Επικυρώθηκε από την Ιερά Σύνοδο του Πατριαρχείου ο «νέος Κανονισμός», 13 Μαρτίου 1892

Στις 13 Μαρτίου 1892, επικυρώθηκε από την Ιερά Σύνοδο του Πατριαρχείου ο «νέος Κανονισμός» και δεύτερος στην σειρά  αντικαθιστώντας τον πρώτο κανονισμό του οποίου συντάκτης ήταν ο Μητροπολίτης Σερρών Φιλόθεος. Ο πρώτος κανονισμός οδήγησε στον διχασμό της τοπικής κοινωνίας λόγο του Κοινοτικού και του Εκκλησιαστικού ζητήματος.

«Τὰ τῆς Ἐκπαιδεύσεως τῶν ἐν τῇ Ἀρχιεπισκοπῇ Κωνσταντινουπόλεως Ὀρθοδόξων διεξάγονται ὑπὸ

τῆς ἐν τοῖς Πατριαρχείοις ἑδρευούσης Πατριαρχικῆς Κεντρικῆς Ἐκπαιδευτικῆς Ἐπιτροπής», βλ. Κανονισμός τῆς Πατριαρχικῆς Κεντρικῆς Εκπαιδευτικῆς Ἐπιτροπῆς, ἐκ τοῦ Πατριαρχικοῦ Τυπογραφείου, Ἐν Κωνσταντινουπόλει 1892, ἄρθρον 1, σ.1.

Με αυτόν τον νέο κανονισμό με τον οποίο διοικήθηκε το «Κοινόν» των Σερρών διοικήθηκε μέχρι το 1913. δόθηκε ουσιαστική λύση στο θέμα διοικήθηκε το «Κοινόν» των Σερρών διοικήθηκε μέχρι το 1913.

Αναθεώρηση του Κανονισμού της Πατριαρχικής Κεντρικής Εκπαιδευτικής

Επιτροπής το 1892

Επί Πατριάρχου Νεοφύτου πραγματοποιήθηκε η αναθεώρηση του Κανονισμού

της ΠΚΕΕ, ώστε να συμβαδίζει με τα γεγονότα και τις εξελίξεις της εποχής. Καταρχάς,

η δικαιοδοσία της ΠΚΚΕ περιορίστηκε στα όρια της Αρχιεπισκοπής385. Στο άρθρο 2

οριζόταν ότι ο αριθμός των μελών της Επιτροπής ήταν επτά, από τα οποία το ένα μέλος

ήταν από την Ι. Σύνοδο και ταυτόχρονα τελούσε πρόεδρος της ΠΚΕΕ. Επίσης, ένα

μέλος έπρεπε να προέρχεται από το ΔΕΜΣ, δύο μέλη ήταν κληρικοί και τρία λαϊκοί, οι

οποίοι ξεχώριζαν «ἐπὶ παιδείᾳ, πείρᾳ καὶ ἀκεραιότητι χαρακτῆρος»386

.

Στο άρθρο 4 προβλεπόταν η μισθοδότηση γραμματέα της ΠΚΕΕ, ο οποίος ήταν

κληρικός και τελειόφοιτος της Θεολογικής Σχολής και συνέτασσε τα πρακτικά των

συνεδριάσεων και οποιοδήποτε έγγραφο για κάθε εργασία της Επιτροπής. Επίσης, το

άρθρο 8 ανέφερε ότι οι διαφορές μεταξύ εφοριών και διδασκάλων εκδικάζονταν από

την ΠΚΕΕ. Όμως, αν γινόταν έκκληση κατά των αποφάσεων της ΠΚΕΕ, τότε το ζήτημα παραπεμπόταν στο ΔΕΜΣ

Στο άρθρο 9 οριζόταν ότι η ΠΚΕΕ επέβλεπε στη λειτουργία των Ορθοδόξων Σχολών, των Εφοριών, στους διδασκάλους και γενικά σε ό,τι αφορούσε στην παιδεία, σύμφωνα με τις διατάξεις των «Εθνικών Κανονισμών» και τη Βεζυρική Εγκύκλιο του

1891. Το καινούριο που προστέθηκε σε αυτόν τον Κανονισμό σχετίζεται με τη σύνταξη

ετήσιου καταλόγου εγκεκριμένων βιβλίων από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, ο οποίος

κοινοποιούνταν στις εφορίες387

.

