡΕΣ, Οκτώβριος. Με το ταξίδι στα Σέρρας, μου δόθηκε πρώτη φορά η ευκαιρία να διαπιστώσω μια περίεργη δυσαναλογία στις τιμές των σιδηροδρομικών εισιτηρίων. Ενώ για τη διαδρομή Θεσσαλονίκης – Σιδηροκάστρου το εισιτήριο κοστίζει εκατόν πενήντα δραχμές, για τα Σέρρας, που απέχουν άλλες δύο ώρες και θα έπρεπε να είναι πιο ακριβό, το εισιτήριο με επιστροφή είναι ακόμα φθηνότερο από 150 δραχμές. Αυτό οφείλεται στην επιθυμία των Σιδηροδρόμων να ανταγωνιστούν τα αυτοκίνητα που εκτελούν τη σύνδεση Θεσσαλονίκης-Σερρών, κάτι που δεν ισχύει για το Σιδηρόκαστρο, που δεν έχει άμεση οδική σύνδεση με τη Μακεδονική πρωτεύουσα. Φυσικά, οι επιβάτες, εκμεταλλευόμενοι αυτό το κόλπο της υπηρεσίας των σιδηροδρόμων, φροντίζουν να προμηθευτούν εισιτήρια για τα Σέρρας, έστω κι αν προορίζονται για το Σιδηρόκαστρο ή άλλους ενδιάμεσους σταθμούς...
Άνοιξα την έρευνά μου για τα Σέρρας με την παραπάνω εισαγωγή για το παράξενο του πράγματος και προς γνώσιν των ταξιδιωτών εκείνων που δεν έτυχε να πάρουν κάβο της μηχανής αυτής. Και τώρα που έφτασαμε στα Σέρρας.
Παρότι έρχομαι για πρώτη φορά εδώ, εν τούτοις τρόμαξα να ανακαλύψω την πόλη του Στρυμόνα, κρυμμένη πίσω από ένα θεώρατο σύννεφο σκόνης, σηκωμένης από μερικά αυτοκίνητα και φορτηγά. Πρώτη διαπίστωση λοιπόν: Τα άθλια των δρόμων.
Αν εξαιρέσει κανείς την οδό Μεραρχίας Σερρών που φτιάχτηκε από το δημόσιο, κανένας σχεδόν άλλος δρόμος αντάξιος λόγου δεν υπάρχει στα Σέρρας. Ούτε στην πόλη ούτε στην περιφέρεια. Και κρίνοντας από την φρικαλέα σκόνη και το αλευρωμένο χώμα που σκεπάζει τα πάντα, φαντάζομαι στα λάσπη μέσα βυθίζονται οι Σερραίοι με τις πρώτες φθινοπωρινές βροχές. Μπορεί κανείς να περπατήσει όλη την πόλη χωρίς να βρει έναν δρόμο της προκοπής ή να δει καμία προσπάθεια επισκευής δρόμου από κάποιο συνεργείο. Το μόνο δημοτικό έργο οδοποιίας που είδα εκτελούμενο αυτές τις μέρες που έμεινα εδώ ήταν η τοποθέτηση δέκα τετραγωνικών μέτρων ασφαλτοστρωμένης επιφάνειας στην κεντρικότερη πλατεία της πόλης, όπου δύο εργάτες μάχονταν από το πρωί ως το βράδυ να τοποθετήσουν κάμποσα κομμάτια πέτρες. Όπως μου λέει ο Δήμαρχος κ. Τικόπουλος - το δημοτικό ταμείο είναι τελείως άδειο από πολλούς, πράγμα που δεν επιτρέπει την εκτέλεση κανενός έργου στην πόλη των Σερρών.
Με προϋπολογισμό εξ μόλις εκατό εκατομμυρίων, όπως περιορίστηκε τη χρονιά αυτή, δεν ήταν δυνατό να θεραπευθούν παρά οι στοιχειώδεις ανάγκες της πόλης, δηλαδή της υδρεύσεως, της καθαριότητας, του υποτυπώδους νοσοκομείου και της συντήρησης των δρόμων. Δάνειο δεν είναι δυνατόν να συναφθεί γιατί ο Δήμος Σερρών δεν έχει να δώσει εγγυήσεις, και οι προϋπολογισθείσες εισπράξεις δεν εκτελέστηκαν, ενώ εξ αλλου περιορίστηκε και η κρατική επιχορήγηση.
