Ανάμνηση θαύματος Αγίου Χαράλαμπου στα Φιλιατρά Μεσσηνίας, 19 Ιουλίου
Το θαύμα αυτό του Αγίου Χαράλαμπου έγινε το 1944 μ.Χ. όταν σώθηκαν από βέβαιο θάνατο οι κάτοικοι της Εράνης Φιλιατρών.
Ένα σύγχρονο θαύμα συνέβη στη μικρή πόλη των Φιλιατρών στην Πελοπόννησο το 1944, κατά τη σκοτεινή περίοδο της γερμανικής Κατοχής. Το θαύμα αυτό συγκίνησε και συνεχίζει να συγκινεί, μέχρι και σήμερα, όχι μόνο τους κατοίκους των Φιλιατρών αλλά και όλη την Ελλάδα.
Από τα Γερμανικά Κεντρικά στην Τρίπολη, δόθηκε εντολή στον αξιωματικό Κόνταου (ή Κούνστερ), που ήταν υπεύθυνος στα Φιλιατρά, να κάψει την πόλη, εξαιτίας ενός σαμποτάζ που είχαν προκαλέσει οι αντάρτες. Ο διοικητής διατάχθηκε να εκτελέσει έναν αριθμό επιφανών Φιλιατρινών, να συλλάβει 1.500 πολίτες και να τους στείλει στη Γερμανία, από όπου προφανώς δεν θα επέστρεφαν ποτέ.
Ο αξιωματικός Κόνταου, χωρίς ίχνος οίκτου, έδωσε εντολή στους στρατιώτες του να προχωρήσουν στην καταστροφή, την επόμενη μέρα στις 6:00 το πρωί.
Στην Τρίπολη, ο αρχιμανδρίτης Θεόδωρος Κοτσάκης, καταγόμενος από τα Φιλιατρά, έμαθε για το σχέδιο. Η λύπη και η αγωνία κυρίευσαν όλους· κανείς δεν ήξερε τι να κάνει για να σωθεί η πόλη και οι κάτοικοί της. Τότε ο πατέρας Θεόδωρος, μαζί με έναν γνώστη της γερμανικής γλώσσας, πήγε στο σπίτι του Γερμανού αξιωματικού στην Τρίπολη. Καθώς περίμεναν έξω από το γραφείο του, ακούστηκαν φωνές, βρισιές και μεγάλη αναστάτωση. Μια Ελληνίδα τράβηξε το ράσο του ιερέα και τον παρακάλεσε να φύγει, για να μη σκοτωθούν επί τόπου.
Φεύγοντας, ο ιερέας ειδοποίησε όλους τους Φιλιατρινούς που βρίσκονταν στην Τρίπολη να προσευχηθούν εκείνη τη νύχτα στον Άγιο Χαράλαμπο, πολιούχο των Φιλιατρών, ζητώντας τη μεσιτεία του για τη σωτηρία της πόλης. Ο ίδιος ο πατέρας Θεόδωρος κλείστηκε στο δωμάτιό του και προσευχήθηκε με βαθιά θλίψη και αγωνία. Το ίδιο έκαναν και οι κάτοικοι των Φιλιατρών, που είχαν υποψιαστεί πως κάτι σοβαρό συνέβαινε.
Ο Άγιος Χαράλαμπος άκουσε τις προσευχές τους και έκανε το θαύμα! Εκείνη τη νύχτα, εμφανίστηκε στον ύπνο του αξιωματικού Κόνταου. Του παρουσιάστηκε ως ένας σεβάσμιος, γέροντας με ιερατικά άμφια και μακριά λευκή γενειάδα. Ο Γερμανός αξιωματικός, που ήταν Προτεστάντης, δεν είχε δει ποτέ στη ζωή του τέτοιο πρόσωπο ή τέτοια μορφή. Ο γέροντας του είπε με γλυκύτητα:
«Άκουσέ με, παιδί μου, μην εκτελέσεις την εντολή που σου δόθηκε.»
