Άγιος Μελίτων (Μελέτιος) Αρχιεπίσκοπος Καντουαρίας, 24 Απριλίου

Ο Άγιος Μέλλιτος πέθανε στις 24 Απριλίου 624 στο Καντέρμπουρυ της Αγγλίας. Ήταν Ρωμαίος ηγούμενος, πιθανόν από το Μοναστήρι του Αγίου Ανδρέα στο Λόφο του Κολελίου. Ανήκε στη δεύτερη ομάδα μοναχών που στάλθηκαν από τον Πάπα Γρηγόριο τον Μέγα (εορτάζει στις 3 Σεπτεμβρίου) στην Αγγλία το 601, ακολουθώντας τον Άγιο Αυγουστίνο (εορτάζει στις 27 Μαΐου). 

Ο Γρηγόριος του έστειλε μια διάσημη επιστολή που τροποποιούσε την προηγούμενη απόφασή του προς τον Αυγουστίνο, λέγοντας ότι δεν πρέπει να καταστρέφουν τους παγανιστικούς ναούς των Σαξόνων, αλλά μόνο τα είδωλά τους. Οι ναοί, του είπε, πρέπει να μετατραπούν σε εκκλησίες και οι εορτές τους να χρησιμοποιηθούν για χριστιανικούς σκοπούς, όπως οι αφιερώσεις. Αυτή η οδηγία υπήρξε καθοριστική για την κατεύθυνση των ιεραποστολικών δραστηριοτήτων.

Το 604, μετά από τρία χρόνια ιεραποστολικής δουλειάς στο Κεντ, ο Μέλλιτος χειροτονήθηκε πρώτος επίσκοπος των Ανατολικών Σαξόνων, με έδρα το Λονδίνο. Ως επίσκοπος, ο Μέλλιτος ταξίδεψε στη Ρώμη για να συμβουλευτεί τον Πάπα Βονιφάτιο Δ΄ (εορτάζει στις 8 Μαΐου). Στη Ρώμη, συμμετείχε σε μια σύνοδο Ιταλών επισκόπων που αφορούσε τη ζωή των μοναχών και τη σχέση τους με τους επισκόπους. Τα διατάγματα της συνόδου τα μετέφερε πίσω στην Αγγλία, μαζί με επιστολές από τον πάπα προς τον Αρχιεπίσκοπο Αυγουστίνο του Καντέρμπουρυ (εορτάζει στις 2 Φεβρουαρίου) και τον βασιλιά Έθελμπερτ του Κεντ, ο οποίος είχε χτίσει την πρώτη εκκλησία του Αγίου Παύλου στο Λονδίνο.

Ο Μέλλιτος κατάφερε να εκχριστιανίσει τον βασιλιά των Ανατολικών Σαξόνων, Σάμπερτ (Σιγκεβέρτ ή Σαίμπερτ). Δυστυχώς, οι βασιλικοί του γιοι δεν ακολούθησαν το παράδειγμά του. Όταν ο Σάμπερτ πέθανε γύρω στο 616, οι τρεις ειδωλολάτρες γιοι του (Σέξρεδ, Σιγουάρδος και Σιγκεβέρτ) τον διαδέχθηκαν και εκδίωξαν τον Μέλλιτο, καθώς του ζήτησαν να τους δώσει το λευκό ψωμί (την Ευχαριστία), αλλά εκείνος αρνήθηκε γιατί δεν ήταν βαπτισμένοι (ή είχαν αποστατήσει, σύμφωνα με κάποιες πηγές). Ο Μέλλιτος αποσύρθηκε στη Γαλλία για έναν χρόνο μαζί με τον Άγιο Ιούστο του Ρότσεστερ (εορτάζει στις 10 Νοεμβρίου), ο οποίος είχε βιώσει μια παρόμοια αποτυχία στο Κεντ.

Ο Λαυρέντιος τους κάλεσε και πάλι πίσω. Λίγο μετά την επιστροφή του το 619, ο Μέλλιτος έγινε Αρχιεπίσκοπος Καντέρμπουρυ, διαδεχόμενος τον Άγιο Λαυρέντιο. Ο Βέδας (εορτάζει στις 26 Μαΐου) αναφέρει ότι υπέφερε από αρθρίτιδα, αλλά στο πνεύμα του ήταν υγιής και ενεργός, πάντα προσηλωμένος στα θεία: «Ευγενής κατά τη γέννηση, ήταν όμως ακόμη πιο ευγενής στο πνεύμα». Ο Βέδας αποδίδει την αλλαγή του ανέμου που έσωσε την εκκλησία των Τεσσάρων Στεφανωμένων Μαρτύρων στο Καντέρμπουρυ από την καταστροφή στις προσευχές του Μέλλιτου, ο οποίος μεταφέρθηκε στην πορεία της φλόγας για να προσευχηθεί. Ο Μέλλιτος ήταν εκείνος που έκτισε την εκκλησία της Αγίας Μαρίνας στο Καντέρμπουρυ, μέρος της οποίας παραμένει έξω από το ανατολικό τμήμα των θεμελίων της εκκλησίας της αββαείου των Αγίων Πέτρου και Παύλου (τώρα Αγίου Αυγουστίνου).

