Νίκος Ζ. Νικολάου
Ο Νίκος Ζ. Νικολάου γεννήθηκε στις Σέρρες και ήταν γιος του διαπρεπή δικηγόρου της πόλης, με μητέρα τη Σμαράγδα Βαλιούλη. Σπούδασε πολιτικός μηχανικός στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο (Ε.Μ.Π.) και άρχισε να ασκεί το επάγγελμα στη γενέτειρά του το 1954. Το γραφείο του στεγαζόταν στο ισόγειο της πατρικής του διώροφης οικοδομής στην οδό Μεραρχίας, και ήταν ο έκτος καταγεγραμμένος μηχανικός στο Γραφείο Πολεοδομίας Σερρών.
Πέρα από τη δραστηριότητά του ως πολιτικός μηχανικός, ο Νίκος Νικολάου ήταν έντονα εμπλεκόμενος με την τοπική ιστορία και πολιτιστική ζωή των Σερρών. Από το 1956, ανακάλυψε την πλάκα που σκέπαζε τον τάφο του Εμμανουήλ Παπά στην Ύδρα και υπήρξε συνεργάτης του τοπικού τύπου, δημοσιεύοντας πλήθος άρθρων και μελετημάτων. Το 1964, εξέδωσε τη μελέτη του «Σκαπανείς της Ιστοριογραφίας και προβλήματα της Ιστορίας των Σερρών», ενώ το 1987-1990 ανέλαβε τη διοίκηση της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Σερρών, αφήνοντας σημαντικό έργο.
Ο Νίκος Νικολάου, ως μέλος του Συλλόγου Φίλων Γραμμάτων και Τεχνών, ίδρυσε το 1957 και συνέβαλε στη λειτουργία του περιοδικού «Λόγος Σιρινών», ενώ υπηρέτησε επίσης ως δημοτικός σύμβουλος από το 1959 έως το 1964.
Αναμφισβήτητα σημαντική ήταν η συνεισφορά του στη μελέτη της ιστορίας της πόλης των Σερρών, στην οποία ενσωματώθηκε και η ενασχόλησή του με την πολεοδομία και την αρχιτεκτονική. Διερεύνησε και κατέγραψε λεπτομερώς τις επιπτώσεις της μεγάλης πυρκαγιάς του 1849, η οποία κατέστρεψε το κέντρο της πόλης, και προώθησε την ανάλυση της μεταστροφή της πόλης μέσω της πολεοδομικής ανασυγκρότησης. Ήταν ο πρώτος που μελέτησε την επίδραση αυτών των αλλαγών στη γεωμετρία και τοπογραφία της πόλης και αποτύπωσε τις αναγκαίες αλλαγές που επέφεραν οι Οθωμανικές μεταρρυθμίσεις στην πολεοδομία.
Η επαγγελματική του πορεία δεν περιορίστηκε στην πόλη των Σερρών. Ανάμεσα στις σημαντικές κατασκευές του περιλαμβάνονται πολυώροφες οικοδομές στην πόλη, όπως οι οικοδομές Νασιουτζίκ, Γεωργιάδη, και Σίσκου-Ζωγράφου, καθώς και πολλές άλλες στο νομό Σερρών, όπως την ανέγερση του Επισκοπείου Σερρών και Νιγρίτας. Ενδιαφέρον είχε επίσης η δουλειά του για την αποκατάσταση και προστασία αρχαιολογικών ευρημάτων στο πλαίσιο των κατασκευών του.
Αξιοσημείωτο είναι ότι πέρα από την επαγγελματική και ιστοριογραφική του εργασία, ήταν διαρκώς αφοσιωμένος στη βιώσιμη ανάπτυξη της πόλης του. Διεκδίκησε και ενίσχυσε τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος και τη μη αλόγιστη δόμηση, έχοντας θετική επίδραση στην περιοχή από τη δεκαετία του '80.
Δυστυχώς, ο Νίκος Νικολάου πέθανε πρόωρα πριν ολοκληρώσει τα έργα του, ενώ μέχρι το τέλος της ζωής του, αναζητούσε τρόπους να εκφράσει και να καταγράψει την ιστορία και τις εμπειρίες των ανθρώπων και των κτιρίων της πόλης των Σερρών, για την οποία είχε βαθιά αγάπη και αφοσίωση.
