Socrates Drank the Conium: Ένα Φαινόμενο της Ελληνικής Rock Σκηνής
Socrates Drank the Conium. Από αριστερά: Αντώνης Τουρκογιώργης, Γιώργος, Τρανταλίδης, Γιάννης Σπάθας, Κώστας Δουκάκης. Φωτ.: Ευσταθία Ναυπλιώτου
Οι Socrates Drank the Conium γνωστοι και ώς Socrates είναι ένα από τα πιο επιδραστικά συγκροτήματα στην ιστορία της ελληνικής ροκ μουσικής. Ιδρύθηκαν το 1969 στην Αθήνα και κατάφεραν να συνδυάσουν μοναδικά στοιχεία της ψυχεδελικής και μπλουζ μουσικής με σκληρότερες ροκ επιρροές, δημιουργώντας έναν ήχο που τους έκανε να ξεχωρίσουν όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και διεθνώς.
Γιάννης Σπάθας
Ιδρυτές και πρώτα βήματα
Το συγκρότημα δημιουργήθηκε από τον κιθαρίστα Γιάννη Σπάθα, τον μπασίστα Αντώνη Τουρκογιώργη και τον ντράμερ Ηλία Μπουκουβάλα. Ο αρχικός τους στόχος ήταν να πειραματιστούν με νέα ηχητικά μονοπάτια, ενσωματώνοντας τις επιρροές που είχαν από το εξωτερικό, όπως οι Led Zeppelin, οι Cream, και οι Jimi Hendrix Experience. Το όνομα του συγκροτήματος είναι αναφορά στο φιλόσοφο Σωκράτη, που ήπιε το δηλητήριο (κώνειο), κάτι που ταίριαζε με την επαναστατική και φιλοσοφική διάθεση της εποχής.
Οι Socrates Drank the Conium δημιουργήθηκαν το 1969 στην Αθήνα, σε μια περίοδο έντονων κοινωνικών και πολιτικών αλλαγών στην Ελλάδα, αλλά και παγκοσμίως. Η δικτατορία των συνταγματαρχών ήταν σε πλήρη εξέλιξη, και η ελευθερία έκφρασης καταπιεζόταν. Παρόλα αυτά, η νεολαία της εποχής έψαχνε τρόπους να εκφράσει την αντίστασή της και τη δίψα της για ελευθερία μέσα από τη μουσική και την τέχνη. Σε αυτό το πλαίσιο, γεννήθηκαν οι Socrates Drank the Conium, ως μέρος του νέου ρεύματος της ροκ που ανέτειλε στην Ελλάδα.
Οι αρχικές επιρροές και το ξεκίνημα
Ο κιθαρίστας Γιάννης Σπάθας, ο μπασίστας Αντώνης Τουρκογιώργης και ο ντράμερ Ηλίας Μπουκουβάλας ήταν οι βασικοί δημιουργοί του συγκροτήματος. Είχαν όλοι επηρεαστεί από τις παγκόσμιες τάσεις της ροκ και ψυχεδελικής μουσικής, με κύριες αναφορές σε συγκροτήματα όπως οι Led Zeppelin, Cream, και Jimi Hendrix. Η απόφαση να ιδρύσουν ένα συγκρότημα που θα συνδύαζε αυτές τις επιρροές με δικές τους δημιουργικές ιδέες ήταν μια κίνηση αντίστασης και καλλιτεχνικής έκφρασης σε μια καταπιεστική περίοδο.
Αρχικά, το συγκρότημα έπαιζε διασκευές από γνωστά ροκ τραγούδια της εποχής, καθώς προσπαθούσαν να βρουν το προσωπικό τους στίγμα. Η προσήλωσή τους στη μουσική και ο πειραματισμός με τον ήχο τους τους βοήθησε να ξεχωρίσουν από την υπόλοιπη σκηνή της εποχής.