Η εορτή του Αγίου Μέλλιτου γιορταζόταν σε πολλά αγγλικά ημερολόγια πριν και μετά την Νορμανδική κατάκτηση. Επίσης, αναφέρεται στη μνημόνευση των νεκρών στο Ευχολόγιο του Λόρρα-Στόου, μαζί με τους Αγίους Λαυρέντιο και Ιούστο.

Τα λείψανά του βρίσκονται κοντά σε αυτά του Αγίου Αυγουστίνου στην αββαείο των Αγίων Πέτρου και Παύλου στο Καντέρμπουρυ.

Άγιος Μελίτων από το Καντέρμπουρι (Εκοιμήθη το 624) Επίσκοπος Λονδίνου και ο Τρίτος Αρχιεπίσκοπος Καντέρμπουρι, Ιεραπόστολος – γεννημένος από ευγενική καταγωγή, πιστεύεται ότι γεννήθηκε στην Ιταλία και εκοιμήθη στις 24 Απριλίου 624 από φυσικά αίτια. Προστασία – κατά της ουρικής αρθρίτιδας (υπέφερε από αυτήν και οι προσκυνητές του Καντέρμπουρι που υπέφεραν από αυτήν καθοδηγούνταν στον τάφο του).

Ο Μελίτων έφτασε στην Αγγλία το 601, ως μέρος του δεύτερου κύματος ιεραποστόλων που έστειλε ο Πάπας Γρηγόριος για να στηρίξει τον Άγιο Αυγουστίνο (εκοιμήθη γύρω στο 604), τον πρώτο Αρχιεπίσκοπο Καντέρμπουρι στην προσπάθειά του να μεταστρέψει τους Άγγλους Σάξονες. Μαζί του ήρθαν ο Άγιος Ιούστος και ο Άγιος Παύλος. Ο Μελίτων φαίνεται να ήταν ο ανώτερος της ομάδας, καθώς είναι ο αποδέκτης της διάσημης παπικής επιστολής στην οποία ο Γρηγόριος έλεγε στους ιεραποστόλους να μην καταστρέψουν τους ειδωλολατρικούς ναούς, τα έθιμα και τις θυσίες των Άγγλων Σαξόνων, αλλά να τα αντικαταστήσουν.

Χάρη στον Βέδο, έχουμε αναλυτική περιγραφή των δραστηριοτήτων του Μελίτωνα μόλις έφτασε στο Κεντ και των πολλών δοκιμασιών και ταλαιπωριών της νέας εκκλησίας.

«Εν έτει 604, ο Αυγουστίνος, Αρχιεπίσκοπος Βρετανίας, χειροτόνησε δύο επισκόπους, τον Μελίτωνα και τον Ιούστο. Ο Μελίτων ανατέθηκε να κηρύξει στην επαρχία των Ανατολικών Σαξόνων, η οποία είναι χωρισμένη από το Κεντ από τον ποταμό Τάμεση και περιορίζεται στα ανατολικά από τη θάλασσα. Η πρωτεύουσά της είναι η πόλη του Λονδίνου, η οποία βρίσκεται στις όχθες του Τάμεση και είναι εμπορικό κέντρο για πολλές χώρες που τη επισκέπτονται διά ξηράς και θαλάσσης. Την εποχή αυτή, ο Σάμπερτ, ανιψιός του Εθελβέρτου μέσω της αδελφής του Ρικούλας, κυβερνούσε την επαρχία υπό την κυριαρχία του Εθελβέρτου, ο οποίος, όπως ήδη αναφέρθηκε, κυβερνούσε όλους τους Άγγλους λαούς ως τον ποταμό Χάμπερ. Όταν και αυτή η επαρχία δέχθηκε την πίστη χάρη στη διδασκαλία του Μελίτωνα, ο βασιλιάς Εθελβέρτος έκτισε μια εκκλησία αφιερωμένη στον άγιο Απόστολο Παύλο στην πόλη του Λονδίνου, την οποία όρισε ως την επισκοπική έδρα του Μελίτωνα και των διαδόχων του.»

Μέχρι εδώ όλα πήγαιναν καλά για τη νέα εκκλησία, με τον Αυγουστίνο εγκατεστημένο στο Καντέρμπουρι, τον Μελίτωνα στο Λονδίνο και τον Ιούστο στο Ρότσεστερ. Η εκκλησία που ιδρύθηκε για τον Μελίτωνα έχει ανακατασκευαστεί πολλές φορές από τότε, αλλά εξακολουθεί να φέρει το όνομα με το οποίο την ήξερε ο πρώτος επίσκοπός της: Άγιος Παύλος. Ο Άγιος Αυγουστίνος εκοιμήθη το 604 και ενταφιάστηκε στο μοναστήρι του Αγίου Αυγουστίνου στο Καντέρμπουρι.

