Όσιος Διοκλής, 19 Ιουλίου
Ο Όσιος αββάς Διοκλής, σπούδασε γραμματική, φιλοσοφία και στα εικοσιοκτώ του χρόνια έγινε αναχωρητής, μέσα σε μια σπηλιά. Τον συνάντησε ο συγγραφέας του Λαυσαϊκού Ηρακλείδης και μεταξύ άλλων τον ρώτησε: «Πώς είναι δυνατό, πάτερ, ο ανθρώπινος νους να βρίσκεται πάντοτε στα θεία νοήματα»; Ο Όσιος απάντησε: «Καθώς συνηθίσει ο άνθρωπος, είτε με καλά νοήματα είτε με κακούς συλλογισμούς, έτσι και πολιτεύεται».
Ο Δωρόθεος ήταν ένας ιερέας που ζούσε σε μια σπηλιά, άνθρωπος με άψογη ζωή και μεγάλη καλοσύνη. Ήταν άξιος να γίνει ιερέας και εξυπηρετούσε τους αδελφούς στις σπηλιές. Μια φορά, η Μελανία η νεότερη, εγγονή της Μελανίας της μεγάλης, που θα αναφέρω αργότερα, του έστειλε πεντακόσιες λίρες για να τις μοιράσει στους αδελφούς. Εκείνος όμως κρατούσε μόνο τρεις λίρες και τις υπόλοιπες τις έδινε στον αναχωρητή Διόκλη, έναν άνθρωπο με πολύ καλή κρίση, που θα αναφέρω παρακάτω.
«Εσύ είσαι πιο σοφός από μένα, αδελφέ Διόκλη,» του είπε, «και μπορείς να μοιράσεις αυτά τα χρήματα πιο δίκαια και σωστά από ό,τι θα μπορούσα εγώ. Ξέρεις καλύτερα ποιος έχει πραγματικά ανάγκη τη βοήθεια. Αυτές οι τρεις λίρες είναι αρκετές για μένα.»
Ο Διόκλης είχε μορφωθεί στη Γραμματική (δηλαδή στη σχολή ρητορικής και φιλοσοφίας) και ασχολούνταν με τη φιλοσοφία, μέχρι τα 28 του χρόνια που, με τη βοήθεια της χάρης, άφησε τις ελεύθερες τέχνες και στράφηκε στον Χριστό και στη φιλοσοφία του ουρανού. Στα 35 του πήγε να ζήσει σε μια σπηλιά. Συνήθιζε να λέει πως το μυαλό εκείνου που σταματά να σκέφτεται τον Θεό γίνεται είτε δαιμονικό είτε ζώο.
«Τι εννοείς;» τον ρωτήσαμε.
«Το μυαλό που απομακρύνεται από τον Θεό,» απάντησε, «αναγκαστικά πιάνεται είτε από το δαίμονα της επιθυμίας που σε σπρώχνει στην ακολασία, είτε από το κακό πνεύμα του θυμού, από το οποίο προέρχονται όλα τα παράλογα ξεσπάσματα. Η ακολασία είναι ζωώδης, ο θυμός είναι κίνηση του διαβόλου.»
«Αλλά πώς μπορεί ένας ανθρώπινος νους να είναι αδιάκοπα με τον Θεό;» ρώτησα.
«Η ψυχή είναι πάντα με τον Θεό όταν βυθίζεται σε σκέψεις ή πράξεις που αφιερώνονται με ευλάβεια στο θέλημα του Θεού,» απάντησε.
