Ξεκινάνε συλλήψεις και βασανιστήρια στο Νέο Σούλι, 9 Μαρτίου 1944

 Στις 9 Μαρτίου 1944, στο Νέο Σούλι, πραγματοποιήθηκε μια σύλληψη που καταγράφηκε ως μια από τις πολλές σφοδρές εκδηλώσεις καταστολής των κατοχικών δυνάμεων κατά των Ελλήνων, κατά τη διάρκεια της Βουλγαρικής κατοχής στην Ελλάδα. Οι έξι υιοί του Δεδούση συνελήφθησαν από τις βουλγαρικές αρχές και κλείστηκαν στον στρατώνα ιππικού, σε μια πράξη που καταδεικνύει τις συνθήκες της εποχής.

Η σύλληψη είχε ως αιτία την αγορά αλευριού από τους νεαρούς άνδρες, κάτι που την εποχή εκείνη ήταν αυστηρά απαγορευμένο για τους Έλληνες. Η Βουλγαρική διοίκηση είχε επιβάλει περιορισμούς στην προμήθεια τροφίμων, ιδιαίτερα για τους Έλληνες, καθώς η διανομή τροφίμων ελέγχονταν αυστηρά και χρησιμοποιούνταν ως εργαλείο πίεσης. 

Αλλά αυτό ήταν μόνο η αρχή...

Γυμνάσιο Νέου Σουλίου

Γ.  Κόκκινος

Στις 10 Μαρτίου * του 1944 (ημέρα Παρασκευή) ένα Βουλγάρικο στρατιωτικό απόσπασμα πηγαίνοντας προς το Αγιο Πνεύμα περνούσε από το Ν. Σούλι και μόλις είχε φθάσει στην εί­σοδο του χωριού, στο Δημοτικό σχολείο περίπου, ακούστηκαν πυροβολισμοί από την περιοχή, όπου βρισκόταν το σπίτι του Θεοφάνη Δεδούση και μάλιστα τραυματίστηκε ένας φαντά­ρος της εμπροσθοφυλακής και το τραύμα του το περιποιήθηκε πρόχειρα ένας γιατρός, ο γαμπρός του Βαϊδη. Οι πυροβολισμοί αυτοί, άλλοι «λένε» ότι προήλθαν από Έλληνες αντιστα­σιακούς αντάρτες του βουνού κι άλλοι ότι ήταν βουλγάρικη σκηνοθεσία, («προβοκάτσια») ρίχτηκαν δηλαδή από δικούς τους ανθρώπους «βαλτούς» (πρισέλνικους) γι' αυτή τη δουλειά.

Το σπίτι του Θεοφάνη Δεδούση ήθελαν οι Βούλγαροι να το επιτάξουν από μέρες, όπως είχαν κάνει και το στην απέναντι πλευρά σπίτι του Παράσχου Κώστα, για να επιβλέπουν την είσοδο στο χωριό, αλλά αυτός αρνιόταν, με τη δικαιολογία ότι δεν εύρισκε μέρος να εγκατα­στήσει την πολυμελή οικογένεια του. Ενώ παράλληλα οι Βούλγαροι είχαν και κάποιες υποψί­ες ότι στο σπίτι του ήταν κρυμμένα όπλα και τρόφιμα.

Το επεισόδιο του πυροβολισμού λοιπόν αυτό έγινε αφορμή να συλληφθούν την ίδια μέρα 70 περίπου άτομα (άνδρες), ανάμεσα τους όλοι οι άνδρες της οικογένειας του Θ. Δεδούση, να οδηγηθούν στο Δημοτικό σχολείο και ν'αρχίσουν οι ανακρίσεις με ταυτόχρονο ξυλοδαρμό και μαστιγώματα όλη τη νύχτα. Μεταξύ των κρατουμένων ανταλλάσσονταν και κάποιες σκέψεις στα αγωνιώδη ερωτήματα: «τί θα πούμε στην ανάκριση;» ή «τί θα μας κάνουν;». Φυσικά επικράτησε η άποψη, που διατυπώθηκε από τον Νιζάμη Δημήτρη, που είπε: «Μείς είμαστι ξιγραμμέν', ας θυσιαστούμι αλλά. δεν πρέπ' να πούμι τίποτα στς Βουργάρ' γιατί να ξέρτι τότι του κακό θ' νι μιγαλίτιρου, θα κάψουν όλο του χουργιό!».