Το όνειρο ήταν τόσο ζωντανό που τον τάραξε βαθιά. Ξύπνησε έντρομος και ξανακοιμήθηκε, αποφασισμένος όμως να εκτελέσει τη διαταγή. Τότε, για δεύτερη φορά, εμφανίστηκε ο Άγιος και του είπε:
«Αυτό που σου είπα να κάνεις, κάν’ το. Μην εκτελέσεις τη διαταγή. Μη φοβάσαι· εγώ θα φροντίσω να μην τιμωρηθείς.»
Ο αξιωματικός ξύπνησε και πάλι, τα λόγια αντηχούσαν στο μυαλό του, όμως δεν μπορούσε να μην υπακούσει στις διαταγές, γιατί θα τον εκτελούσαν οι ανώτεροί του. Ξανακοιμήθηκε. Τότε, ο Άγιος εμφανίστηκε τρίτη φορά και του είπε:
«Σου είπα να μην φοβάσαι. Θα σε προστατεύσω εσένα και τους άνδρες σου. Θα επιστρέψετε όλοι στα σπίτια σας και τίποτα δεν θα σας συμβεί.»
Παρά την επιμονή του να φανεί αυστηρός και υπάκουος στις εντολές, η καρδιά του άρχισε να αλλάζει. Όπως ο ίδιος αργότερα διηγήθηκε, είδε στον ύπνο του γυναίκες να θρηνούν, να χτυπούν τα κεφάλια και τα στήθη τους από τον πόνο και να προφητεύουν τη σφαγή των παιδιών και των εγγονών τους. Αυτές οι φωνές ενώθηκαν και έγιναν σαν ένα σύννεφο που ανέβαινε ψηλά στον ουρανό.
Επιπλέον, στον ύπνο του, είδε μαύρα σύννεφα να βγαίνουν από το δωμάτιό του και να σκοτεινιάζουν τον ήλιο, ο οποίος προσπαθούσε να κρυφτεί από αυτά. Είδε στρατιώτες του να φοβούνται, να κάνουν τον σταυρό τους, άλλοι να τρέχουν και να κρύβονται πίσω από ελαιόδεντρα.
Ξύπνησε τρομοκρατημένος. Ήθελε να μιλήσει αλλά δεν μπορούσε, κοιτούσε απλώς άναυδος τη μορφή του Αγίου, όπως την είχε δει στον ύπνο του. Όταν συνήλθε, άρχισε να συλλογίζεται τη συμφορά που επρόκειτο να φέρει: ανθρώπους σφαγμένους στους δρόμους, σπίτια που θα καίγονταν σε δευτερόλεπτα, ενώ είχαν χτιστεί με κόπο αιώνων.
Παρόλα αυτά, επέμεινε:
«Είπα ότι θα κάψω την πόλη και θα την κάψω!»
Ξαναέκλεισε τα μάτια του. Και τότε, ο Άγιος Χαράλαμπος του εμφανίστηκε για τέταρτη φορά, με επιτακτικό και αυστηρό τρόπο:
«Πρόσεχε! Αυτή η πόλη δεν θα καεί και οι άνθρωποί της δεν θα αιχμαλωτιστούν. Είναι αθώοι. Με ακούς;»
Ο Γερμανός αξιωματικός σηκώθηκε, τα γόνατά του έτρεμαν από τον φόβο. Πήρε το τηλέφωνο και κάλεσε τον Γερμανό διοικητή όλης της Πελοποννήσου στην Τρίπολη. Με τρεμάμενη φωνή του μετέφερε την εμπειρία του. Και, προς έκπληξή του, ο διοικητής του απάντησε ταραγμένος —είχε δει και εκείνος τον ίδιο Άγιο στον ύπνο του, με την ίδια μορφή!
Τελικά, ο διοικητής του είπε αποφασιστικά:
«Σημείωσε το: αναστέλλω την καταστροφή της πόλης. Έλα να με δεις αύριο το μεσημέρι!»
