Όσιος Ιωάννης του Πολύτλα και εγκλείστου του εν Κιέβω σπηλαίου, 18 Ιουλίου
Ο Όσιος Ιωάννης ο Πολύπαθος ασκήτεψε στη Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου, υπομένοντας πολλές θλίψεις για τη διαφύλαξη της παρθενίας του.
Ο ασκητής θυμόταν ότι από τα νιάτα του υπέφερε πολύ, βασανιζόμενος από σαρκικούς πειρασμούς, και τίποτα δεν μπορούσε να τον απαλλάξει από αυτούς, ούτε η πείνα ούτε η δίψα ούτε τα βαριά δεσμά. Τότε μπήκε στο σπήλαιο όπου αναπαύονταν τα λείψανα του Αγίου Αντωνίου και προσευχήθηκε θερμά στον άγιο αββά. Μετά από μία ημέρα και μία νύχτα, ο πολύπαθος Ιωάννης άκουσε φωνή: «Ιωάννη! Πρέπει να γίνεις εγκλειστής, για να αδυνατίσει ο πειρασμός με τη σιωπή και την απομόνωση, και ο Κύριος θα σε βοηθήσει με τις προσευχές των μοναχών Του αγίων.» Από τότε ο άγιος εγκαταστάθηκε στο σπήλαιο και μόνο μετά από τριάντα χρόνια κατόρθωσε να νικήσει τα σαρκικά πάθη.
Σκληρός και οξύς ήταν ο αγώνας στο δύσβατο αυτό δρόμο προς τη νίκη. Κάποιες φορές ένιωθε την επιθυμία να εγκαταλείψει την απομόνωση, αλλά τότε αποφάσιζε να επιμείνει με ακόμα μεγαλύτερη προσπάθεια. Ο άγιος μαχητής του Χριστού έσκαψε έναν λάκκο και, με την έναρξη της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, μπήκε μέσα και σκέπασε τον εαυτό του με χώμα μέχρι τους ώμους. Πέρασε ολόκληρη τη Σαρακοστή σε αυτή τη θέση, αλλά οι καύσεις των παθών δεν τον εγκατέλειψαν. Ο εχθρός της σωτηρίας έφερε τρόμο στον ασκητή, προσπαθώντας να τον εκδιώξει από το σπήλαιο: εμφανίστηκε ένα φοβερό φίδι που έβγαζε φωτιά και σπίθες και προσπάθησε να καταπιεί τον άγιο. Για πολλές ημέρες συνεχίστηκαν αυτές οι σατανικές επιθέσεις.
Τη νύχτα της Ανάστασης του Χριστού, το φίδι άρπαξε το κεφάλι του μοναχού με τα σαγόνια του. Τότε ο Άγιος Ιωάννης φώναξε από τα βάθη της καρδιάς του: «Κύριε ο Θεός μου και Σωτήρ μου! Γιατί με εγκατέλειψες; Ελέησόν με, μόνο Φιλάνθρωπε· λύτρωσέ με από την ακάθαρτη αμαρτία μου, για να μη παγιδευτώ στα δίχτυα του Πονηρού. Λύτρωσέ με από το στόμα του εχθρού: στείλε αστραπή και διώξ’ το.» Ξαφνικά έλαμψε αστραπή και το φίδι εξαφανίστηκε. Θείο Φως φώτισε τον ασκητή και ακούστηκε φωνή: «Ιωάννη! Ιδού η βοήθεια για σένα. Πρόσεχε από εδώ και στο εξής, ώστε να μη σου συμβεί κάτι χειρότερο και να μην υποφέρεις στον μέλλοντα αιώνα.»
Ο άγιος έπεσε σε μετάνοια και είπε: «Κύριε! Γιατί με άφησες τόσον καιρό στα βάσανα;» Και ήρθε η απάντηση: «Σε δοκίμασα σύμφωνα με τη δύναμή σου· σου έφερα πειρασμό για να καθαριστείς όπως το χρυσάφι. Στους ισχυρούς και δυνατούς δούλους ο κύριος αναθέτει τα βαριά έργα, και στους αδύναμους τα εύκολα. Γι’ αυτό να προσεύχεσαι σε εκείνον που είναι θαμμένος εδώ (τον Μωυσή τον Ούγγρο), γιατί μπορεί να σε βοηθήσει σε αυτόν τον αγώνα, καθώς έκανε μεγαλύτερα κατορθώματα και από τον Ιωσήφ τον Πάγκαλο.»
Ο μοναχός κοιμήθηκε το έτος 1160, έχοντας αποκτήσει χάρη κατά των σαρκικών παθών. Τα άφθαρτα λείψανά του αναπαύονται στις Σπηλιές του Αγίου Αντωνίου.