Το όνομα "Socrates Drank the Conium"
Το όνομα του συγκροτήματος δεν ήταν απλά μια τυχαία επιλογή. Ο Σωκράτης, ως φιλοσοφική μορφή που τιμωρήθηκε με θάνατο πίνοντας το κώνειο, συμβόλιζε την αντίσταση στην αδικία και την καταπίεση. Η αναφορά στο θάνατο του Σωκράτη αντικατόπτριζε το επαναστατικό πνεύμα του συγκροτήματος, καθώς οι ίδιοι οι μουσικοί έβλεπαν τη μουσική τους ως έναν τρόπο να εκφράσουν την αντίθεσή τους στη συμβατικότητα και στην καταπίεση του καθεστώτος της εποχής.
Η επιλογή του ονόματος ήταν επίσης ενδεικτική της φιλοσοφικής διάστασης που ήθελαν να δώσουν στο έργο τους. Όπως ο Σωκράτης αμφισβητούσε τις κοινωνικές συμβάσεις, έτσι και οι Socrates Drank the Conium αμφισβητούσαν τα καθιερωμένα μουσικά και πολιτιστικά πρότυπα.
Οι πρώτες ζωντανές εμφανίσεις
Στα πρώτα τους χρόνια, οι Socrates έπαιζαν κυρίως σε μικρά κλαμπ και υπόγεια στην Αθήνα, όπου συγκεντρώνονταν νέοι που διψούσαν για νέους ήχους και εναλλακτική έκφραση. Οι ζωντανές εμφανίσεις τους χαρακτηρίζονταν από την ενέργεια και τον αυτοσχεδιασμό, με τους μουσικούς να πειραματίζονται συνεχώς με νέους ήχους και συνδυασμούς μουσικών ειδών.
Από την αρχή, ο Γιάννης Σπάθας ξεχώρισε ως ένας από τους πιο ταλαντούχους κιθαρίστες της ελληνικής σκηνής, με τον μοναδικό του τρόπο να συνδυάζει μπλουζ και ψυχεδελικά στοιχεία σε δυναμικά σόλο. Η συνεργασία του με τον Αντώνη Τουρκογιώργη, που έπαιζε το μπάσο και τραγουδούσε, δημιούργησε έναν ισχυρό πυρήνα που αποτελούσε τη ραχοκοκαλιά του ήχου των Socrates.
Socrates Drank the Conium (album)
Η κυκλοφορία του πρώτου άλμπουμ
Μετά από αρκετές ζωντανές εμφανίσεις και μια αυξανόμενη φήμη στη ροκ σκηνή της Αθήνας, οι Socrates Drank the Conium ηχογράφησαν το πρώτο τους άλμπουμ, το οποίο κυκλοφόρησε το 1971. Ο ομώνυμος δίσκος (με τίτλο "Socrates Drank the Conium") αποτέλεσε ένα από τα πρώτα δείγματα ψυχεδελικής και προοδευτικής ροκ στην Ελλάδα. Η μουσική τους ξεχώρισε για την ωριμότητα των συνθέσεων και την τεχνική αρτιότητα, κάτι που δεν ήταν συνηθισμένο για τα ελληνικά δεδομένα της εποχής.
Το άλμπουμ περιείχε κομμάτια όπως το "Starvation" και το "Live in the Country", τα οποία αναδείκνυαν την ικανότητά τους να συνδυάζουν δυναμικά riff με λυρικές μελωδίες, δημιουργώντας ένα μοναδικό μουσικό ύφος που ταυτίστηκε με το συγκρότημα.
Με το πρώτο τους άλμπουμ, οι Socrates Drank the Conium εδραίωσαν τη θέση τους ως πρωτοπόροι της ελληνικής ροκ σκηνής, ανοίγοντας το δρόμο για την εξέλιξη της μουσικής τους πορείας.
Από την τοπική σκηνή στη διεθνή αναγνώριση
Στα μέσα της δεκαετίας του 1970, οι Socrates είχαν ήδη αποκτήσει φήμη στην ελληνική μουσική σκηνή και αναζητούσαν νέους τρόπους να επεκταθούν πέρα από τα σύνορα της χώρας. Η επιθυμία τους να εξελίξουν τον ήχο τους και να επηρεάσουν ευρύτερα μουσικά ακροατήρια τους ώθησε να κυνηγήσουν μια διεθνή καριέρα. Η ευκαιρία αυτή προέκυψε όταν υπέγραψαν με τη διεθνή δισκογραφική εταιρεία Vertigo Records, γεγονός που τους έδωσε τη δυνατότητα να ηχογραφήσουν στο εξωτερικό και να προωθήσουν τη μουσική τους σε ευρύτερο κοινό.
