Άγιοι Σπεράτος και Βηρονίκη, 17 Ιουλίου
Συν αίμασι Σπεράτε τοις εξ αυχένος,
Aίμα τραχήλου μιγνύει Bηρονίκη.
Το παλαιότερο χριστιανικό κείμενο στη λατινική γλώσσα φαίνεται να είναι απλώς ένα δικαστικό πρακτικό, γνωστό ως «Το Μαρτύριο των Μαρτύρων της Σκιλλίτης». Έξι χριστιανοί από την άγνωστη βορειοαφρικανική πόλη Σκιλλί, αν και συνολικά ήταν δώδεκα, οδηγήθηκαν μπροστά στον επαρχιακό διοικητή στην Καρχηδόνα. Δικάστηκαν σύμφωνα με τη διαδικασία που γνωρίζουμε από τις επιστολές του Πλινίου του Νεότερου (Επιστολή 10.96). Αν και η ακρόαση και η απόφαση έγιναν κεκλεισμένων των θυρών (in secretario), το πρακτικό μάλλον αποκτήθηκε και αντιγράφηκε από άλλους χριστιανούς. Μόνο στο τέλος φαίνεται ότι προστέθηκε από κάποιον χριστιανό συντάκτη ένα σχόλιο στο αρχικό κείμενο.
Όταν ο Πράεσενς για δεύτερη φορά και ο Κλαυδιανός ήταν ύπατοι, στις 17 Ιουλίου, στην Καρχηδόνα, παρουσιάστηκαν στο δικαστήριο ο Σπεράτος, ο Νατζάλους, ο Κιττίνος, η Δονάτα, η Σεκούνα και η Βέστια.
Ο Σατουρνίνος, ο ανθύπατος, είπε:
«Μπορείτε να κερδίσετε την εύνοια του κυρίου μας του Αυτοκράτορα, αν επιστρέψετε στον σωστό δρόμο.»
Ο Σπεράτος είπε:
«Δεν έχουμε κάνει κακό, δεν συμμετείχαμε σε αδικίες, δεν μιλήσαμε άσχημα· όταν μας κακομεταχειρίστηκαν, ευχαριστήσαμε· γιατί σεβόμαστε τον αυτοκράτορά μας.»
Ο Σατουρνίνος είπε:
«Κι εμείς είμαστε θρήσκοι, και η θρησκεία μας είναι απλή: ορκιζόμαστε στο πνεύμα του κυρίου μας του Αυτοκράτορα και προσευχόμαστε για την ευημερία του, όπως κι εσείς πρέπει να κάνετε.»
Ο Σπεράτος είπε:
«Αν θέλεις ήσυχα να με ακούσεις, μπορώ να σου πω το μυστήριο της απλότητας.»
Ο Σατουρνίνος είπε:
«Δεν θα σε ακούσω, αν αρχίσεις να λες άσχημα λόγια για τις ιερές μας τελετές· αλλά καλύτερα να ορκιστείς στο πνεύμα του κυρίου μας του Αυτοκράτορα.»
Ο Σπεράτος είπε:
«Δεν γνωρίζω την εξουσία αυτού του κόσμου, αλλά υπηρετώ τον Θεό, που κανείς άνθρωπος δεν έχει δει ούτε μπορεί να δει με τα μάτια του. Δεν έχω κλέψει τίποτα· αν αγόρασα κάτι, πληρώνω τον φόρο· γιατί γνωρίζω τον Κύριό μου, τον Βασιλιά των βασιλιάδων και τον Αυτοκράτορα όλων των εθνών.»
Ο Σατουρνίνος είπε στους υπόλοιπους:
«Σταματήστε να έχετε αυτήν τη γνώμη.»
Ο Σπεράτος είπε:
«Κακή γνώμη είναι να σκοτώνεις, να λες ψευδομαρτυρίες.»
Ο Σατουρνίνος είπε:
«Μην συμμετέχετε σε αυτή την τρέλα.»
Ο Κιττίνος είπε:
«Δεν φοβόμαστε άλλον, παρά μόνο τον Κύριό μας τον Θεό, που είναι στον ουρανό.»
Η Δονάτα είπε:
«Τιμή στον Καίσαρα ως Καίσαρα· αλλά φόβος μόνο στον Θεό.»
Η Βέστια είπε:
«Είμαι Χριστιανή.»
Η Σεκούνα είπε:
«Αυτό που είμαι, αυτό θέλω να παραμείνω.»
Ο Σατουρνίνος είπε στον Σπεράτο:
«Επιμένεις να είσαι Χριστιανός;»
Ο Σπεράτος είπε:
«Είμαι Χριστιανός.» Και όλοι συμφώνησαν μαζί του.
Ο Σατουρνίνος είπε:
«Θέλετε χρόνο για να το σκεφτείτε;»
Ο Σπεράτος είπε:
«Σε τόσο απλό ζήτημα δεν χρειάζεται σκέψη.»
Ο Σατουρνίνος είπε:
«Τι έχετε στο σεντούκι σας;»
Ο Σπεράτος είπε:
«Βιβλία και επιστολές του Παύλου, δίκαιου ανθρώπου.»
Ο Σατουρνίνος είπε:
«Πάρτε τριάντα μέρες διορία για να το ξανασκεφτείτε.»
Ο Σπεράτος είπε ξανά:
«Είμαι Χριστιανός.» Και όλοι συμφώνησαν μαζί του.
Ο Σατουρνίνος διάβασε την απόφαση από τον πίνακα:
«Ο Σπεράτος, ο Νατζάλους, ο Κιττίνος, η Δονάτα, η Βέστια, η Σεκούνα και οι υπόλοιποι, αφού ομολόγησαν ότι ζουν σύμφωνα με το χριστιανικό έθος, και αφού τους δόθηκε η ευκαιρία να επιστρέψουν στα ρωμαϊκά έθιμα αλλά επέμειναν πεισματικά, αποφασίζεται να εκτελεστούν με ξίφος.»
Ο Σπεράτος είπε:
«Δόξα τω Θεώ.»
Ο Νατζάλους είπε:
«Σήμερα είμαστε μάρτυρες στον ουρανό· δόξα τω Θεώ.»
Ο Σατουρνίνος διέταξε να ανακοινωθεί από τον κήρυκα:
«Σπεράτος, Νατζάλους, Κιττίνος, Βετούριος, Φήλιξ, Ακυλίνος, Λετάντιος, Ιανουάρια, Γενερόσα, Βέστια, Δονάτα και Σεκούνα, διατάζω να εκτελεστούν.»
Όλοι είπαν:
«Δόξα τω Θεώ.»
Και έτσι όλοι μαζί στεφανώθηκαν με το μαρτύριο· και βασιλεύουν με τον Πατέρα και τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα, στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.