Στο άρθρο 11 συνοψίζονταν οι αρμοδιότητες της ΠΚΕΕ που ήταν να υποδεικνύει

τους γενικούς τύπους των διαφόρων βαθμών της εκπαίδευσης, να επικυρώνει τα προγράμματα σπουδών και να εποπτεύει την εφαρμογή τους μέσω του Επόπτη ή αυτοπροσώπως μέσω των ίδιων των μελών της. Τέλος, μπορούσε να συγκαλεί, όποτε έκρινε

απαραίτητο, λογίους της εκπαίδευσης για να συζητούν για τις μεθόδους διδασκαλίας

με σκοπό την επίτευξη της ομοιόμορφης εκπαίδευσης και γενικά τη διανοητική και

ηθική προαγωγή των Σχολών.

Στο άρθρο 12 αναφερόταν ο ρόλος του Επόπτη, που ήταν νέα προσθήκη στον Κανονισμό. Ειδικότερα, ο Επόπτης επιλεγόταν έπειτα από εκλογή των δύο Σωμάτων ανάμεσα σε τρία πρόσωπα «ἐκ τῶν ἐπὶ παιδείᾳ διακρινομένων κληρικῶν» που διάλεγε η

Επιτροπή. Ο Επόπτης εργαζόταν σύμφωνα με τις οδηγίες της ΠΚΕΕ και ο μισθός του

καθοριζόταν από το ΔΕΜΣ.

Στο άρθρο 13 η ΠΚΕΕ συνέχιζε να έχει τον ρόλο της αναγνώρισης και της έγκρισης ίδρυσης Σχολών, θηλέων και αρρένων, ενώ στο άρθρο 14 τονιζόταν η σημαντική

υποχρέωση ελέγχου και έγκρισης των διδασκάλων. Για να διδάξει κάποιος, έπρεπε να

κατέχει πιστοποιητικό σπουδών και σε περίπτωση που το είχε χάσει, αρκούσε να έχει

αποδεικτικό δεκαετούς τουλάχιστον διδακτικής εμπειρίας388

.

Το άρθρο 15 έκανε λόγο για την υποχρέωση των Σχολών να στέλνουν δύο εβδομάδες πριν την έναρξη των μαθημάτων τα προγράμματα σπουδών, τον κατάλογο των

διδακτικών βιβλίων που θα χρησιμοποιούσαν, τα ονόματα των διδασκάλων, καθώς και

τα συμβόλαια των διδασκάλων με τις ενορίες των Σχολών. Δεν επιτρεπόταν καμία τροποποίηση του προγράμματος ή των διδακτικών βιβλίων κατά τη διάρκεια του σχολικού

έτους, η παύση ή η αλλαγή του διδακτικού προσωπικού, χωρίς να είχε προηγηθεί η

έγκριση αυτής της αλλαγής από την ΠΚΕΕ

Στο άρθρο 16 καθορίζονταν οι αρμοδιότητες των διευθυντών, οι οποίοι όφειλαν

να υποβάλουν στην ΠΚΕΕ ετήσιες εκθέσεις για την κατάσταση των Σχολών, ενώ στο

άρθρο 17 προβαλλόταν η ανάγκη γνωστοποίησης της ημέρας έναρξης των ετήσιων εξετάσεων από την Εφορία κάθε σχολής, προκειμένου να παρίσταντο είτε τα μέλη της

Επιτροπής είτε οι αντιπρόσωποί της. Το άρθρο 18 ανέφερε ότι η ΠΚΕΕ φρόντιζε, ώστε όλες οι εφορίες που επικύρωσε το ΔΕΜΣ, να είναι καταρτισμένες και επίσημα αναγνωρισμένες389 . Στο άρθρο 19 αναφερόταν η διετής θητεία των μελών της ΠΚΕΕ και στο άρθρο 20 η υποχρέωση της ετήσιας υποβολής έκθεσης των πεπραγμένων της ΠΚΕΕ στον Πατριάρχη και της δημοσίευσής της στο περιοδικό του Πατριαρχείου. Στο άρθρο 21 γινόταν λόγος για τη δυνατότητα τροποποίησης του Κανονισμού μετά την παρέλευση δύο ετών, εφόσον το πρότεινε η ΠΚΕΕ ή το ζητούσε ο Πατριάρχης και τα δύο Σώματα. Με την αναθεώρηση του Κανονισμού της, η ΠΚΕΕ απέκτησε έντονα διαχειριστικό ρόλο στα εκπαιδευτικά ζητήματα, ενώ οι αποφάσεις που έπαιρνε για την οργάνωση και τη διοίκηση της εκπαίδευσης έπρεπε να εγκριθούν από τον Πατριάρχη. Οι προτάσεις της ΠΚΕΕ συνήθως συζητούνταν και εγκρίνονταν ή απορρίπτονταν στις συνεδριάσεις των δύο Σωμάτων, της Ιεράς Συνόδου και του ΔΕΜΣ390 .