Εύρεση των ιερών λειψάνων των Αγίων Βασιλείου και Κωνσταντίνου των πριγκίπων, 8 Ιουνίου

Το 1238, οι ορδές των Μογγόλων-Τατάρων του Χαν Μπατού κατέστρεψαν την περιοχή του Μεγάλου Δουκάτου. Ο Μεγάλος Δούκας Γκεόργκι με τους γιους του και έναν μικρό στρατό αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν στο φέουδο του Γιαροσλάβλ, του προστατευόμενού του Βσεβολόντ. Εδώ, στον ποταμό Σιτ, τους πρόλαβαν εχθρικά στρατεύματα. Πραγματοποιήθηκε μια αιματηρή μάχη, στην οποία χάθηκαν ο Μεγάλος Δούκας Γκεόργκι και ο Πρίγκιπας Βσεβολόντ του Γιαροσλάβλ, πατέρας του Βασίλι και του Κωνσταντίνου. Ο Βασίλκο του Ροστόφ αιχμαλωτίστηκε και πέθανε μαρτυρικά για την πίστη και την πατρίδα του. Η πρώτη αναφορά στα χρονικά του μεγαλύτερου γιου του αποβιώσαντος Πρίγκιπα του Γιαροσλάβλ, Βασίλι (γεννημένος το αργότερο το 1229) χρονολογείται από το 1238, ως ένας από τους πρίγκιπες που γλίτωσαν από το σπαθί του Μπατού. Η ενηλικίωση των ορφανών νεαρών πριγκίπων συνέπεσε με μια δύσκολη, δύσκολη περίοδο. Την κληρονομιά του πριγκιπάτου ανέλαβε ο μεγαλύτερος αδελφός Βασίλειος. Έπρεπε να ενισχύσει το εξασθενημένο πνεύμα των υπηκόων του, να τους ενσταλάξει ελπίδα και να βοηθήσει τις χήρες και τα ορφανά των στρατιωτών που πέθαναν στον ποταμό Σίτι.

Τα χρονικά μαρτυρούν ότι ο πρίγκιπας Βασίλειος Βσεβολόντοβιτς κυβέρνησε το πριγκιπάτο με φόβο Θεού, χωρίς να εμπλέκεται σε εσωτερικές διαμάχες με τους γείτονές του. Αποκατέστησε και ανακαίνισε πολλές εκκλησίες στην περιοχή του Γιαροσλάβλ που είχαν καταστραφεί από τους Μογγόλους-Τάταρους.

Το 1239, ο πρίγκιπας Βασίλειος Βσεβολόντοβιτς πήγε στην Ορδή για πρώτη φορά με άλλους πρίγκιπες «περίπου στην πατρίδα του», δηλαδή για να λάβει επιβεβαίωση από τον χάνο για τη βασιλεία του Γιαροσλάβλ. Απελευθερώθηκε, σύμφωνα με τον χρονικογράφο, από τον Χαν Μπατού «με τιμή». Αργότερα, ο Βασίλειος Βσεβολόντοβιτς πήγε στην Ορδή αρκετές φορές ακόμη: το 1244 με τον Βλαντιμίρ Κωνσταντινόβιτς, πρίγκιπα του Ούγκλιτς, το 1245 με τον θείο του, τον Μεγάλο Δούκα Γιαροσλάβ Βσεβολόντοβιτς. Επιστρέφοντας από το τελευταίο του ταξίδι στο χάνο, παντρεύτηκε την πριγκίπισσα Ξένια. Απέκτησαν δύο παιδιά - μια κόρη, τη Μαρία, και έναν γιο, τον Βασίλειο, ο οποίος πέθανε σε βρεφική ηλικία.

Τον χειμώνα του 1249, ο πρίγκιπας Βασίλειος Γιαροσλάβσκι πήγε στο Βλαντιμίρ με το Κλιάζμα για να συναντήσει τον συγγενή του, τον άγιο και πιστό Μεγάλο Πρίγκιπα Αλέξανδρο Νιέφσκι († 1263). Εκεί αρρώστησε σοβαρά και στις 8 Φεβρουαρίου κοιμήθηκε στον Κύριο. Το φέρετρο με τη σορό του πρίγκιπα Βασίλι Βσεβολόντοβιτς συνόδευσαν από το Βλαντιμίρ στο Γιαροσλάβλ τα ξαδέρφια του: οι πρίγκιπες του Ροστόφ και του Μπελοζέρσκ Μπόρις και Γκλεμπ Βασιλκόβιτς μαζί με τη μητέρα τους, καθώς και ο ίδιος ο Μεγάλος Πρίγκιπας Αλέξανδρος Νιέφσκι - τόσο μεγάλος ήταν ο σεβασμός τους για τον νεαρό, αλλά πνευματικά ώριμο, πρόωρα αποβιώσαντα πρίγκιπα. Η ταφή έγινε από τον Επίσκοπο Ροστόφ Κύριλλο στον Καθεδρικό Ναό του Γιαροσλάβλ προς τιμήν της Κοιμήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου, στη βόρεια πλευρά του οποίου τοποθετήθηκε το φέρετρο με τη σορό του πρίγκιπα Βασίλι Γιαροσλάβσκι.

