Άγιος Λέων Επίσκοπος Σάμου, 26 Απριλίου
Ο Άγιος Λέων έζησε κατά τον 9ο αιώνα μ.Χ. Όπως περιγράφεται στο Συναξάρι του ήταν απλούς, ευσεβής, ταπεινός, φιλάνθρωπος, υπερασπιστής της Ορθοδόξου πίστεως και παραδόσεως, διδάσκαλος της ευσέβειας. Γνωρίζουμε ότι αρχικά η μνήμη του εορταζόταν από λάθος στις 29 Απριλίου. Σήμερα όμως τιμάται από την τοπική Εκκλησία της Σάμου, της οποίας θεωρείται Επίσκοπος, στις 26 Απριλίου. Και σε αυτόν τον θαυματουργό Άγιο η διάκριση της μοναστικής μορφής του συνυπάρχει με την επισκοπική αγιότητα. Ο Άγιος Λέων κοιμήθηκε οσίως με ειρήνη.
Κάποιες φορές, η έλλειψη πληροφοριών οδηγεί σε σύγχυση και λανθασμένα συμπεράσματα. Όταν μάλιστα αυτή η σύγχυση ταξιδεύει μέσα σε εκατοντάδες χρόνια, γίνεται ακόμη πιο δύσκολο να ανακαλύψει κανείς την αλήθεια.
Στην προκειμένη με τον Άγιό Λέοντα υπάρχουν διάφορα θέματα. Ένα από τα προβλήματα σχετίζεται με την πιθανή ταύτιση του αγίου επισκόπου Λέοντα που εκοιμήθη στη Σάμο προς τον άγιο Λέοντα από την Καλαβρία, επίσκοπο Μεθώνης, του οποίου η μνήμη εορτάζεται στις 12 Μαΐου 32.
Στο βιβλίο "ιστορίας μέριμνα Τιμητικός τόμος στον καθητητή Γεώργιο Ν. Λεοντσίνη" του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών γράφει:
Γνωρίζουμε από μαρτυρίες και σχετικές αναφορές των F. Onofri, N. Dolgioni - G. Zittio και F. Ughelli35 ότι η σύγχυση μεταξύ των δύο αγίων υπήρχε ήδη στην Βενετία κατά τον 14ο αιώνα, παρά το ότι οι επιμέρους πληροφορίες των αγιολογικών κειμένων των δύο αγίων δεν επιτρέπουν την ταύτισή τους.
Το ζήτημα διευκρίνισε οριστικά η καθηγήτρια Erica Follieri, η οποία και έδειξε, με σταθερά και ακλόνητα επιχειρήματα, ότι η ταύτιση των δύο ομωνύμων αλλά παντελώς ασχέτων επισκόπων αγίων οφείλεται στην παραμονή του λειψάνου του εκ Σάμου Λέοντα στην Μεθώνη, κατά την διάρκεια της μεταφοράς του στη Βενετία. Η ανάγνωση των περιπετειών αυτών στα λειτουργικώς χρησιμοποιούμενα αγιολογικά κείμενα δημιούργησε την σύγχυση στους πιστούς, η οποία ωστόσο κυριάρχησε στην λατρεία των αγίων, κυρίως δε στην λαϊκή της εκδοχή.
Συναφές είναι το πρόβλημα της ημερομηνίας κατά την οποία εορτάζεται η μνήμη του αγίου επισκόπου Λέοντος της Σάμου. O Michaelis le Quien, o Petrus de Natalibus, o Fl. Cornelius, o S. Tramontin, ο Ρ. Viardει και η Erica Follieri" συμφωνούν ότι η μνήμη του αγίου επισκόπου Λέοντα γιορταζόταν, στη Βενετία, στις 29 Απριλίου. Ωστόσο, ο Επαμ. Σταματιάδης, παρά το γεγονός ότι για τον βίο του αγίου παραπέμπει στον ο Fl. Cornelius, αναφέρει, προφανώς εκ παραδρομής, ως ημερομηνία της κοίμησής του, άρα και τους εορτασμού της μνήμης του, κατά την χριστιανική συνήθεια, την 26η Απριλίου. Το λάθος αναπαράγεται τόσο από τον Μητροπολίτη Σιδηροκάστρου Ιωάννη, όσο και από την σημερινή Εκκλησία της Σάμου, με αποτέλεσμα να φαίνεται ότι υπάρχουν δύο διαφορετικές ημερομηνίες εορτασμού της μνήμης του, και τούτο παρότι είναι κοινός άγιος τόσο για την Ορθόδοξη όσο και για την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, ως αναφανείς πριν το σχίσμα μεταξύ των δύο Εκκλησιών, άρα πρέπει να υπάρχει μία κοινή ημερομηνία για τον εορτασμό του. Νομίζω λοιπόν ότι η ημερομηνία αυτή πρέπει να αποκατασταθεί στην 29η Απριλίου, με ανάλογη διόρθωση και των σχετικών με το σαμιακό αγιολόγιο κειμένων και παραδόσεων.
