Σύναξη της Υπεραγίας Θεοτόκου εν Μόλχα της Ρωσίας, 24 Απριλίου

«Αληθινή απεικόνιση» της θαυματουργής ρωσικής Μολχενσκαγια εικόνας της Υπεραγίας Θεοτόκου. 1405, Πούτιβλ. Βρίσκεται στη γυναικεία Μονή της Μόλχας (περιοχή Σούμι).

Υπάρχουν δύο θαυματουργές εικόνες με την ονομασία Μολχενσκαγια. Η μία βρίσκεται στην ανδρική σκήτη Σοφρονίεβο-Μολχενσκαγια της Γεννήσεως της Θεοτόκου, μέσα σε σπήλαιο, ενώ η άλλη στο γυναικείο Μοναστήρι της Γεννήσεως της Θεοτόκου στο Μολχένσκι. Και τα δύο μοναστήρια βρίσκονται στο Πούτιβλ, της Επισκοπής Κονοτόπ, στην Ουκρανία (πρώην Κυβερνείο Κούρσκ). Υπάρχει διχογνωμία ως προς το ποια από τις δύο είναι η αυθεντική εικόνα της Μολχένσκαγια. Η ιστορία της εύρεσης της εικόνας είναι η εξής:

Στις αρχές του 14ου αιώνα, δύο μοναχοί εγκατέλειψαν το Κίεβο, που είχε καταστραφεί από τους Τατάρους, και εγκαταστάθηκαν σε μια σπηλιά κοντά στον βάλτο «Μόλχα». Μαζί τους έφεραν μια εικόνα της Παναγίας, μπροστά στην οποία προσεύχονταν. Όταν οι ερημίτες κοιμήθηκαν εν Κυρίω, ξεχάστηκαν σταδιακά, και ο τόπος της διαμονής τους καλύφθηκε από δάσος.

Στις 18 Σεπτεμβρίου 1405, ένας μελισσοκόμος που έψαχνε για άγριες μέλισσες στο δάσος, είδε την εικόνα της Παναγίας πάνω σε ένα δέντρο, περιτριγυρισμένη από φως, και άκουσε τα λόγια: «Ας οικοδομηθεί σε αυτό το μέρος ναός της Υπεραγίας Θεοτόκου». Ο μελισσοκόμος έσπευσε στο Πούτιβλ για να μεταφέρει την είδηση του θαυμαστού φαινομένου. Ο κλήρος και πλήθος λαού πήγαν αμέσως στον αναφερόμενο τόπο και όλοι είδαν την εικόνα να αναβλύζει θαυμαστό φως. Πολλοί θεραπεύτηκαν επί τόπου από διάφορες ασθένειες.

Αργότερα, στο σημείο αυτό ανεγέρθηκε η ανδρική Μονή της Γεννήσεως της Θεοτόκου στο Μολχένσκι, που ονομάστηκε «σπηλαιώδης» λόγω των πολυάριθμων σπηλαίων στην περιοχή.

Το 1605, η μονή λεηλατήθηκε από τους Πολωνούς, και ο ηγούμενος με την αδελφότητα αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το ερειπωμένο μοναστήρι και να μεταφερθούν στην αστική Μονή του Πούτιβλ. Επειδή η θαυματουργή εικόνα της Μολχένσκαγια μεταφέρθηκε επίσης, η μονή του Πούτιβλ άρχισε να αποκαλείται και αυτή Μολχένσκι. Κατά τη διάρκεια μιας πυρκαγιάς, η θαυματουργή εικόνα καταστράφηκε, αλλά ευτυχώς διασώθηκε ένα παλαιό αντίγραφό της, το οποίο επίσης έγινε γνωστό για τα θαύματά του.

Το 1653, το ερειπωμένο Μοναστήρι της Γεννήσεως της Θεοτόκου ανακαινίστηκε χάρη στις προσπάθειες κάποιου Σοφρονίου, και έτσι η μονή απέκτησε και δεύτερη ονομασία – Σοφρονίεβο.

Κατά τη διάρκεια της σοβιετικής εξουσίας, η μονή καταστράφηκε και η εικόνα χάθηκε. Τη δεκαετία του 1990, και τα δύο Μοναστήρια του Μολχένσκι αναστηλώθηκαν. Η χαμένη εικόνα βρέθηκε: αποδείχθηκε ότι την είχαν κρύψει για να τη σώσουν από τον βανδαλισμό οι ντόπιοι κάτοικοι. Στις 7 Μαΐου 1995, η εικόνα μεταφέρθηκε με λιτανεία στον Καθεδρικό Ναό της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος της Μονής Μολχένσκι στο Πούτιβλ.