Η υπογραφή με τη Vertigo ήταν ένα τεράστιο βήμα, καθώς ήταν η πρώτη φορά που ένα ελληνικό ροκ συγκρότημα είχε τη δυνατότητα να συνεργαστεί με μια διεθνή δισκογραφική εταιρεία τέτοιου βεληνεκούς. Αυτό άνοιξε νέους ορίζοντες για τους Socrates, δίνοντάς τους την ευκαιρία να ηχογραφήσουν με καλύτερες παραγωγές και να αποκτήσουν πρόσβαση σε διεθνείς αγορές.
Η συνεργασία με τον Vangelis
Η πιο σημαντική στιγμή της διεθνούς πορείας τους ήρθε το 1976, όταν συνεργάστηκαν με τον διάσημο Έλληνα συνθέτη Βαγγέλη Παπαθανασίου, ο οποίος είχε ήδη καταξιωθεί παγκοσμίως ως συνθέτης και μουσικός. Ο Vangelis είχε επίσης εργαστεί με το διεθνές συγκρότημα Aphrodite's Child, γνωστό για το ψυχεδελικό και προοδευτικό ύφος του, κάτι που έκανε τη συνεργασία με τους Socrates απόλυτα φυσική εξέλιξη.
Το αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας ήταν το άλμπουμ "Phos", το οποίο κυκλοφόρησε το 1976. Ο τίτλος, που σημαίνει "φως", αντικατόπτριζε τη νέα κατεύθυνση του συγκροτήματος, καθώς το άλμπουμ παρουσίασε έναν πιο ώριμο και εκλεπτυσμένο ήχο σε σχέση με τις προηγούμενες δουλειές τους. Ο Vangelis ανέλαβε την παραγωγή και τη σύνθεση μέρους του άλμπουμ, προσθέτοντας το χαρακτηριστικό του ατμοσφαιρικό ύφος και τις επικές του συνθέσεις.
Το "Phos" είναι ένας δίσκος που συνδυάζει την προοδευτική ροκ με μπλουζ και ψυχεδελικά στοιχεία, προσφέροντας έναν πλούσιο, πολυεπίπεδο ήχο. Τα τραγούδια περιέχουν δυναμικά riff, μελωδικά περάσματα και ατμοσφαιρικές συνθέσεις, ενώ η κιθάρα του Γιάννη Σπάθα αναδεικνύεται σε πρωταγωνιστικό ρόλο. Ο Vangelis προσέθεσε στα κομμάτια πιο σύνθετες ενορχηστρώσεις, ενισχύοντας τον ήχο του συγκροτήματος με πλήκτρα, synthesizers και ηλεκτρονικά στοιχεία που δεν ήταν παρόντα στους προηγούμενους δίσκους τους.
Η επίδραση του "Phos" και η αναγνώριση
Το "Phos" δεν ήταν απλώς ένα άλμπουμ που ανέβασε τους Socrates σε διεθνές επίπεδο, αλλά και ένας από τους πιο σημαντικούς δίσκους στην ιστορία της ελληνικής ροκ μουσικής. Η συνεργασία με τον Vangelis έφερε έναν κοσμοπολίτικο ήχο στον πυρήνα της ελληνικής ροκ, ενώ ταυτόχρονα κράτησε την αυθεντικότητα του συγκροτήματος και το σκληρό, κιθαριστικό τους ύφος.
Το άλμπουμ έγινε αποδεκτό από την κριτική τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, και ξεχώρισε για την αρτιότητα της παραγωγής και τη μουσική του πολυπλοκότητα. Κομμάτια όπως το "Mountains" και το "Every Dream Comes to an End" έγιναν σημεία αναφοράς για τους οπαδούς του προοδευτικού ροκ, ενώ το χαρακτηριστικό σόλο κιθάρας του Γιάννη Σπάθα στο "Starvation" αναγνωρίζεται ως ένα από τα καλύτερα της καριέρας του.