Οι συνθήκες προκαλούν σύντομα ανησυχία, καθώς η ανάγκη για συντήρηση των υποδομών και η βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων είναι επιτακτική. Η εικόνα που προσφέρεται στους επισκέπτες, ακόμα και στον πρώτο εντυπωσιασμό τους, δεν ανταποκρίνεται στην πραγματική τους πείρα από τα Σέρρας.
Έτσι ο δήμαρχος περιορίζεται να υπογράψει κανένα εισιτήριο ασθενούς για το νοσοκομείο ή να δώσει μικροβοηθήματα στους φτωχούς δημότες. Μ' αυτό δε θέλω να πω πως ο κ. Τικόπουλος δεν μπόρεσε να κάνει τίποτε για την πόλη στο διάστημα της δημαρχίας του. Αντίθετα, επέτυχε αρκετά πράγματα παρά την στενότητα των πόρων του δημοτικού ταμείου. Έκανε ένα ολοκαίνουργιο και τέλειο δίκτυο ύδρευσης για όλη σχεδόν την πόλη και τους οικισμούς. Ελπίζει δε εις το τέλος της θητείας του να το ολοκληρώσει, λύνοντας έτσι οριστικά το ζήτημα της ύδρευσης των Σερρών, που ήταν πάντα ένα σπουδαίο πρόβλημα και σώζοντας τους δημότες από την ενδημούσα επιδημία του τύφου, που μεταδιδόταν από το μολυσμένο νερό του παλαιού πρωτόγονου δικτύου.
Έκαμε επίσης τους δρόμους των οικισμών προς την πόλη και συμπλήρωσε τον ηλεκτροφωτισμό των Σερρών. Εκκαθάρισε το ρέμμα που ασκήμιζε την πόλη, χρησιμοποιώντας την υπόνομα για την αποχέτευση όλων των ακαθάρτων νερών και ίδρυσε μέσα στο στρατιωτικό νοσοκομείο ένα θάλαμο για τους ασθενείς δημότες με καμία δεκαπενταριά κλίνες.
Εκτός απ' αυτά, έβαλε μπρος και την ανέγερση του δημαρχιακού μεγάρου, χωρίς όμως να το τελειώσει ελλείψει χρημάτων - πράγμα που δίνει αφορμή στους αντιπάλους του να του το καταλογίζουν μια άσκοπη ενέργεια. Ωστόσο ο κ. Τικόπουλος ελπίζει ότι το δημαρχιακό μέγαρο θα αποπερατωθεί οπωσδήποτε κατά το υπόλοιπο διάστημα της θητείας του.
Το όνειρο του Δημάρχου Σερραίων είναι ένα δάνειον 12 εκατομμυρίων που χρειάζονται για την οδοποιία και την κατασκευή δικτύου υπονόμων, πρόγραμμα που οι Σέρρες - άλλο πάλι κι αυτό δεν είχαν ποτέ. Και τότε οι Σέρρες θα γινότανε μία απ' τις ομορφότερες και πιο σύγχρονες πόλεις της Μακεδονίας, δεδομένης της φυσικής ομορφιάς και της εκ βάθρων ανοικοδόμησης και της επέκτασής της.
Πραγματικά, οι Σέρρες είναι σήμερα μία νέα ολοκληρωτικά πόλη αφού η παλιά κατά τα τρία τέταρτα είχε καταστραφεί απ' τους Βουλγάρους. Διακόσια και πλέον νεοκτιστα κτίρια έχουν ανεγερθεί πάνω στις στάχτες της παλαιάς πόλης, νέες συνοικίες έστησαν στους γύρω λόφους από τους πυλεμοπαθείς με την συνδρομή του Κράτους, κι ένα σωρό νεοκτιστοι συνοικισμοί αποτελέσαν το μπουκέιο των προαστείων της. Κι η ανοικοδόμηση συνεχίζεται εντατικά.
