Όσιος Ελισσαίος της Σούμα, 14 Ιουνίου
Ο Όσιος Ελισσαίος της Σούμα ήταν μοναχός της Ιεράς Μονής Σολοβέτσκι και εργαζόταν υφαίνοντας δίχτυα για ψάρεμα. Αν και δεν γνωρίζουμε λεπτομέρειες για τη ζωή του, ένα γεγονός αποκαλύπτει τη μεγάλη του ευσέβεια.
Μια ημέρα, μαζί με τρεις άλλους μοναχούς, τον Δανιήλ, τον Φιλάρετο και τον Σάββα, πήγαν στον ποταμό Βύγκα, σε απόσταση 60 βέρστια (περίπου 64 χιλιόμετρα) από το μοναστήρι, για να ψαρέψουν. Καθώς ύφαιναν τα δίχτυα, ο Δανιήλ είπε ξαφνικά στον Ελισσαίο: «Ματαίως, αδελφέ, εργάζεσαι να φτιάξεις αυτά τα δίχτυα· δεν θα πιάσεις ψάρια με αυτά: ήλθε ο θάνατος και τελείωσε το ψάρεμά σου». Ο Ελισσαίος, λαμβάνοντας τα λόγια αυτά ως θεία αποκάλυψη, καταλήφθηκε από φόβο και άρχισε να θρηνεί· όχι γιατί φοβόταν τον θάνατο, αλλά διότι δεν είχε ακόμη λάβει το Μεγάλο και Αγγελικό Σχήμα, και δεν υπήρχε ιερέας εκεί να τον κουρέψει. Οι συνασκητές του τον παρηγόρησαν μέσα στη θλίψη του.
Εκείνη τη νύχτα ο Ελισσαίος άρχισε να αισθάνεται αδιαθεσία και αποκοιμήθηκε, ενώ οι άλλοι αναπαύθηκαν κοντά του. Όταν ξύπνησαν, ο Ελισσαίος δεν ήταν στο κελί. Τον αναζήτησαν και τον είδαν να έρχεται από το δάσος, χωρίς το σχήμα του. Όταν τον ρώτησαν τι συνέβη, τους είπε: «Πολλοί δαίμονες ήρθαν στο κελί μας, με άρπαξαν με μανία, με έσυραν μακριά και μου έσκισαν το σχήμα μου· αλλά ο Άγιος Ζωσιμάς με ελευθέρωσε». Ήταν ο Άγιος Ζωσιμάς του Σολοβέτσκι (†1478, τιμάται στις 17/30 Απριλίου), ιδρυτής της Μονής Σολοβέτσκι. Το σχήμα βρέθηκε εγκαταλελειμμένο πάνω σε ένα δέντρο.
Αποφάσισαν τότε να επιστρέψουν τον Ελισσαίο στη Μονή Σολοβέτσκι, ώστε να τον κουρέψει ένας ιερομόναχος εις το Μεγάλο Σχήμα. Έβαλαν τον ασθενή σε βάρκα και ξεκίνησαν κατά μήκος του ποταμού Βύγκα. Το ποτάμι όμως είχε ισχυρό ρεύμα, πέτρες και ορμητικά νερά. Ξεφεύγοντας από τον κίνδυνο, η υγεία του Ελισσαίου χειροτέρευε. Σε κάποιο σημείο άλλαξαν πλοίο και μπήκαν σε μεγαλύτερο, με μισθωμένους ναύτες. Ξαφνικά όμως ξέσπασε θύελλα, που διέλυσε το πλοίο, ενώ πυκνό σκοτάδι τούς εμπόδιζε να βλέπουν ο ένας τον άλλο.
Όλοι απελπίστηκαν· οι ναύτες διαμαρτύρονταν και κατηγορούσαν τους μοναχούς. Ο Ελισσαίος όμως, αν και πονούσε, δεν αγανακτούσε, γιατί ενισχυόταν από μια θαυμαστή οπτασία από τον άλλο κόσμο: «Μη φοβάστε και μη λυπάστε, αδελφοί», είπε στους ναύτες με δυσκολία, «βλέπω τον πατέρα Ζωσιμά μαζί μας στο πλοίο, και μας βοηθεί. Όλα αυτά συμβαίνουν εξαιτίας του διαβόλου που θέλει να καταστρέψει την ψυχή μου, αλλά ο Θεός, διά των προσευχών του Αγίου Ζωσιμά, θα καταστρέψει τον εχθρό». Λίγο μετά, η θύελλα κόπασε, η θάλασσα γαλήνεψε και επήλθε νηνεμία. Όταν έφτασαν στην ακτή κοντά στο μοναστήρι, διαπίστωσαν με φρίκη πως ο άρρωστος είχε πεθάνει. Η χαρά τους μετατράπηκε σε θρήνο.
Όμως, ύστερα από λίγο, παρατήρησαν κίνηση στο σώμα του και άρχισε να μιλά με διαύγεια. Τον μετέφεραν στο μοναστηριακό μετόχι, όπου του δόθηκε το Μεγάλο Αγγελικό Σχήμα και κοινώνησε των Αχράντων Μυστηρίων. Κατόπιν, δοξάζοντας τον Θεό και αποχαιρετώντας τους πάντες, εκοιμήθη εν Κυρίω. Το τίμιο λείψανό του ετάφη πίσω από την Αγία Τράπεζα του ναού του Αγίου Νικολάου, στη νότια πλευρά.
Πέρασαν τα χρόνια και το όνομά του ξεχάστηκε από πολλούς. Πάνω από έναν αιώνα αργότερα, η προσοχή στράφηκε ξανά στον Άγιο, καθώς το λείψανό του βρέθηκε στην επιφάνεια της γης και έγινε πηγή ιάσεων για τους ασθενείς. Για την επιβεβαίωση αυτών των γεγονότων, το 1668 εστάλη από τον Τσάρο ο Αλέξανδρος Σεβαστιανόβιτς Χιτρόβο, βασιλικός επίτροπος, ο οποίος έκτισε μικρό παρεκκλήσι επί του τάφου του Αγίου Ελισσαίου. Ο Άγιος αγιοκατατάχθηκε τον 18ο αιώνα.
Τον Ιούλιο του 1929, τα ιερά λείψανα του Οσίου Ελισσαίου της Σούμα ανοίχθηκαν από τις κρατικές αρχές και μεταφέρθηκαν στο Κρατικό Μουσείο της Καρελίας. Το 1990, τα λείψανα επεστράφησαν στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία και βρίσκονται στον Καθεδρικό Ναό του Τιμίου Σταυρού στην Πετροζαβόντσκ.
Στις 7 Ιανουαρίου 2019, κατά τον Εσπερινό των Θεοφανείων στον Καθεδρικό Ναό, στον οποίο προεξήρχε ο Μητροπολίτης Κωνσταντίνος Πετροζαβόντσκ, συνέβη θαύμα: τα λείψανα του Οσίου Ελισσαίου άρχισαν να ευωδιάζουν γλυκά.