Μετά το "Phos"
Η επιτυχία του "Phos" δεν οδήγησε μόνο σε μεγαλύτερη διεθνή αναγνωρισιμότητα, αλλά και σε ανανεωμένο ενδιαφέρον για το συγκρότημα στην Ελλάδα. Παρά την καλλιτεχνική επιτυχία, το συγκρότημα δεν κατάφερε να κατακτήσει την εμπορική επιτυχία που θα ήθελε εκτός Ελλάδας, εν μέρει λόγω της δυσκολίας προώθησης της μουσικής τους σε αγορές που δεν ήταν συνηθισμένες σε ελληνικά ροκ συγκροτήματα.
Ωστόσο, η συνεργασία τους με τον Vangelis άφησε ανεξίτηλο σημάδι στη μουσική πορεία του συγκροτήματος και της ελληνικής ροκ σκηνής γενικότερα. Το "Phos" παραμένει μέχρι σήμερα ένας από τους πιο σημαντικούς δίσκους της ελληνικής μουσικής, και η συνεργασία με τον Vangelis θεωρείται ιστορική στιγμή για τη σύγχρονη ελληνική μουσική δημιουργία.
Η εξέλιξη και ο ήχος
Η εξέλιξη του ήχου των Socrates Drank the Conium είναι μια από τις πιο ενδιαφέρουσες πτυχές της πορείας τους. Ξεκινώντας από μια ισχυρή μπλουζ-ροκ βάση, το συγκρότημα σταδιακά επεκτάθηκε σε πιο προοδευτικές και πολύπλοκες μουσικές φόρμες, ενσωματώνοντας διαφορετικά στοιχεία από τη διεθνή ροκ σκηνή της εποχής.
Αρχική περίοδος: Blues-Rock και ψυχεδέλεια
Όταν το συγκρότημα έκανε τα πρώτα του βήματα στα τέλη της δεκαετίας του 1960, ο ήχος τους ήταν έντονα επηρεασμένος από την μπλουζ μουσική και την ψυχεδέλεια. Το πρώτο τους άλμπουμ, "Socrates Drank the Conium" (1971), αποτύπωνε αυτόν τον συνδυασμό, με δυναμικά μπλουζ ριφ και ψυχεδελικά περάσματα, φέρνοντας τον ήχο τους κοντά σε συγκροτήματα όπως οι Cream και οι Led Zeppelin. Τα κομμάτια βασίζονταν σε παραδοσιακές μπλουζ φόρμες, αλλά το παίξιμο του Γιάννη Σπάθα στην κιθάρα, με τα μακροσκελή σόλο και τις αρμονίες, έδινε έναν πιο πειραματικό και ατμοσφαιρικό τόνο στη μουσική τους.
Η κιθάρα ήταν πάντα στο επίκεντρο της μουσικής των Socrates. Οι ρυθμικές εναλλαγές και οι κιθαριστικές αρμονίες του Σπάθα προσέδιδαν στο συγκρότημα έναν μοναδικό ήχο, σχεδόν ψυχεδελικό, ενώ ταυτόχρονα η μπάντα διατηρούσε την ενεργητικότητα του μπλουζ-ροκ. Η φωνή του Αντώνη Τουρκογιώργη, βραχνή και δυναμική, ταίριαζε απόλυτα με την αίσθηση της έντασης που μετέφεραν τα κομμάτια τους.
Μεταβατική περίοδος: Προοδευτικό ροκ και πειραματισμός
Καθώς το συγκρότημα προχωρούσε στη δεκαετία του 1970, ο ήχος τους άρχισε να αλλάζει. Ήθελαν να εξερευνήσουν πιο πολύπλοκες μουσικές φόρμες, και αυτό οδήγησε σε έναν πιο προοδευτικό ήχο. Ο προοδευτικός ροκ ήχος ήταν αρκετά δημοφιλής διεθνώς την εποχή εκείνη, με συγκροτήματα όπως οι Pink Floyd, οι Genesis, και οι Yes να πειραματίζονται με μεγάλης διάρκειας κομμάτια και πολύπλοκες μουσικές συνθέσεις.
