Άγιος Σέργιος Β’ Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης, 12 Απριλίου

Ιστορία του Ιωάννη Σκυλίτζη

Η μνήμη του Αγίου Σέργιου αναφέρεται από τον Γεδεών στο Βυζαντινό Εορτολόγιο σελ. 91 και το έχει πάρει από χειρόγραφο Ευαγγέλιο (του Αγιοταφίτικου Μετοχίου 426), οπού και μόνο εκεί σημειώνεται. Όπως φαίνεται, γινόταν το μνημόσυνο του στην Κωνσταντινούπολη και συγκεκριμένα στη Μονή του Μανουήλ, της οποίας έκανε ηγούμενος, διότι πουθενά άλλου δεν αναφέρεται στους Συναξαριστές η μνήμη του.

Ο Σέργιος λοιπόν, καταγόταν από επίσημη οικογένεια. Ήταν ανεψιός του Πατριάρχη Φωτίου, ενάρετος και πολύ μορφωμένος.

Ο Άγιος ήταν τόσο ταπεινός, που όταν μετά τον θάνατο του Πατριάρχου Θεοφυλάκτου, 27 Φεβρουαρίου του έτους 956 μ.Χ., του πρότειναν να αποδεχθεί τον πατριαρχικό θρόνο, αρνήθηκε και υπέδειξε τον Πολύευκτο. Το 999 μ.Χ. και σε ηλικία σχετικά μεγάλη, κλήθηκε από τον αυτοκράτορα Βασίλειο τον Β' (976 - 1025 μ.Χ.) στον Πατριαρχικό θρόνο, σε διαδοχή του Σισινίου του Β'. Κυβέρνησε τον πατριαρχικό θρόνο θεοφιλώς για 20 χρόνια και απεβίωσε ειρηνικά το 1019 μ.Χ. Αξίζει να σημειωθεί ότι επί των ημερών του μεταφράστηκαν στη Ρωσική γλώσσα οι εκκλησιαστικοί νόμοι χάριν των ιερέων της Ρωσίας.

Ιστορία του Ιωάννη Σκυλίτζη

Βιογραφία

Ο Σέργιος Β΄ διετέλεσε Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως για δεκαοκτώ έτη (1001-1019).

Καταγόταν από επιφανή οικογένεια και, σύμφωνα με την Ιστορία του Ιωάννη Σκυλίτζη, ήταν συγγενής του επιφανούς Πατριάρχη Φωτίου Α΄ του 9ου αιώνα. Το 1001, σε σχετικά μεγάλη ηλικία, ήταν ήδη ηγούμενος της Μονής Μανουήλ, η οποία είχε επανιδρυθεί από τον ίδιο τον Φώτιο, όταν εξελέγη στην πατριαρχική έδρα κατά τους μήνες Ιούνιο ή Ιούλιο του 1001, επί αυτοκρατορίας Βασιλείου Β΄ του Βουλγαροκτόνου. Παρέμεινε στον θρόνο επί είκοσι έτη, μέχρι τον θάνατό του το 1019.

Ήταν πολύ μορφωμένος και ενάρετος. Επί της Πατριαρχίας του, σημειώθηκε ένα από τα πρώιμα προειδοποιητικά σημεία της μελλοντικής ρήξης μεταξύ Ανατολής και Δύσης: ο Πάπας Σέργιος Δ΄, στην ενθρονιστήρια επιστολή του, ανέφερε για πρώτη φορά το Σύμβολο της Πίστεως με την προσθήκη του filioque – δηλαδή ότι το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται «και εκ του Υιού». Το γεγονός αυτό προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Πατριάρχη Σεργίου, ο οποίος διέγραψε τον Πάπα από τα Δίπτυχα της Εκκλησίας, γεγονός που κατέστησε προβληματική την κοινωνία μεταξύ των δύο Εκκλησιών, αρκετά πριν από το Μεγάλο Σχίσμα του 1054. Το επεισόδιο αυτό έμεινε γνωστό ως «Σχίσμα των δύο Σεργίων».

Κατά τη διάρκεια της Πατριαρχίας του, και με τη συνδρομή Ρώσων κληρικών, μεταφράστηκαν στη ρωσική γλώσσα όλοι οι μέχρι τότε εκκλησιαστικοί νόμοι. Η Εκκλησία της Κωνσταντινουπόλεως εκείνη την εποχή περιλάμβανε 80 μητροπόλεις, 39 αρχιεπισκοπές και 550 επισκοπές.

Η μνήμη του Πατριάρχη Σεργίου Β΄ τιμώνταν αρχικά μόνο από τη Μονή Μανουήλ, αλλά σήμερα τιμάται από ολόκληρη την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 12 Απριλίου.