Μετά τον θάνατο του μεγαλύτερου αδελφού του το 1249, ο Κωνσταντίνος Βσεβολόντοβιτς ανέλαβε το πριγκιπάτο. Ενίσχυσε τα σύνορα της επικράτειάς του, η οποία υπέφερε από συνεχείς επιδρομές από την Ορδή. Στις 3 Ιουλίου 1257, η ορδή των Μογγόλων-Τατάρων πλησίασε το Γιαροσλάβλ. Ο πρίγκιπας Κωνσταντίνος βάδισε άφοβα ενάντια στις ανώτερες εχθρικές δυνάμεις με μια μικρή ακολουθία. Αφού πέρασε στην άλλη πλευρά του ποταμού Κοτορόσλ, πήγε στο βουνό, όπου έλαβε χώρα μια αιματηρή μάχη με τους Τάταρους. Παρά την ηρωική αντίσταση, οι Ρώσοι ηττήθηκαν από τον αριθμητικά ανώτερο εχθρό. Ο πρίγκιπας Κωνσταντίνος πέθανε ηρωικά μαζί με τους πολεμιστές του. Το Γιαροσλάβλ καταστράφηκε σκληρά. Το βουνό όπου έχασαν τη ζωή τους ο πρίγκιπας του Γιαροσλάβλ και η ακολουθία του ονομάστηκε έκτοτε Τουγκόβαγια, ως τόπος τούγκας (tuga - θλίψη, μελαγχολία, θλίψη). Το σώμα του πιστού παθόντος θάφτηκε με τιμές στον Καθεδρικό Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, κοντά στον τόπο ανάπαυσης του μεγαλύτερου αδελφού του Βασίλι.

Το 1501, ξέσπασε πυρκαγιά στο Γιαροσλάβλ, κατά την οποία κάηκε το Κρεμλίνο και ο ξύλινος καθεδρικός ναός. Όταν άρχισαν να σκάβουν τάφρους για να θέσουν τα θεμέλια μιας νέας εκκλησίας, βρήκαν δύο φέρετρα με άφθαρτα σώματα. Σύμφωνα με τις επιγραφές στις πέτρινες πλάκες, διαπιστώθηκε ότι επρόκειτο για τους πιστούς πρίγκιπες Βασίλειο και Κωνσταντίνο του Γιαροσλάβλ. Κατόπιν αιτήματος του λαού, ο Επίσκοπος του Γιαροσλάβλ, παρουσία πολυάριθμων κληρικών, μετέφερε τα άφθαρτα λείψανα από το Κρεμλίνο σε μια ξύλινη εκκλησία στο όνομα των αγίων παθιασμένων Μπόρις και Γκλεμπ. Τα νέα για το γεγονός έφτασαν στον Μεγάλο Δούκα της Μόσχας Ιβάν Γ΄, ο οποίος έστειλε έμπειρους κτίστες από τη Μόσχα για να χτίσουν τον καθεδρικό ναό. Αργότερα, ο ίδιος ήρθε στο Γιαροσλάβλ για να προσκυνήσει τα ιερά λείψανα των προγόνων του.

Μετά την ολοκλήρωση της κατασκευής του Καθεδρικού Ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, τα ιερά λείψανα των Πρίγκιπα Βασιλείου και Κωνσταντίνου μεταφέρθηκαν ξανά επίσημα και τοποθετήθηκαν ανοιχτά στο παρεκκλήσι που αφιερώθηκε προς τιμήν τους, ανάμεσα στους πυλώνες, στη δεξιά πλευρά, κάτω από τις αρχαίες οικογενειακές πριγκιπικές εικόνες. Το 1744, κατά τη διάρκεια μιας μεγάλης πυρκαγιάς στον καθεδρικό ναό, τα ιερά λείψανα κάηκαν, μετά την οποία τα λείψανά τους περικλείονταν σε λειψανοθήκες και τοποθετούνταν ξανά στην Εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, αλλά σε έναν ειδικά κατασκευασμένο τάφο. Κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Βασίλι Ιβάνοβιτς (1526-1533), ο μοναχός Παχόμιος έγραψε τη ζωή των θαυματουργών του Γιαροσλάβλ. Η μνήμη των αγίων πιστών πριγκίπων Βασιλείου και Κωνσταντίνου του Γιαροσλάβλ γιορτάζεται δύο φορές το χρόνο: 3/16 Ιουλίου - την ημέρα της μάχης στο όρος Τουγκόβα, 8/21 Ιουνίου - όταν βρέθηκαν τα ιερά τους λείψανα. Την ίδια ημέρα, γιορτάζεται η μνήμη της Εικόνας της Μητέρας του Θεού του Γιαροσλάβλ, η οποία, σύμφωνα με τον θρύλο, μεταφέρθηκε στο Γιαροσλάβλ από τους πιστούς πριγκιπικούς αδελφούς και βρίσκεται από τότε στον Καθεδρικό Ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. .