Όσιος Έρασμος ο Ιερομάρτυρας, 2 Ιουνίου
Έρασμον αθλήσαντα σην Σώτερ χάριν,
Eρασμίως τρέχοντα εις πόλον, δέχου.
Ο Άγιος Εράσμος καταγόταν από την Αντιόχεια και έζησε κατά τους χρόνους των αυτοκρατόρων Διοκλητιανού (284–305) και Μαξιμιανού (286–305). Έζησε βίο ασκητικό και έφθασε σε τέτοιο βαθμό τελειότητος, ώστε δεχόταν τροφή από έναν κόρακα, και αξιώθηκε από τον Θεό πολλών χαρισμάτων. Μολονότι δεν το επιθυμούσε, έγινε Ιεράρχης. Έχοντας θείο ζήλο στην ψυχή του, περιόδευε όπως οι Απόστολοι, κηρύττοντας το Ευαγγέλιο και τελώντας πλήθος θαυμάτων.
Φθάνοντας στην πόλη Λύχνιδο, στις όχθες της λίμνης Αχρίδας, ανέστησε εκεί ένα νεκρό παιδί. Τον πατέρα του παιδιού, που ονομαζόταν Αναστάσιος, τον βάπτισε μαζί με πολλούς άλλους. Τα είδωλα που βρήκε στην πόλη τα κατέστρεψε, και επί επτά ημέρες δίδαξε τον λαό, οδηγώντας τον στο φως της γνώσεως του Θεού.
Εκείνη την εποχή ο Μαξιμιανός βρισκόταν στην Ερμούπολη. Κάποιος τον πληροφόρησε ότι ένας άνδρας από την Αντιόχεια κατέστρεφε τα είδωλα και κήρυττε ότι ο Ιησούς ο Εσταυρωμένος είναι Θεός. Ο αυτοκράτορας έστειλε ανθρώπους για να φέρουν τον Άγιο ενώπιόν του.
Όταν ο Άγιος παρουσιάστηκε μπροστά στον αυτοκράτορα, εκείνος τον ρώτησε:
— «Ποιος είσαι και ποιον θεό προσκυνείς;»
Ο Άγιος σιώπησε, και τότε ο τύραννος διέταξε να τον χτυπήσουν στο πρόσωπο. Ο Άγιος ρώτησε τον λόγο που τον χτύπησαν, και ο αυτοκράτορας απάντησε:
— «Διότι δεν προσκυνάς τους θεούς.»
Ο Άγιος απάντησε:
— «Και ποιον θεό θέλεις να προσκυνήσω; Εγώ προσκυνώ και λατρεύω τον Κύριό μου Ιησού Χριστό.»
Όταν είπε «ποιον θεό θέλεις να προσκυνήσω;», ο αυτοκράτορας θεώρησε ότι πρόκειται για ειρωνεία και τον πήγε στον ναό του Διός. Ο Άγιος προσευχήθηκε και είπε στον αυτοκράτορα:
— «Ποιον θεό θέλεις να προσκυνήσω;»
Ο αυτοκράτορας τού έδειξε το είδωλο του Διός, που ήταν φτιαγμένο από χαλκό και είχε ύψος δώδεκα πόδια και πλάτος έξι. Ο Άγιος το κοίταξε με αυστηρό βλέμμα και —ω του θαύματος!— το είδωλο αμέσως κατέρρευσε και έγινε κομμάτια.
Από το είδωλο εξήλθε ένας φοβερός δράκοντας, που κατέσφαξε πλήθος ανθρώπων. Ο αυτοκράτορας έφυγε με τρόμο στο παλάτι του. Ο λαός τρομοκρατήθηκε από τον δράκοντα και έπεσε στα πόδια του Αγίου, πιστεύοντας στον Χριστό, ώστε είκοσι χιλιάδες άνθρωποι βαπτίστηκαν από τον Άγιο.
Αφού ο Άγιος σκότωσε τον δράκοντα, συνελήφθη από τους στρατιώτες μαζί με όσους είχε βαπτίσει και οδηγήθηκε ενώπιον του αυτοκράτορα. Οι είκοσι χιλιάδες νεοβαπτισθέντες αποκεφαλίστηκαν, ενώ ο Άγιος παραδόθηκε σε βασανιστήρια. Τον έντυσαν με ένα ένδυμα κατασκευασμένο από χαλκό, που το πυράκτωσαν στη φωτιά, αλλά με τη χάρη του Θεού η φωτιά έγινε σαν δροσερό κρύσταλλο. Έπειτα τον έριξαν στη φυλακή, αλλά του εμφανίστηκε ο Αρχάγγελος Μιχαήλ και τον ελευθέρωσε, όπως είχε γίνει με τον Απόστολο Πέτρο όταν ήταν φυλακισμένος επί Ηρώδου.
Όταν ελευθερώθηκε, πήγε στην Καμπανία, στην πόλη Φόρμια, όπου κήρυξε το Ευαγγέλιο και έστρεψε πολλούς ανθρώπους προς τον Θεό, κάτι που και επιτέλεσε. Τέλος, ο αθλητής του Χριστού και ισαπόστολος μετέβη στην Ερμέλια της Αχρίδας, όπου εγκαταστάθηκε σε μία σπηλιά.
Πριν από την κοίμησή του, έστρεψε τρεις φορές το πρόσωπό του προς ανατολάς και με υψωμένα τα χέρια προσευχήθηκε στον Θεό, παρακαλώντας να συγχωρήσει τις αμαρτίες και να χαρίσει αιώνια ζωή σε όσους θα επικαλούνται με πίστη το όνομά Του. Όταν ολοκλήρωσε την προσευχή του, ακούστηκε φωνή από τον ουρανό:
— «Γενηθήτω κατά τας προσευχάς σου, και περισσότερον ἔτι, δούλε Μου Ἐράσμε.»
Πλήρης χαράς, ο Άγιος σήκωσε πάλι τα μάτια του στον ουρανό και είδε ένα λαμπρότατο στέφανο να κατέρχεται προς αυτόν και χορούς Αγγέλων, Προφητών, Αποστόλων, Μαρτύρων και δικαίων να προσέρχονται για να παραλάβουν την ψυχή του. Και τότε φώναξε:
— «Κύριε Ἰησοῦ, παράλαβε τὸ πνεῦμά μου.»
Και έτσι ανελήφθη εν χαρά εις τον ουρανό.