Οι Socrates άρχισαν να ενσωματώνουν παρόμοια στοιχεία στη μουσική τους. Αυτό σήμαινε μεγαλύτερη χρήση αλλαγών στον ρυθμό και τη δομή των κομματιών, περισσότερη έμφαση στα οργανικά μέρη και λιγότερη τυποποίηση στη δομή των τραγουδιών (κουπλέ-ρεφρέν). Η κιθάρα του Γιάννη Σπάθα έγινε ακόμη πιο κεντρική, με μακροσκελή σόλο και πολύπλοκα riff που αναδείκνυαν την τεχνική του ικανότητα.
Παράλληλα, το συγκρότημα άρχισε να πειραματίζεται με νέους ήχους και όργανα, όπως πλήκτρα και synthesizers, ιδίως κατά τη συνεργασία τους με τον Vangelis στο άλμπουμ "Phos". Αυτή η συνεργασία έδωσε μια νέα διάσταση στον ήχο τους, με τον Vangelis να προσθέτει την ατμοσφαιρική του παραγωγή και τις συνθέσεις του, επηρεάζοντας σημαντικά τη μελλοντική πορεία του συγκροτήματος.
Ενορχηστρώσεις και τεχνική αρτιότητα
Καθώς το συγκρότημα συνέχιζε να εξελίσσεται, τα τύμπανα, το μπάσο και η κιθάρα παρέμεναν ο πυρήνας της μουσικής τους, αλλά οι ενορχηστρώσεις γίνονταν πιο πολύπλοκες. Τα τύμπανα του Ηλία Μπουκουβάλα και αργότερα του Γιώργου Τρανταλίδη έπαιζαν κεντρικό ρόλο, προσφέροντας σύνθετες ρυθμικές δομές που ενίσχυαν το προοδευτικό στοιχείο των κομματιών. Το μπάσο του Τουρκογιώργη πρόσθετε βάθος και ένταση στη μουσική, ενώ η κιθάρα του Σπάθα κυριαρχούσε, με πολύπλοκα αρμονικά και ρυθμικά περάσματα που έδιναν στα τραγούδια ένα σχεδόν επικό ύφος.
Συνδυασμός με ελληνικά στοιχεία
Μια ενδιαφέρουσα διάσταση στην εξέλιξη του ήχου τους ήταν η ενσωμάτωση ελληνικών μουσικών στοιχείων στις συνθέσεις τους. Ειδικά στο "Phos", η μουσική τους δεν ήταν απλώς προοδευτική και διεθνώς προσανατολισμένη, αλλά ενσωμάτωνε και στοιχεία από την ελληνική παραδοσιακή μουσική, δίνοντας έναν ιδιαίτερο τόνο στα τραγούδια. Αυτός ο συνδυασμός της ελληνικής πολιτιστικής κληρονομιάς με τα προοδευτικά στοιχεία της ροκ έκανε τους Socrates ξεχωριστούς και τους προσέδωσε μια μοναδική ταυτότητα στη διεθνή μουσική σκηνή.
Τέλος της δεκαετίας του 1970 και μετέπειτα
Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1970, οι Socrates είχαν πλέον εδραιώσει τη θέση τους ως ένα από τα πιο πρωτοπόρα και εξελιγμένα συγκροτήματα της ελληνικής ροκ σκηνής. Οι μουσικές τους αναζητήσεις δεν σταμάτησαν ποτέ, και το συγκρότημα διατήρησε την αγάπη του για τον πειραματισμό σε όλη τη διάρκεια της καριέρας του. Παρά τις αλλαγές στη σύνθεση της μπάντας και τις διαφορετικές μουσικές κατευθύνσεις που ακολούθησαν κατά καιρούς, το στίγμα τους παρέμεινε πάντα το ίδιο: μια βαθιά δέσμευση στη μουσική δημιουργία και την καλλιτεχνική εξέλιξη.