Οι Σερραίοι είναι περήφανοι για την πόλη τους και δεν έχουν άδικο. Τα κεντρικά της πόλης ανταγωνίζονται τα αριστοκρατικά και αντίστοιχα κέντρα της Θεσσαλονίκης. Τα δύο θέατρά της, το δημοτικό πάρκο και το νεόκτιστο ξενοδοχείο "Μητρόπολις", που ανταγωνίζεται οποιαδήποτε πόλη της Ανατολικής Μακεδονίας, της Θράκης, εκτός από την Αλεξανδρούπολη, προσδίδουν στα Σέρρας μια πρωτευουσιάνικη εικόνα, η οποία συμπληρώνεται από τη ζωντανή νυχτερινή ζωή. Πράγματι, ενώ στη Θεσσαλονίκη μετά τις δώδεκα το βράδυ όλα τα μαγαζιά είναι κλειστά και ερημαίνες, και στη Δράμα δεν βρίσκεις ούτε ένα καφενείο, στα Σέρρας όλα τα κέντρα διενυκτερεύουν, γεμάτα από πενιές και των δύο φύλων. Πράγμα βεβαίως που μπορεί να ιδεί κανείς μόνο στην Αθήνα. Ως τόσο οι Σέρρες δεν στερούνται και της επαρχιωτικής γραφικότητας. Η παλιά πόλη με τα χαμηλά παλιά σπίτια, τα τζαμιά με το μιναρέ και το ρολόι της πόλης, στο κέντρο των Σερρών - την παλιά Μητρόπολη με το αρχαϊκό καμπαναριό, που έγινε τώρα μουσείο, τα στενοσοκάκια και τις παλιές εκκλησίες, έχουν ένα ιδιαίτερο θέλγητρο που για τους νοσταλγούς των παλαιών και τους ονειροπόλους είναι προτιμότερο από την εικόνα της μοντέρνας πόλης.
Εἰς τὰς Σέρρας, τὴν πλέον όνειρευτήν πόλιν
Τὰ δημοτικὰ ἔργα καὶ αἱ μεγάλαι ἀνάγκαι της
Τοῦ ἀπεσταλμένου συντάκτου μας κ. Μ. Βλανχοπούλου.
ΣΕΡΡΑΙ, Οκτώβριος. Μὲ τὸ τα ξίδι στὶς Σέρρες, μου δόθηκε πρώτα πρῶτα ἡ εὐκαιρία νὰ διαπιστώσω μιὰ περίεργη δυσαναλογία τῶν σιδηροδρή μια κῶν ναύλων. Ἐνῷ δηλαδὴ γιὰ τὴ δια δρομή Θεσσαλονίκης – Σιδηροκάστρου ἡ τιμὴ τοῦ εἰσιτηρίου εἶναι ἑκατὸν πε- νήντα δραχμές, γιὰ τὶς Σέρρες, ποῦ ἀν πέχουν ἄλλες δυὸ ώρες καὶ θᾶπρεπε νᾶναι ἀκριβώτερο, τὸ εἰσιτήριο μετ' ἐπιστροφῆς μάλιστα εἶναι πειὸ φθηνό ἀπὸ 150 δραχμές. Καὶ αὐτὸ γιατὶ οἱ Σι- δηρύδρομοι θέλουν νὰ συναγωνισθοῦν νὰ αὐτοκίνητα ποὺ ἐκτελοῦν τὴν συγποι νωνία Θεσ)νίκης-Σερρών, πράγμα ποὺ δὲν συμβαίνει γιὰ τὸ Σιδηρόκαστρο, τὸ · ὁποῖον δὲν ἔχει ἀπ᾿ εὐθείας ὁδικὴ συγ κοινωνία μὲ τὴ Μακεδονική πρωτεύουσα. Εννοείται ὅτι οἱ ἐπιβάται, ξέκμεταλ λευόμενοι τὸ σοφὸ αὐτὸ μέτρο τῆς ὑπη ρεσίας τῶν σιδηροδρόμων φροντίζουν νὰ
προμηθευθοῦν εἰσιτήρια γιὰ τὶς Σέρρες, ἔστω κι' ἂν προορίζονται γιὰ τὸ Σιδη ρόκαστρα ἢ γιὰ ἄλλους ἐνδιάμεσους σταθμούς...
