Τα ατομικά καζάνια και το τσίπουρο.

Μέχρι τις τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα η παραγωγή τσίπουρου γινόταν αποκλειστικά «κατ' οίκον».

Πριν εμφανιστούν τα μεγάλα καζάνια στα χωριά ο καθένας παραγωγός είχε το δικό του καζάνι. 

Ενώ κάποια στιγμή απογοητευτικέ η πώληση του απογοητευτικέ για απ' ευθείας κατανάλωση ήταν μέχρι το 1988. 

Μόνο οι αμπελουργοί σε ορισμένες περιοχές είχαν το δικαίωμα να αποστάζουν και να εμπορεύονται, σε τοπικό επίπεδο, τα στέμφυλα, ενώ επιτρεπόταν και η πώληση του αποστάγματος σε εταιρείες παραγωγής οινοπνεύματος. Σήμερα, με την ψήφιση νόμου από το 1988 για την παραγωγή αποστάγματος στέμφυλων, επιτρέπεται η παραγωγή και διάθεση τσίπουρου σε όλη την Ελλάδα μόνο με ειδική άδεια. Το τσίπουρο αυτό φορολογείται, ενώ η διάθεση του μη εμφιαλωμένου (χύμα) αποστάγματος απαγορεύεται.

Από παλιά, ένα άχρωμο οινοπνευματώδες ποτό παράγεται και πίνεται κάθε χρόνο σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Είναι γνωστό με διάφορα ονόματα: τσίπουρο, αράκ, γκράππα. Αποστάζεται από τα παραπροϊόντα του κρασιού, πιθανώς λόγω της ανάγκης να εκμεταλλευθεί όσο το δυνατόν περισσότερο το αμπέλι.

Το καζάνι για τσίπουρο ή ρακί είναι ένα ειδικό σκεύος που χρησιμοποιείται στην παραδοσιακή παραγωγή του τσίπουρου, ενός ελληνικού αποστάγματος από σταφύλια. Η διαδικασία περιλαμβάνει τα ακόλουθα βήματα:

1. Συλλογή Σταφυλιών: Τα σταφύλια συλλέγονται και συμπιέζονται για να απομακρυνθεί ο μούστος (ο χυμός των σταφυλιών).

2. Ζύμωση: Ο μούστος μαζί με τα στέμφυλα (τα υπολείμματα των σταφυλιών) αφήνονται να ζυμωθούν για ένα χρονικό διάστημα, συνήθως 20-30 ημέρες. Η ζύμωση μετατρέπει τα σάκχαρα του μούστου σε αλκοόλη.

3. Απόσταξη: Μετά τη ζύμωση, το μείγμα τοποθετείται στο καζάνι απόσταξης. Το καζάνι συνήθως είναι φτιαγμένο από χαλκό, γιατί ο χαλκός έχει εξαιρετικές ιδιότητες στην απόσταξη, καθώς αφαιρεί ανεπιθύμητες ουσίες και προσδίδει καθαρότερο άρωμα στο απόσταγμα.

   • Το καζάνι τοποθετείται πάνω σε φωτιά και θερμαίνεται. Καθώς θερμαίνεται το υγρό, οι ατμοί της αλκοόλης ανεβαίνουν και περνούν μέσα από έναν σωλήνα, τον αποστακτήρα.
   • Οι ατμοί ψύχονται στον ψυκτικό σωλήνα και υγροποιούνται, συλλεγόμενοι σε δοχεία.

4. Δεύτερη Απόσταξη (προαιρετική): Μερικές φορές, το απόσταγμα αποστάζεται ξανά για να αυξηθεί η καθαρότητά του και να βελτιωθεί η γεύση του.

5. Αποθήκευση: Το τσίπουρο που προκύπτει μπορεί να καταναλωθεί αμέσως ή να αποθηκευτεί σε βαρέλια για να ωριμάσει και να αποκτήσει περισσότερες γεύσεις και αρώματα.

Η παρασκευή τσίπουρου είναι μια κοινωνική και πολιτιστική δραστηριότητα σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, με τις οικογένειες και τους φίλους να μαζεύονται για να συμμετάσχουν στη διαδικασία και να απολαύσουν το προϊόν της δουλειάς τους.