Μετά τον θάνατο του χριστιανού βασιλιά Σάμπερτ των Ανατολικών Σαξόνων, η αναστάτωση εντάθηκε· διότι όταν εκείνος απεβίωσε και αναχώρησε για τη βασιλεία των ουρανών, άφησε τρεις γιους, όλοι ειδωλολάτρες, να κληρονομήσουν το βασίλειό του. Αυτοί βιάστηκαν να ανακοινώσουν την ειδωλολατρία, την οποία είχαν δήθεν εγκαταλείψει κατά τη διάρκεια της ζωής του πατέρα τους και ενθάρρυναν τον λαό να επιστρέψει στους παλαιούς θεούς. Λέγεται ότι όταν είδαν τον Επίσκοπο Μελίτωνα να προσφέρει τη θεία λειτουργία στην εκκλησία, είπαν με βαναυσότητα: «Γιατί δεν μας προσφέρεις το λευκό ψωμί που έδινες στον πατέρα μας Σάμπα (γιατί έτσι τον αποκαλούσαν), ενώ το συνεχίζεις να το προσφέρεις στους ανθρώπους στην εκκλησία;» Ο Επίσκοπος απάντησε: «Εάν λουστείτε στα ύδατα της σωτηρίας όπως ο πατέρας σας, μπορείτε να συμμετέχετε στο ιερό ψωμί, όπως το έκανε εκείνος, αλλά όσο απορρίπτετε το ύδωρ της ζωής, δεν είστε άξιοι να δεχτείτε το Άρτο της Ζωής.» Αντέτειναν: «Αρνούμαστε να μπούμε σε εκείνο το λουτρό και δεν βλέπουμε λόγο γι' αυτό, αλλά θέλουμε να ενισχυθούμε με το ψωμί αυτό.» Ο επίσκοπος εξήγησε προσεκτικά και επανειλημμένα ότι αυτό απαγορεύεται και ότι κανείς δεν επιτρέπεται να λάβει τη θεία κοινωνία χωρίς το ιερό βάπτισμα. Τελικά, εξοργίστηκαν και είπαν: «Εάν δεν μας εξυπηρετήσεις δίνοντάς μας αυτήν την εύκολη χάρη, δεν θα μείνεις πια στο βασίλειό μας.» Και τον έδιωξαν στην εξορία και διέταξαν όλους τους ακολούθους του να εγκαταλείψουν τα σύνορά τους.

Μετά την εξορία του, ο Μελίτων πήγε στο Κεντ για να συμβουλευτεί τους συναδέλφους του Επισκόπους Λαυρέντιο και Ιούστο για την καλύτερη πορεία δράσης και αποφάσισαν ότι θα ήταν καλύτερο για όλους να επιστρέψουν στη χώρα τους και να υπηρετήσουν τον Θεό ελεύθερα, παρά να παραμείνουν άχρηστοι ανάμεσα σε ειδωλολάτρες που είχαν απορρίψει την πίστη. Ο Μελίτων και ο Ιούστος έφυγαν πρώτοι και εγκαταστάθηκαν στη Γαλλία για να αναμείνουν την εξέλιξη των γεγονότων. Όμως οι βασιλιάδες που έδιωξαν τον άγγελο της αλήθειας δεν έμειναν ατιμώρητοι για την ειδωλολατρική τους λατρεία, καθώς αυτοί και ο στρατός τους ηττήθηκαν στη μάχη από τους Δυτικούς Σάξονες. Παρ' όλα αυτά, η μοίρα των πρωταγωνιστών δεν ώθησε το λαό τους να εγκαταλείψει τις κακές πρακτικές ή να επιστρέψει στην απλή πίστη και την αγάπη που βρίσκεται μόνο στον Χριστό.

Αυτή η κρίσιμη στιγμή θα μπορούσε να είναι το τέλος της αποστολής του Αυγουστίνου, αλλά για ένα θαυμαστό όνειρο:

«Την παραμονή που και ο Λαυρέντιος έμελλε να ακολουθήσει τον Μελίτωνα και τον Ιούστο από την Βρετανία, διέταξε το κρεβάτι του να τοποθετηθεί στην εκκλησία των μακαρίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, για την οποία έχουμε μιλήσει πολλές φορές. Εδώ, μετά από πολλές και θερμές προσευχές για την ταλαιπωρημένη εκκλησία, ξάπλωσε και έπεσε για ύπνο. Στη μέση της νύχτας, ο μακάριος Πέτρος, Πρίγκιπας των Αποστόλων, εμφανίστηκε μπροστά του και άρχισε να τον χτυπάει επί μακρόν με μια βαριά μαστίγιο, απαιτώντας με αποστολική αυστηρότητα γιατί εγκατέλειπε το ποίμνιο που είχε ανατεθεί στην φροντίδα του και σε ποιόν ποιμένα θα άφηνε τα πρόβατα του Χριστού που ήταν μεταξύ των λύκων, όταν έφευγε.»