Ανοιξα τὴν ἔρευνά μου γιὰ τὶς Σερ· 1ρες μὲ τὴν παραπάνω εἰσαγωγὴ γιὰ τὸ περίεργο τοῦ πράγματος καὶ πρὸς γνώ σιν τῶν ταξιδιωτῶν ἐκείνων ποῦ δὲν ἔτυχε να πάρουν κάβο τῆς μηχανής
αὐτῆς. Καὶ τώρα ὡς ἔρθουμε στὶς Σέρρες.
Μολονότι δὲ ἐρχόμουνα για πρώτη φορά ἐδῶ, ἐν τούτοις τρόμαξα νὰ ἀνακαλύψω τὴν πόλιν τοῦ Στρυμόνα, πούταν κρυμ μένη πίσω ἀπὸ ἕνα θεώρατο σύννεφο σκόνης, σηκωμένης ἀπὸ μερικὰ αὐτοκί νητα καὶ πάρρα. Πρώτη διαπίστωσις λοιπόν: Τὰ ὰ χάλια τῶν δρόμων.
"Αν εξαιρέσῃ κανένας τὴν ὁδὸ Μεραρ χίας Σερρών ποὺ φκιάσθηκε ἀπὸ τὸ δης μόσιο, κανένας σχεδὸν ἄλλος δρόμος αν ξιος λόγου δὲν ὑπάρχει στὰς Σέρρας. Οὔτε στὴν πόλι οὔτε στὴν περιφέρεια. Καὶ κρίνοντες ἀπ᾿ τὴν φρικαλέα σπόνη καὶ τὸ ἀλευρωμένο χώμα ποὺ σκεπάζει τὸ κάθε τι φαντάζουμαι σὲ τὰ λάσπη μέσα βυθίζονται οἱ Σερραῖοι μὲ τὶςπρῶ τες φθινοπωρινές βροχές. Μπορεί κανείς νὰ γυρίσῃ ὅλη τὴν πόλι χωρὶς νὰ βου ἕνα δρόμο τῆς προκοπῆς ἢ νὰ ἰδῇ καμ μιὰ ἀπόπειρα ἐπισκευῆς δρόμου ἀπὸ κάποιο συνεργεία. Τὸ μόνο δημοτικό ἔργο ὁδοποιίας ποὺ εἶδα ἐκτελούμενο δι λες αὐτὲς τὶς μέρες ποὺ ἔμεινα ἐδῶ ἡ ταν ή κατασκευή δέκα τετραγωνικών μέτρων καλντεριμιού στην κεντρικώτερη πλατεῖα τῆς πόλης, ὅπου δυὸ ἐργάτες πολεμοῦσαν ἀπὸ τὸ πρωῖ ὡς τὸ βράδυ ν' ἀραδιάσουν καμμιά δεκαπενταριά κομμάτια πέτρες. Ὅπως μοῦ λέει ὁ Δή μαρχος κ. Τικόπουλος- τὸ δημοτικό τα μεῖο εἶναι τελείως ἄδεια ἀπὸ πολλοῦ, πρᾶγμα ποὺ δὲν ἐπιτρέπει τὴν ἐκτέλεσι κανενὸς ἔργου στην πόλι τῶν Σερρών.
Μὲ προϋπολογισμὸ ἐξ μόλις ἑκατομ μυρίων, ὅπως περιωρίσθηκε τὴ χρονιά αὐτὴ, δὲν ἦτο δυνατὸν νὰ θεραπευθοῦν παρὰ οἱ στοιχειωδέστερες ἀνάγκες τῆς πόλεως δηλαδὴ τῆς ὑδρεύσεως, τῆς και θαριότητος, τοῦ ὑποτυπώδους νοσοκο μείου καὶ τῆς συντηρήσεως τῶν δρόμων, Δάνειον δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ συναφθῇ γιατὶ ὁ Δήμος Σερρίῶν δὲν ἔχει νὰ δώσῃ ἐγγυήσεις, καὶ αἱ προϋπολογισθεῖσαι εἰσπράξεις δὲν, ἐπραγματοποιήθησαν, ἐνῷ ἐκ παραλλήλου περιωρίσθηκε καὶ ἡ κρατικὴ ἐπιχορήγησις.
