Σύναξη της Υπεραγίας Θεοτόκου του «νοητού τείχους», εν Ρωσία, 28 Μαΐου
Η Εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου η «νοητού τείχους» τιμάται την Κυριακή των Αγίων Πάντων. Πρόκειται για ψηφιδωτή εικόνα του 11ου αιώνος, τύπου Βλαχερνίτισσας, η οποία δεσπόζει άνωθεν της Αγίας Τραπέζης του Ιερού Ναού της Αγίας Σοφίας Κιέβου. Ενώ η σύναξή της τιμάται στην Ελλάδα στις 28 Μαΐου.
Η Θεοτόκος παριστάνεται ολόσωμη, με υψωμένα τα χέρια σε στάση δεήσεως, επί τετραγωνικής χρυσής βάσεως, με φόντο επίχρυσο.
Σε ορισμένες εικόνες του ιδίου τύπου (όχι όμως στη συγκεκριμένη ψηφιδωτή), εικονίζεται εντός μανδόρλας ο Χριστός — δηλαδή εντός ωοειδούς ή κυκλικής μορφής που συμβολίζει την ουράνιο δόξα και το Άκτιστο Φως.
Η εικόνα φέρει την επωνυμία «νοητό τείχος», διότι επί δέκα αιώνες διατηρήθηκε άθικτη, παρά τις επανειλημμένες καταστροφές τόσο του ναού της Αγίας Σοφίας όσο και της πόλεως του Κιέβου.
Διασώζεται αρχαία περιγραφή της εικόνας:
«Μορφή γιγαντιαία της Θεοτόκου, ολόσωμη. Στέκει επάνω σε λίθο χρυσό, ως θεμέλιον ασάλευτον δι’ όλους όσοι προσφεύγουν εις την σκέπην της. Φορά χιτώνα κυανό και ζωστήρα πορφυρό· εκ του οποίου κρέμεται κεντητό ύφασμα, με το οποίο σπογγίζει τόσων ανθρώπων τα δάκρυα.»
Πιθαναί αιτιολογήσεις της ονομασίας:
Ο προφήτης και βασιλεύς Δαυίδ έγραψε:
«Ὁ Θεός ἐν μέσῳ αὐτῆς, καὶ οὐ σαλευθήσεται· βοηθήσει αὐτῇ ὁ Θεὸς τὸ πρωί πρωί» (Ψαλμ. 45/46:5).
Από τον προφήτη Αμώς:
«Καὶ ἰδοὺ Κύριος ἑστηκὼς ἐπὶ τὸ τεῖχος τὸ ἀδαμάντινον» (Αμώς 7:7, κατά το κείμενο των Ο΄).
Από τον Ακάθιστο Ύμνο, Οίκος ΙΒ΄:
«Χαίρε, τείχος ἀκατάλυτον βασιλειῶν»
Κατά την παράδοση του Κιέβου:
«Ὅσον ἡ Θεοτόκος ἐκτείνει τὰς χεῖρας αὐτῆς ἐπὶ τὸν ναόν, τὸ τεῖχος δὲν θὰ πέσῃ»
