Άγιοι Νεομάρτυρες Πάσχοντες Τσάρος Νικόλαος Β΄, η σύζυγός του Τσαρίνα Αλεξάνδρα και τα πέντε τους παιδιά: Όλγα, Τατιάνα, Μαρία, Αναστασία και Αλέξιος, 17 Ιουλίου
Ο Νικόλαος Β΄ στέφθηκε Τσάρος το 1894, μετά τον θάνατο του πατέρα του, Τσάρου Αλέξανδρου. Ξεκίνησε τη βασιλεία του με υψηλές ελπίδες για ειρήνη, προτρέποντας τα άλλα έθνη να μειώσουν τα στρατεύματά τους και να επιλύουν ειρηνικά τις διεθνείς διαφορές. Η Διάσκεψη Ειρήνης στη Χάγη το 1899 έθεσε τα θεμέλια για την Κοινωνία των Εθνών και τα Ηνωμένα Έθνη.
Παντρεύτηκε την Πριγκίπισσα Αλίκη του Έσση, η οποία ασπάστηκε την Ορθοδοξία από τον Προτεσταντισμό και έλαβε το όνομα Αλεξάνδρα. Τα παιδιά τους ήταν η Όλγα (1895), η Τατιάνα (1897), η Μαρία (1899), η Αναστασία (1901) και ο Αλέξιος (1904).
Η αγιοκατάταξη του Αγίου Σεραφείμ του Σάρωφ έγινε στις 19 Ιουλίου 1903 και ο Τσάρος Νικόλαος παραβρέθηκε στις τελετές στο Σάρωφ μαζί με την οικογένειά του. Εκείνη την εποχή του παραδόθηκε μια επιστολή που είχε γράψει ο Άγιος Σεραφείμ περισσότερα από εβδομήντα χρόνια πριν, η οποία φαινόταν να τον ταράζει. Αν και ο Αυτοκράτορας δεν αποκάλυψε ποτέ το περιεχόμενο της επιστολής, πιστεύεται ότι περιείχε προφητεία για την αιματοχυσία που θα καταλάμβανε τη Ρωσία μέσα σε λιγότερα από δεκαπέντε χρόνια.
Ο Άγιος Νικόλαος εκτελέστηκε από τους Μπολσεβίκους στο Αικατερινμπούργκ στις 4/17 Ιουλίου 1918, μαζί με την οικογένειά του και τους υπηρέτες τους. Οι φυλακισμένοι ξυπνήθηκαν αργά τη νύχτα και διατάχθηκαν να ντυθούν για ταξίδι. Κατέβηκαν στο υπόγειο του σπιτιού όπου κρατούνταν, περιμένοντας την εντολή να αναχωρήσουν. Ο Τσάρος κάθισε σε μια καρέκλα στη μέση του δωματίου, κρατώντας στην αγκαλιά του τον γιο του Αλέξιο, ενώ η σύζυγος και οι κόρες του στέκονταν γύρω τους.
Οι εκτελεστές μπήκαν στο δωμάτιο και διάβασαν την εντολή για την εκτέλεσή τους. Οι Άγιοι Νικόλαος και Αλεξάνδρα σκοτώθηκαν από καταιγισμό σφαιρών, αλλά τα παιδιά δεν πέθαναν αμέσως. Τα μαχαίρωσαν και τα χτύπησαν με τα κοντάκια των όπλων. Τα σώματά τους μεταφέρθηκαν σε εγκαταλελειμμένο ορυχείο, τεμαχίστηκαν, και τοποθετήθηκαν μπροστά από το άνοιγμα. Ρίχτηκαν επάνω τους θειάφι και βενζίνη και πυρπολήθηκαν. Όταν η φωτιά έσβησε δύο μέρες αργότερα, ό,τι απέμεινε ρίχτηκε στο ορυχείο και ρίχτηκαν μέσα χειροβομβίδες. Τέλος, το έδαφος οργώθηκε για να εξαφανιστούν τα ίχνη.
Το Πατριαρχείο Μόσχας τελικά αγιοκατέταξε την οικογένεια ως πάσχοντες: ανθρώπους που αντιμετωπίζουν τον θάνατο με υπομονή και χριστιανική πραότητα, σε αντίθεση με τους μάρτυρες που σκοτώνονται ρητά για την πίστη τους. Παρά τον επίσημο χαρακτηρισμό τους ως «πάσχοντες» από την Σύνοδο του Αυγούστου 2000, συχνά αναφέρονται ως «μάρτυρες» σε εκκλησιαστικά κείμενα, εικόνες και στη λαϊκή ευλάβεια.
Τα σώματα του Τσάρου Νικολάου Β΄, της Τσαρίνας Αλεξάνδρας και τριών από τις κόρες τους ενταφιάστηκαν τελικά στον Καθεδρικό Ναό Αγίων Πέτρου και Παύλου στην Αγία Πετρούπολη στις 17 Ιουλίου 1998, ογδόντα χρόνια μετά τη δολοφονία τους. Τα σώματα του Αλεξίου και μιας από τις αδελφές του τότε έλειπαν.
Στις 23 Αυγούστου 2007, Ρώσος αρχαιολόγος ανακοίνωσε την ανακάλυψη δύο καμένων, μερικών σκελετών σε σημείο πυράς στο Γκανίνα Γιαμά, κοντά στο Αικατερινμπούργκ, που φαινόταν να ταιριάζει με την περιγραφή του τόπου που είχε δώσει στα απομνημονεύματά του ο εκτελεστής Γιακόβ Γιούροφσκι. Οι αρχαιολόγοι είπαν ότι τα οστά ανήκαν σε ένα αγόρι περίπου 10–13 ετών και σε μια νεαρή γυναίκα περίπου 18–23 ετών. Η Αναστασία ήταν 17 ετών και 1 μήνα κατά την εκτέλεση, ενώ η Μαρία ήταν 19 ετών και 1 μήνα, και ο Αλέξιος δύο εβδομάδες πριν τα δέκατα τέταρτα γενέθλιά του. Μαζί με τα οστά βρέθηκαν κομμάτια από δοχείο θειικού οξέος, καρφιά, μεταλλικές ταινίες από ξύλινο κιβώτιο και σφαίρες διαφόρων διαμετρημάτων.
Προκαταρκτικές εξετάσεις έδειξαν με «υψηλό βαθμό πιθανότητας» ότι τα λείψανα ανήκουν στον Τσαρέβιτς Αλέξιο και σε μία από τις αδελφές του, όπως ανακοίνωσαν Ρώσοι ιατροδικαστές στις 22 Ιανουαρίου 2008. Ο επικεφαλής ιατροδικαστής της περιοχής Αικατερινμπούργκ Νικολάι Νεβολίν δήλωσε ότι τα αποτελέσματα θα συγκρίνονταν με αυτά ξένων ειδικών. Στις 30 Απριλίου 2008, Ρώσοι επιστήμονες ανακοίνωσαν ότι οι εξετάσεις DNA αποδεικνύουν ότι τα λείψανα ανήκουν πράγματι στον Τσαρέβιτς Αλέξιο και σε μία από τις αδελφές του. Με αυτό το αποτέλεσμα, επιβεβαιώθηκε ότι έχουν εντοπιστεί όλα τα μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας.