Έτσι ὁ δήμαρχος περιορίζεται νὰ ὑ πογράφῃ κανένα εἰσιτήριο ἀσθενοῦς γιὰ τὸ νοσοκομεῖα ἢ νὰ δίδῃ μικρο βοηθή ματα στοὺς ἀπόρους δημότας, · Μ᾿ αὐτὸ δὲ θέλω νὰ πῶ πὼς ὁ κ.
• Τικόπουλος δὲν μπόρεσε νὰ κάμῃ τίποτε γιὰ τὴν πόλι στὸ διάστημα τῆς δημαρ- χίας του. Τούναντίον ἐπέτυχε ἀρκετὰ πράγματα παρὰ τὴν στενότητα τῶν πό- ρων τοῦ δημοτικοῦ ταμείου. Έκαμε δης λαδὴ νέο καὶ τέλειο δίκτυο ύδρεύσεως · γιὰ ὅλη σχεδὸν τὴν πόλι καὶ τοὺς συν· οικισμούς, ἐλπίζει δὲ εἰς τὸ τέλος τῆς θητείας του νὰ τὸ ὁλοκληρώση, λύοντας ἔτσι ὁριστικῶς τὸ ζήτημα τῆς ὑδρεύσεως τῶν Σερρῶν, ποὺ ἀνέκαθεν ἦτο ἕνα | σπουδαίο πρόβλημα, καὶ σώζοντας τοὺς - δημότας ἀπ' τὴν ἐνδημοῦσαν ἐπιδημίαν τοῦ τύφου, ποὺ μεταδιδόταν ἀπ᾿ τὸ μου λυσμένο νερὸ τοῦ παλαιοῦ πρωτογόνου δικτύου.
Έκαμε ἀκόμη τοὺς δρόμους τῶν συν- οικισμῶν πρὸς τὴν πόλι καὶ συμπλήρω- σε τὸν ἠλεκτροφωτισμὸ τῶν Σερρών, ἐ· κάλυψε τὸ ρέμμα ποὺ ἀσκήμιζε τὴν · πόλι, χρησιμοποιήσας τὴν ὑπόνομα γιὰ τὴν ἀποχέτευσι ὅλων τῶν ἀκάθαρτων! νερῶν καὶ ἴδρυσε μέσα στὸ στὸ στρατιωτικό | νοσοκομεῖο ἕνα θάλαμο γιὰ τοὺς ἀσθε νεῖς δημότες μὲ καμμιὰ δεκαπενταριά κλίνες.
᾿Εκτὸς ἀπ᾿ αὐτὰ ἔβαλε μπρὸς καὶ τὴν ἀνέγερσι τοῦ δημαρχιακού μεγάρου, χων εὶς ὅμως νὰ τὰ τελειώσῃ ἐλλείψει χρη μάτων-πρᾶγμα ποὺ δίδει ἀφορμὴ στοὺς αφορμη ἀντιπάλους του νὰ τοῦ καταλογίζουν μιὰ ἄσκοπη ἐνέργεια. Ωστόσο ο κ. Τι- κόπουλος ἐλπίζει ὅτι τὸ δημαρχιακό μέ- γαρο θ' ἀποπερατωθῇ ὁπωσδήποτε κατὰ τὸ ὑπόλοιπο διάστημα τῆς θητείας του.
Τὸ ὄνειρο τοῦ Δημάρχου Σερραίων εἶνε ἕνα δάνειον 12 εκατομμυρίων ποὺ χρειάζονται γιὰ τὴν ὁδοποιῖα καὶ τὴν κατασκευή δικτύου ὑπονόμων, πρῶ γμα ποὺ οἱ Σέρρες- ἄλλο πάλι κι΄ αὐτὸ δὲν εἶχαν ποτέ. Καὶ τότε οἱ Σέρ- ρες θὰ γινότανε μιὰ ἀπ' τὶς ὡραιότε- ρες καὶ πειὸ συγχρονισμένες πόλεις τῆς Μακεδονίας. δεδομένης τῆς φυσικῆς ὠμορφιᾶς καὶ τῆς ἐκ βάθρων ἀνοικοδο- μήσεως καὶ τῆς ἐπεκτάσεώς της.