Η επιρροή τους
Οι Socrates Drank the Conium παραμένουν ένα από τα πιο αναγνωρισμένα ελληνικά ροκ συγκροτήματα. Έχουν επηρεάσει πολλούς νεότερους καλλιτέχνες στην Ελλάδα, από την εναλλακτική ροκ σκηνή έως και τη mainstream μουσική. Η κληρονομιά τους είναι εμφανής στη συνεχή παρουσία τους στα ελληνικά μουσικά δρώμενα, με το έργο τους να απολαμβάνει εκτίμηση από κριτικούς και κοινό.
Παρά τις μεταπτώσεις και τις διακοπές στη δράση τους, η επιρροή τους στην ελληνική ροκ σκηνή παρέμεινε έντονη μέχρι το τέλος.
Αλλαγές στη σύνθεση του συγκροτήματος
Κατά τη διάρκεια της πορείας τους, υπήρξαν αρκετές αλλαγές στη σύνθεση του συγκροτήματος, με μερικά από τα ιδρυτικά μέλη να αποχωρούν ή να επιστρέφουν κατά καιρούς. Αυτές οι αλλαγές έπαιξαν ρόλο στη διαμόρφωση του ήχου και της δυναμικής της μπάντας, αλλά τελικά προκάλεσαν και κάποιες προκλήσεις στη διατήρηση της σταθερότητας και της κατεύθυνσής τους.
Ο Γιάννης Σπάθας, ηγετική φυσιογνωμία του συγκροτήματος με το χαρακτηριστικό κιθαριστικό του στυλ, και ο Αντώνης Τουρκογιώργης, που έπαιζε μπάσο και τραγουδούσε, ήταν οι κύριοι πυλώνες του συγκροτήματος. Η αποχώρηση του Σπάθα για ένα διάστημα στα μέσα της δεκαετίας του 1980 αποτέλεσε σημαντικό πλήγμα για τη συνοχή της μπάντας. Παρόλο που ο Σπάθας επέστρεψε για κάποιες συναυλίες και ηχογραφήσεις, οι εντάσεις και η αναζήτηση νέων καλλιτεχνικών κατευθύνσεων ήταν εμφανείς.
Η αλλαγή της μουσικής σκηνής και οι νέες τάσεις
Κατά τη δεκαετία του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του 1990, η μουσική σκηνή είχε αλλάξει σημαντικά. Η άνοδος του νέου κύματος και της εναλλακτικής ροκ μουσικής στην Ελλάδα, όπως και οι διεθνείς τάσεις προς τη συγχώνευση ηλεκτρονικών και άλλων ειδών μουσικής, δημιούργησαν μια νέα πραγματικότητα για τις μπάντες που είχαν ξεκινήσει στις δεκαετίες του 1970 και 1980.
Παρόλο που οι Socrates προσπάθησαν να προσαρμοστούν και να συνεχίσουν να δημιουργούν, ήταν δύσκολο να κρατήσουν την επιτυχία και την ενέργεια που είχαν στις προηγούμενες δεκαετίες. Οι μουσικές προτιμήσεις του κοινού άλλαξαν, και ο ροκ ήχος που τους χαρακτήριζε δεν είχε πλέον την ίδια απήχηση.
Οι Socrates Drank The Conium ζωντανά, στο Συνεδριακό & Πολιτιστικό Κέντρο του Πανεπιστημίου Πατρών, 2008.
Οι Socrates συνέχισαν να παίζουν σε συναυλίες και φεστιβάλ μέχρι και τη δεκαετία του 2000, όμως η δράση τους γινόταν όλο και πιο σποραδική. Ο θάνατος του Γιάννη Σπάθα το 2019 σηματοδότησε το ήταν καθοριστικό για τους Socrates Ο Σπάθας, που θεωρούνταν ένας από τους πιο ταλαντούχους κιθαρίστες της γενιάς του, άφησε πίσω του ένα σημαντικό μουσικό κληροδότημα και η απώλειά του επηρέασε βαθιά τη ροκ σκηνή της Ελλάδας.
