Άγιοι Δονάτος και Θερινός οι Μάρτυρες, 23 Απριλίου
Ξίφει, Θερινέ, συνθερισθεὶς Δονάτῳ,
Ἄμφω Θεοῦ γίνεσθε δράγματα ξένα.
Οι Άγιοι Μάρτυρες Δονάτος και Θερίνος μαρτύρησαν δια ξίφους.
Στα Συναξάρια της Εκκλησίας αναφέρονται δύο άγιοι με τα ονόματα Δονάτος και Θερίνος, οι οποίοι, παρόλο που έζησαν με διαφορά άνω των εκατό ετών, συνδέονται με την πόλη Βοθρωτός (Buthrotum, σημερινό Μπουτρίντι) της Ηπείρου στην Αλβανία, και ενδέχεται να είναι οι άγιοι που τιμώνται σήμερα. Το βασικό πρόβλημα αυτής της θεωρίας είναι πως κανένας από τους δύο δεν πέθανε ως μάρτυρας. Εντούτοις, παρακάτω παρατίθενται σύντομα βιογραφικά και των δύο.
Ο Άγιος Θερίνος έζησε κατά την εποχή του αυτοκράτορα Δεκίου (249–251). Καταγόταν από επαρχία της Θεσπρωτίας, από την πόλη Βοθρωτός. Όταν ο νέος ηγεμόνας Φίλιππος ανέγνωσε το αυτοκρατορικό διάταγμα περί διωγμού των χριστιανών που αρνούνταν να θυσιάσουν στα είδωλα, ένας άνδρας ονόματι Θερίνος, πιθανώς στρατιώτης, τον αντιμετώπισε και ομολόγησε την πίστη του στον Χριστό. Για τούτο υπέστη πολλά βασανιστήρια, όμως θεραπεύθηκε θαυματουργικά από τις πληγές του και ο ηγεμόνας Φίλιππος τελικά ασπάστηκε την πίστη στον Χριστό. Ο Θερίνος έζησε άλλα τριάμισι χρόνια και ετάφη στην πόλη που ονομαζόταν Βοσρένα. Ο Μητροπολίτης Κερκύρας Αρσένιος συνέγραψε εγκώμιό του κατά τον 9ο ή 10ο αιώνα. Ψηφιδωτό του υπάρχει στη Ροτόντα του Αγίου Γεωργίου στη Θεσσαλονίκη, όπου απεικονίζεται ως στρατιώτης. Η μνήμη του τιμάται τον Ιούλιο.
Ο Άγιος Δονάτος, του οποίου η κύρια μνήμη τιμάται στις 30 Απριλίου, γεννήθηκε στον Βοθρωτό και έζησε κατά την εποχή του αυτοκράτορα Θεοδοσίου Α΄ (347–395). Σύμφωνα με τον Έλληνα ιστορικό του 5ου αιώνα Σωζομενό, ο Άγιος Δονάτος ήταν Επίσκοπος της Ευορέας, που ταυτίζεται με την Παραμυθιά της Ηπείρου στην Ελλάδα. Του αποδίδονται διάφορα θαύματα, όπως η εξολόθρευση δράκοντα, ο καθαρισμός νερών πηγαδιών, η διάσωση της κόρης του αυτοκράτορα και η ανάσταση νεκρών. Ο Άγιος εκοιμήθη εν ειρήνη το 387 και τα ιερά του λείψανα μεταφέρθηκαν στην Κασσιόπη της Κέρκυρας το 602 για να διασωθούν από επιδρομές βαρβάρων. Η μεταφορά αυτή, ωστόσο, προκάλεσε πρόβλημα δικαιοδοσίας και φύλαξης των λειψάνων, το οποίο επιλύθηκε από τον Πάπα Γρηγόριο Α΄.