Την άλλη μέρα (Σάββατο) πάλι τους έδωσαν «ένα καλό μάθημα ξυλοδαρμού» και στη συ­νέχεια άφησαν ελεύθερους τους περισσότερους και κράτησαν μερικούς «για περαιτέρω ανάκριση» στην πόλη των Σερρών. Οι κρατούμενοι αυτοί ήταν: (Από την οικογένεια Δεδούση)

1)    Δεδούσης Θεοφάνης του Αναστασίου

2)    Δεδούσης Βασίλειος του Θεοφάνη (γιος)

3)    Δεδούσης Δημήτριος          «            «

4)    Δεδούσης Ιωάννης            «            «

5)    Δεδούσης Κωνσταντίνος     «            «         και μαζί μ' αυτούς οι συγχωριανοί τους:

6)    Νιζάμης Δημήτριος του Αντωνίου

7)    Γρηγοριάδης Αθανάσιος του Στεργίου

8)    Γκόγκας Αθανάσιος του Δημητρίου

9)    Γκόγκας Γεώργιος του Αθανασίου

10)  Κωνσταντινίδης Θεόδωρος

11)  Παλιάτσος Δημήτριος

12)  Παπαντωνίου Δημήτριος του Αντωνίου

13)  Μούτσιος Αθανάσιος του Κων/νου

14)  Παράτας Αθανάσιος του Ιωάννη (οι 3 τελευταίοι καταγόταν από το Αγιο Πνεύμα που κατά λάθος τους συνέλαβαν οι Βούλγαροι, γιατί απλώς βρέθηκαν εκείνη την ημέρα στο χωριό).

Αντί όμως να τους πάνε στην πόλη, τους οδήγησαν στους στρατώνες των «Ιππικών» (σημερινό στρατόπεδο «Εμμανουήλ Παπάς») έξω από την πόλη των Σερρών. Εκεί άφησαν (πέταξαν) τρεις μισοπεθαμένους στο δρόμο γιατί τους νόμισαν νεκρούς, τους περιμάζεψαν και τους περιποιήθηκαν περαστικοί, με αποτέλεσμα να είναι και οι μόνοι που σώθηκαν. Οι «τυχεροί» που γλίτωσαν από βέβαιο θάνατο ήταν ο Παλιάτσος Δημήτριος, ο Κωνσταντινίδης Θεόδωρος και ο Γκόγκας Γεώργιος του Αθανασίου.

Τους υπόλοιπους όλους, αφού συνέχισαν να τους δέρνουν αλύπητα και να τους ανακρίνουν και με άλλα βασανιστήρια όλη τη μέρα, το βράδυ της Κυριακής τους εκτέλεσαν και τους έθαψαν σε ομαδικό τάφο κοντά στο ποτάμι του Αϊγιάννη, σ' ένα αυλάκι ενός νερόμυλου του Γενή-Δερμέν.

Μετά την απελευθέρωση τον Οκτώβριο του 1944 τους βρήκαν οι συγγενείς τους και τους μετέφεραν για να τους θάψουν χριστιανικά στα κοιμητήρια του χωριού.

Το απόγευμα της Κυριακής ο Βούλγαρος πρόεδρος της Κοινότητας συγκέντρωσε όλους τους κατοίκους στην πλατεία και τους μίλησε για τα γεγονότα, λέγοντας τα εξής: «Ο,τι έγινε-έγινε ως τώρα, δεν μπορούσαμε να κάνουμε διαφορετικό,, θα σας παρακαλέσω όμως από δω και πέρα να καθίστε φρόνιμα, γιατί έχουμε να κάνουμε με το Στρατό!».

Το φρικτότερο όμως έγκλημα σχεδιάστηκε ** την επόμενη μέρα και ήταν 13 Μαρτίου 1944.

Πράγματι το πρωί της Δευτέρας ξεκίνησαν όλοι για τις δουλειές τους, όταν ξαφνικά ακούστηκαν ριπές όπλων από το παρεκκλήσι του Τιμίου Προδρόμου (Προδρομούδ') και είδαν με έκπληξη να έρχεται Βουλγαρικός στρατός προς το χωριό. Σε λίγο έφτασαν στο σπίτι του Δεδούση Θεοφάνη, το περικύκλωσαν κι αμέσως έβαλαν φωτιά ρίχνοντας εμπρηστικές χειρο­βομβίδες και τότε μέσα σε λίγα λεπτά τα πάντα έγιναν κόλαση φωτιάς και στάχτη. Δυστυχώς μαζί με το σπίτι κι όλα τα υπάρχοντα κάηκαν ζωντανοί τέσσερις (4) γυναίκες κι ένας (1) άνδρας. Όλοι ήταν από την οικογένεια Δεδούση:

1)     Δεδούση Παναγιώτα (Παναγή) σύζυγος του Θεοφάνη.