Πραγματικά, οἱ Σέρρες, εἶνε σήμερα μιὰ νέα ὁλότελα πόλις ἀφοῦ ἡ παληὰ κατὰ τὰ τρία τέταρτα εἶχε καταστραφή ἀπ᾿ τοὺς Βουλγάρους.
Διακόσια καὶ πλέον νεόκτισ εόκτιστα κτίρια ἔχουν ἀνεγερθῇ πάνω στὶς στάχτες τῆς παλαιᾶς πόλεως, νέες συνοικίες ἐστή- θηκαν στοὺς γύρω λόφους ἀπὸ τοὺς που λεμοπαθεῖς μὲ τὴ συνδρομὴ τοῦ Κρά- τους, κι᾿ ἕνα σωρό νεόκτιστοι συνοικι σμοὶ ἀπετέλεσαν τὸ μπουκέιο τῶν προ- αστείων της. Κ᾿ ἡ ἀνοικοδόμησις συνεχί- ζεται ἐντατικά,
Οἱ Σερραῖοι εἶνε περήφανοι γιὰ τὴν πόλιν τους καὶ δὲν ἔχουν ἄδικο. Τὰ κέν· τρα της αριστοκρατικὰ καὶ ἐφάμιλλατῶν καλλιτέρων κέντρων τῆς Θεσσαλονίκης, 1 τὰ δύο θέατρά της ποὺ δὲν ἔχει ή συμπρωτεύουσα – τὸ δημοτικό πάρκο, τὸ νεόκτιστα ξενοδοχείο «Μητρόπολις» ποὺ δὲν ἔχει καμμιὰ πόλις τῆς ᾿Ανατολικής Μακεδονία, τῆς Θράκης, πλὴν τῆς | | ᾿Αλεξανδρουπόλεως, δίνουν στὶς Σέρρες - μιὰ ὄψι πρωτευουσιάνικης τὴν ὁποίαν | συμπληρώνει καὶ ἡ ζωηρή νυκτερινὴ κί
νηση. Πράγματι ἐνῷ στὴ Θεσσαλονίκη μετὰτὸς᾿ δώδεκα ὅλα τὰ κένιρα εἶνε κλειστὰ · καὶ ἔρημα, καὶ στὴ Δράμα δὲν βρίσκεις 1 οὔτ᾽ ἕνα καφενείο, στὰς Σέρρας, ὅλα τὰ Η κέντρα διενυκτερεύουν, γεμᾶτα ἀπὸ πεν ·λάτας (καὶ τῶν δύο φύλων. Πράγμα βέ- βαια ποὺ μόνον στὴν ᾿Αθήνα μπορεῖ νὰ · ἰδῇ κανείς.
Ὡς τόσο οἱ Σέρρες δὲν στεροῦντα καὶ τῆς ἐπαρχιωτικῆς γραφικότη ος. H παλαιά πόλις μὲ τὰ χαμηλά παληά σπί τια, τὰ τζαμιὰ μὲ τὸ μιναρὲ καὶ τὸ ρο λόϊ τῆς πόλεως, στὸ κέντρο τῶν Σερτῶν - τὴν παληὰ Μητρόπολι μὲ τὸ ἀρχαϊκὸ καμπαναριό, ποὺ ἔγινε τώρα μουσεί τὰ στενοσόκακα καὶ τὶς παληὲς ἐκκλη- σίες, ἔχει ἕνα ἰδιαίτερο θέλγητρο που γιὰ τοὺς νοσταλγοὺς τῶν περασμένων καὶ τοὺς ὀνειροπόλους εἶναι προτιμώ | τερο ἀπὸ τὴν ὄψι τῆς μοντέρνας πόλης. ΜΕΝ. ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟΣ
Φύλλο: 17/10/1932, Σελίδα: 1
