Άγιοι Δύο Ασκητές, 20 Ιουνίου
Aνιπτόσαρκοι και χαμαιεύναι δύω,
Ψυχάς πλύναντες, ύψος ώκησαν πόλου.
Οι Άγιοι Δύο Ασκητές απεβίωσαν ειρηνικά στην έρημο.
Δεν είναι γνωστό με βεβαιότητα ποιοι ήταν αυτοί οι δύο αναχωρητές, καθώς υπάρχουν διάφορες πιθανότητες. Ωστόσο, παραθέτουμε την εξής ωφέλιμη διήγηση για δύο ανώνυμους ασκητές, όπως καταγράφεται από τον Παλλάδιο στο έργο του Λαυσιακή Ιστορία (κεφ. 36), οι οποίοι ενδεχομένως να ταυτίζονται, ίσως και όχι, με τους σημερινούς τιμώμενους ασκητές:
Ο Αββάς Μακάριος ο Αιγύπτιος κάποτε ανέβηκε από τη Σκήτη στο όρος της Νιτρίας, για την προσφορά του Αββά Πάμβου. Και του είπαν τότε οι πατέρες:
— Μίλησέ μας, πάτερ, για να ωφεληθούμε.
Και τους αποκρίθηκε:
— Δεν είμαι ακόμη μοναχός· αλλά έχω δει μοναχούς. Γιατί μια φορά, ενώ καθόμουν στο κελί μου στη Σκήτη, ήρθε λογισμός και μου είπε: «Σήκω, πήγαινε στην έρημο, και παρατήρησε με προσοχή όσα θα δεις εκεί». Πέντε χρόνια πάλεψα με τη σκέψη αυτή, τη δοκίμασα ξανά και ξανά, μήπως προερχόταν από τον πονηρό. Μα επειδή ο λογισμός δεν με άφηνε, σηκώθηκα κι έφυγα στην εσωτερική έρημο.
Εκεί βρήκα μια πηγή νερού, κι ένα νησάκι στη μέση της, απ’ όπου έπιναν τα θηρία της ερήμου. Και ανάμεσα στα ζώα είδα δύο γυμνούς ανθρώπους· τότε με κυρίευσε τρόμος και σκέφτηκα πως ίσως να ήταν πνεύματα. Όταν όμως είδαν ότι φοβήθηκα, μου μίλησαν και μου είπαν:
— Μην τρομάζεις· κι εμείς άνθρωποι είμαστε.
Τους ρώτησα:
— Από πού είστε; Και πώς ήρθατε σ’ αυτή την έρημο;
Και μου αποκρίθηκαν:
— Ζούσαμε σε μεγάλο κοινόβιο. Είχαμε την ίδια επιθυμία κι οι δύο, κι έτσι φύγαμε και ήρθαμε εδώ. Έχουμε σαράντα χρόνια σ’ αυτή την ερημιά. Ο ένας από εμάς είναι Αιγύπτιος κι ο άλλος Λίβυος.
Με ρώτησαν κι εκείνοι:
— Τι νέα έχει ο κόσμος; Το νερό του ποταμού έρχεται όπως πάντα; Ο κόσμος ευημερεί;
Κι εγώ τους είπα:
— Ναι.
Έπειτα τους ρώτησα:
— Πώς γίνεται να γίνει κανείς μοναχός;
Και μου είπαν:
— Αν κάποιος δεν απομακρυνθεί από καθετί κοσμικό, δεν μπορεί να γίνει μοναχός.
Τότε τους είπα:
— Εγώ είμαι αδύναμος και δεν μπορώ να ζήσω όπως εσείς.
Κι εκείνοι μου απάντησαν:
— Αν δεν μπορείς να ζήσεις όπως εμείς, τότε κάθισε στο κελί σου και κλάψε για τις αμαρτίες σου.
Τους ρώτησα ακόμη:
— Όταν κάνει κρύο τον χειμώνα, δεν παγώνετε; Και όταν έχει ζέστη το καλοκαίρι, δεν καίγεστε;
Και μου απάντησαν:
— Ο Θεός, με την Πρόνοιά Του, μας έχει κάνει έτσι ώστε τον χειμώνα να μην παγώνουμε και το καλοκαίρι να μην καιγόμαστε.
Και για τον λόγο αυτό, είπα:
«Δεν είμαι ακόμη μοναχός· αλλά έχω δει μοναχούς. Αφήστε με τώρα να σιωπήσω.»