2)    Δεδούση Βαΐα του Θεοφάνη (θυγατέρα).

3)    Δεδούση Στεργιανή (Στέλλα) σύζυγος του Κων/νου (νύφη).

4)    Δεδούση Βασιλική του Αναστασίου (εγγονή από το γιο του τον Ανάσταση).

5)    Δεδούσης Αναστάσιος του Θεοφάνη (γιος).

Το τί προηγήθηκε μέσα στο σπίτι κανένας δεν ξέρει, εκείνο πάντως που είναι βέβαιο είναι ότι ή τους είχαν δεμένους ή οπωσδήποτε τους εμπόδισαν έτσι, ώστε να μη μπορούν βγουν έξω, για να σωθούν, με αποτέλεσμα να καούν ζωντανοί οι άτυχες γυναίκες και ένας από τους γιους του Θεοφάνη, τον οποίο είχαν αφήσει οι Βούλγαροι από τους κρατούμενους στο Σχολείο επίτηδες και τον είχαν σε συνεχή παρακολούθηση κι αυτός πήγε να προστατεύσει τις γυ­ναίκες στο πατρικό του σπίτι.

Απ' όλα αυτά όμως τα τραγικά γεγονότα, ίσως με επέμβαση της Θείας Πρόνοιας, επέζη­σαν από την οικογένεια του Θ. Δεδούση ένας γιος του, ο Νικόλαος (παππούς του υδρονομέα Θεοφάνη Δεδούση) και μία κόρη του, η Χρυσούλα (συζ. αργότερα  Κωνσταντινίδη Θεόδωρου), γιατί έτυχε τη στιγμή εκείνη να βρίσκονται σε γειτονικό σπίτι για κάποια δουλειά !!

1 Τις πληροφορίες σχετικά με το φρικιαστικό έγκλημα της οικογένειας Δεδούση μας έδωσαν οι 1) Γκιουζέλης Αριστοτέλης του Δημητρίου ετών 90 κάτοικος Ν. Σουλίου 2) Γεώργιος Κυριακόπουλος του Θεολόγη (ο Βλάχος) ετών 77 κάτοικος Ν. Σουλίου 3) Πατραμάνης Χρηστάκος του Δούκα συνταξιούχος ΑΤΕ ετών 67 κάτοικος Σερρών και 4) Δεδούσης Θεοφάνης του Νικολάου ετών 62, ο υδρονομέας του χωριού, κάτοικος Ν. Σουλίου, εγγονός του θύματος, όπως άκουσε την ιστορία από τον πατέρα του, τον μόνο επιζήσαντα της οικογένειας.

* Γύρω από το θέμα της ημερομηνίας τον γεγονότων αυτών υπάρχει κάποια σύγχυση. Άλλοι υποστηρίζουν ότι έγιναν το 1943 κι άλλοι το 1944. Ο Κυριακόπουλος Γεώργιος «ο Βλάχος» όμως θυμάται πολύ καλά και είναι, βέβαιος ότι έγιναν στις 10-13 Μαρτίου του 1944, γιατί α) το 1942 και μέχρι τα Χριστούγεννα του 1943 ήταν όμηρος «ντουρντουβάκι» στη Βουλγαρία και β) ήταν αυτόπτης μάρτυρας των γεγονότων.

** «Λέγεται» ότι μία από τις αιτίες για το ξεκλήρισμα της οικογένειας Δεδούση ήταν μια «ταμπακέρα». Η ταμπακέρα αυτή ήταν του δολοφονημένου Ναούμ στο νερόμυλο κι ότι βρέθηκε στα χέρια του Δεδούση Θεοφάνη. Η εκδοχή αυτή είναι πολύ απίθανη και παράλογη, γιατί δεν πιστεύουμε ότι κάποιος που έχει διαπράξει ένα έγκλημα θα «κουβαλάει μαζί του ενοχοποιητικά στοιχεία», όπως ήταν η περίπτωση της ταμπακέρας!