Υπάρχει επίσης και ένα θαυματουργό αντίγραφο της εικόνας της Μολχένσκαγια, που φανερώθηκε στο χωριό Μπουσίνοβο, κοντά στη Μόσχα. Σήμερα αυτή η εικόνα της Παναγίας Μολχένσκαγια φυλάσσεται στον ναό του Οσίου Σεργίου του Ραντονέζ στο Μπουσίνοβο. Σύμφωνα με την παράδοση, την εικόνα αυτή έφερε στον ναό τον 19ο αιώνα μια τυφλή κοπέλα που ζούσε στο χωριό Μπουσίνοβο.

Το αρχιτεκτονικό συγκρότημα της Ιεράς Μονής Σοφρωνιέβου αποτελείται από διάφορα κτήρια, με κεντρικότερο την Ποκρόβσκαγια Εκκλησία (εκκλησία της Προστάτιδος Θεοτόκου), η οποία είναι κτισμένη επάνω από την πύλη εισόδου. Πρόκειται για διώροφο ναό, χτισμένο σε στυλ κοζάκικου μπαρόκ, με εμφανή χαρακτηριστικά σύγχρονων αρχιτεκτονικών τεχνικών: καλαίσθητα κυρτωμένα γείσα, λεπτές παραστάδες, περίτεχνα πλαίσια παραθύρων κ.ά. Ο ναός είχε υποστεί μερικές καταστροφές κατά την σοβιετική περίοδο, αλλά αποκαταστάθηκε κατά τις αρχές της δεκαετίας του 2000 και στις 14 Οκτωβρίου 2010, κατά την εορτή της Σκέπης της Θεοτόκου, τελέσθηκε η επίσημη αγιοκατάταξη.

Στα αριστερά της εκκλησίας βρίσκεται το κτήριο της μοναστηριακής τράπεζας, το οποίο παρουσιάζει ιδιαιτερό ενδιαφέρον: από την πλευρά της εσωτερικής αυλής φαίνεται μονώροφο, όμως αν πλησιάσει κανείς, διαπιστώνει πως είναι διώροφο. Το οπτικό αυτό φαινόμενο οφείλεται στο γεγονός ότι η τράπεζα είναι χτισμένη πάνω σε λόφο.

Κοντά στην τράπεζα βρίσκεται το πρώην νοσοκομειακό κτήριο, κατασκευασμένο σε ρωσικό αρχιτεκτονικό ύφος. Το στυλ αυτό διακρίνεται από τη χαρακτηριστική μορφολογία των γείσων, των ημικιόνων, των θόλων κ.λπ. Στον ίδιο αρχιτεκτονικό ρυθμό είναι κτισμένο και το κτήριο του ηγουμένου, το οποίο είναι γνωστό και ως ο ναός του Προφήτη Ηλία.

Η μονή διαθέτει και υπόγειο τμήμα — ένα συγκρότημα σπηλαίων που παραμένει ελάχιστα ερευνημένο μέχρι σήμερα. Μόνο ένα μικρό μέρος των υπόγειων διαδρόμων έχει ερευνηθεί. Για παράδειγμα, στις ανατολικές πλαγιές της Μονής Σοφρωνιέβου έχουν εντοπιστεί δύο διάδρομοι που μέχρι πρόσφατα ήταν άγνωστοι. Μάρτυρες αναφέρουν ότι θυμίζουν τα υπόγεια διαμερίσματα της Λαύρας του Κιέβου-Πετσέρσκ.

Στις μέρες μας, στη Μονή Σοφρωνιέβου έχει παραχωρηθεί έκταση περίπου 10 εκταρίων γης, όπου οι μοναχοί καλλιεργούν πατάτες και άλλα λαχανικά. Για τις ανάγκες της αδελφότητας εκτρέφουν ζώα — αγελάδες και άλογα. Η μονή διαθέτει δική της μελισσοκομική μονάδα και οκτώ παλαιούς μοναστηριακούς κήπους, στους οποίους οι μοναχοί έχουν δώσει νέα ζωή.