Άγιος Δαλμάτιος της Σιβηρίας, 25 Ιουνίου

Ο Άγιος Δαλμάτιος τιμάται ως πρωτοπόρος του κινήματος που οδήγησε πολλούς ασκητές να εγκατασταθούν στην άγρια φύση της Σιβηρίας, ιδρύοντας μια νέα κοινότητα Πατέρων της Ερήμου και κάνοντας τον Ρωσικό Αρκτικό Βορρά να ονομαστεί «Βόρειος Θηβαΐς». Γεννήθηκε στο Τόμπολσκ και ανατράφηκε με ευσέβεια από την οικογένειά του, που πρόσφατα είχε ασπαστεί τον Χριστιανισμό. Όταν μεγάλωσε, μπήκε στον αυτοκρατορικό στρατό ως Κοζάκος και υπηρέτησε με τόση διακεκριμένη προσφορά, ώστε ο Τσάρος του έδωσε τίτλο ευγενείας. Παντρεύτηκε και ζούσε άνετα και ευτυχισμένα στο Τόμπολσκ.

Μια μέρα — μετά από μια μεγάλη πυρκαγιά το 1643 που κατέστρεψε το Τόμπολσκ — συνειδητοποιώντας τη ματαιότητα των κοσμικών πραγμάτων, άφησε την οικογένεια, τον πλούτο και την περιουσία του και πήγε σε μια μονή στα Ουράλια όρη, παίρνοντας μαζί του μόνο μια εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.

Μοναχός πλέον με το όνομα Δαλμάτιος, αφιερώθηκε στην προσευχή και την άσκηση με τέτοιο ζήλο, που σύντομα οι μοναχοί τον εξέλεξαν Ηγούμενο. Φοβούμενος όμως την υπερηφάνεια και αποφεύγοντας τις τιμές, ο Δαλμάτιος κατέφυγε με την εικόνα της Θεοτόκου σε μια απομακρυσμένη σπηλιά, όπου έζησε με σιωπή και αδιάκοπη προσευχή.

Η φήμη του δεν άργησε να διαδοθεί, και πολλοί Χριστιανοί έρχονταν από μακριά για να ζητήσουν τις προσευχές και τις συμβουλές του· πολλοί ειδωλολάτρες βαπτίστηκαν από αυτόν. Η σπηλιά του γρήγορα έγινε πολύ μικρή για όσους ήθελαν να μείνουν μαθητές του, και έτσι πήρε ευλογία από τον Επίσκοπο του Τόμπολσκ να κτίσει ένα ξύλινο παρεκκλήσι και κάποιες κελιά. Έτσι ξεκίνησε η μεγάλη Μονή της Κοιμήσεως, που ονομάζεται και Μονή του Αγίου Δαλματίου.

Τα χρόνια που ακολούθησαν οι μοναχοί υπέστησαν πολλές δυσκολίες. Μια φορά ο τοπικός Τάταρος πρίγκιπας, εξαγριωμένος από ψευδείς φήμες, σχεδίαζε να καταστρέψει τη μονή και να σκοτώσει όλους τους μοναχούς. Τη νύχτα πριν την επίθεση, η Παναγία εμφανίστηκε στον πρίγκιπα με λαμπερά ρούχα, κρατώντας στη μια χείρα φλογερό σπαθί και στην άλλη ένα ραβδί, απαγορεύοντάς του να βλάψει τη μονή ή τους μοναχούς και διατάζοντάς τον να τους δώσει μόνιμη προστασία της περιοχής. Πεισμένος από αυτή την όραση, ο πρίγκιπας έκαμε ειρήνη με τους μοναχούς και έγινε προστάτης της μονής, παρόλο που ήταν Μουσουλμάνος.

Κατά τα επόμενα χρόνια, η μονή κάηκε πολλές φορές από τους επιθετικούς ειδωλολάτρες της περιοχής· μια φορά όλοι οι μοναχοί σκοτώθηκαν εκτός από τον ίδιο τον Άγιο Δαλμάτιο, αλλά η μονή πάντα ξαναχτίστηκε. Ο Άγιος κοιμήθηκε ειρηνικά το 1697 και ως ηγούμενος τον διαδέχθηκε ο γιος του Ισαάκ, που έχτισε στη μονή μαρμάρινο ιερό για να φυλάσσει τα λείψανα του Αγίου και την εικόνα της Παναγίας που είχε κρατήσει μαζί του καθ’ όλη τη μοναστική του ζωή.