Αντώνης Τουρκογιώργης
Το 2023, οι Socrates Drank the Conium κυκλοφόρησαν το άλμπουμ "Last Forever (Neradou)", μια πολύ ιδιαίτερη και συναισθηματική επιστροφή για το συγκρότημα. Οι ηχογραφήσεις του άλμπουμ είχαν ξεκινήσει το 2009 και ολοκληρώθηκαν το 2010, αλλά διακόπηκαν λόγω σοβαρών προβλημάτων υγείας του Αντώνη Τουρκογιώργη. Ο Γιάννης Σπάθας, πριν από την απώλειά του, είχε παραδώσει το υλικό στη σύζυγο του Τουρκογιώργη, τη Λίνα, λέγοντας ότι ήταν ό,τι πρόλαβαν να ηχογραφήσουν.
Η απόφαση να κυκλοφορήσει το άλμπουμ, παρά την καθυστέρηση 13 χρόνων και την ατελή του μορφή, προήλθε από την επιθυμία να υποστηριχθεί οικονομικά ο Αντώνης Τουρκογιώργης, ο οποίος τον Απρίλιο του 2010, υπέστη βαρύ αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο από το οποίο δεν συνήλθε ποτέ. Απεβίωσε σε ηλικία 73 ετών στις 5 Μαΐου 2024. Κηδεύτηκε στις 8 Μαΐου στο Κοιμητήριο Χαλανδρίου.. Αν και η κατάσταση του έχει παρουσιάσει βελτίωση, η αποκατάσταση είναι μια μακρά διαδικασία. Το άλμπουμ προσφέρει την ευκαιρία στους θαυμαστές και φίλους του συγκροτήματος να δείξουν την υποστήριξή τους σε έναν ήρωα των εφηβικών τους χρόνων.
Το "Last Forever (Neradou)" είναι αριθμημένο σε 1.000 αντίτυπα, προσθέτοντας μια συλλεκτική αξία στην κυκλοφορία. Οι ηχογραφήσεις έγιναν στο Music Factory Studio, και το remix επιμελήθηκε ο Κώστας Μπίγαλης, προσθέτοντας μια σύγχρονη διάσταση στον ήχο που οι θαυμαστές γνωρίζουν και αγαπούν.
Η μουσική τους κληρονομιά αποτελεί ένα από τα πιο διαχρονικά κεφάλαια της ελληνικής ροκ ιστορίας,
Μέλη
Τελευταία σύνθεση (2010)
Αντώνης Τουρκογιώργης - μπάσο, φωνητικά
Γιάννης Σπάθας - κιθάρα, Roland guitar synthesizer (απεβίωσε στις 6 Ιουλίου 2019)
Μάκης Γιούλης - ντραμς
Άλλα
Μαρκέλλα Παναγιώτου - φωνητικά
Αστέρης Παπασταματάκης - πλήκτρα
Ηλίας Μπουκουβάλας - ντραμς
Γιώργος Τρανταλίδης - ντραμς
Κώστας Καραμήτρος - ντραμς
Νίκος Αντύπας - ντραμς
Κώστας Τριανταφύλλου - κιθάρα
Κώστας Δουκάκης - κιθάρα (1973)
Λεωνίδας Αλαχαδάμης - ντραμς (1978-1980) (απεβίωσε στις 17 Φεβρουαρίου 2018)
Δισκογραφία
(Appears on) Live at Kyttaro - 1971
Socrates Drank the Conium[10] - 1972 (με κομμάτια όπως “Starvation”, “Close the door and lay down”, Blind illusion”, “It’s a disgusting world”)
Taste of Conium - 1972 (με κομμάτια όπως “Good morning blues”, “Door of the dream”, “Waiting for the sun”, “See see rider”)
On The Wings - 1973
Phos - 1976 (συνεργασία με τον Βαγγέλη Παπαθανασίου)
Waiting for Something - 1980
Breaking Through - 1981
Plaza - 1983
Live in Concert - 1999
The Original Singles - Compilation released 2005
Last Forever (Neradou) - 2023
Ήμουν κάπου ανάμεσα σε 4-5 τραγούδια για το κλείσιμο, τελικά επέλεξα τον ύμνο.