Με το ξημέρωμα, η απόφαση των Γερμανών να ακυρώσουν την εντολή ανακοινώθηκε.
Ακούγονταν παντού φωνές χαράς από τους κατοίκους – στα καφενεία, στις πλατείες, στους δρόμους.
Η πόλη των Φιλιατρών είχε σωθεί από το χέρι του Αγίου Χαραλάμπους.
Ένα τάγμα Γερμανών στρατιωτών, με επικεφαλής τον αξιωματικό Κόνταου και δύο Ορθόδοξους ιερείς στη μέση, περπατούσαν στον δρόμο πηγαίνοντας από εκκλησία σε εκκλησία. Ξεκίνησαν από τον Άγιο Ιωάννη, συνέχισαν στον Άγιο Νικόλαο, μετά στον Άγιο Αθανάσιο, και τέλος κατευθύνθηκαν προς τον Ιερό Ναό της Παναγίας.
Ο αξιωματικός Κόνταου αναζητούσε την εικόνα του Αγίου που είχε δει στο όνειρό του. Όταν του άνοιξαν την πόρτα του ναού της Παναγίας, αναγνώρισε ανάμεσα στις εικόνες τον Άγιο Χαράλαμπο – τον ίδιο που είχε δει στον ύπνο του και που του είχε δώσει την εντολή να μην εκτελέσει τη διαταγή. Η φωνή του ράγισε. Ένιωσε ντροπή για την υπερηφάνειά του. Έκρυψε το πρόσωπό του με τα χέρια του. Ύστερα από λίγο τα κατέβασε. Και τότε, αυτός ο Προτεστάντης, γονάτισε και έκανε το σημείο του σταυρού. Ψιθύρισε λίγες προσευχές στη δική του γλώσσα, τις οποίες οι παρόντες ιερείς δεν μπορούσαν να καταλάβουν.
Στη συνέχεια ρώτησε τους ιερείς ποιος ήταν αυτός ο γέροντας στην εικόνα. Του απάντησαν ότι ήταν ο Άγιος Χαράλαμπος, ο οποίος υπέμεινε πολλά μαρτύρια για τον Χριστό. Του διηγήθηκαν επίσης τα πολλά θαύματα που έχει κάνει ο Άγιος και εξακολουθεί να κάνει μέχρι σήμερα.
Δεν υπάρχουν λόγια για να περιγράψει κανείς τη χαρά και την ευγνωμοσύνη των κατοίκων των Φιλιατρών προς τον Άγιο. Δόξασαν τον Θεό και ευχαρίστησαν τον Άγιο Χαράλαμπο για το θαύμα. Και όπως ακριβώς είχε πει ο Άγιος στον αξιωματικό Κόνταου, τόσο ο ίδιος όσο και οι άνδρες του, μετά το τέλος του πολέμου, επέστρεψαν σώοι στη Γερμανία και στα σπίτια τους, χωρίς να πάθει κανείς το παραμικρό.
Ο Γερμανός αξιωματικός κράτησε ζωντανή τη μνήμη του θαύματος και έδειξε βαθιά ευγνωμοσύνη προς τον Άγιο. Ελπίζοντας να επιστρέψει στην Ελλάδα, ήθελε να τον προσκυνήσει. Και πράγματι, δύο χρόνια αργότερα, ήρθε με τη σύζυγό του στην πόλη των Φιλιατρών. Ωστόσο, στο πρώτο του αυτό προσκύνημα, δεν πρόλαβε να έρθει ανήμερα της εορτής του Αγίου· έφτασε μία μέρα αργότερα, στις 11 Φεβρουαρίου.
Όταν όμως οι κάτοικοι των Φιλιατρών τον είδαν, πλημμύρισαν από χαρά και ξαναγιόρτασαν τη γιορτή του Αγίου από την αρχή. Έψαλαν δοξολογία, έκαναν δεξιώσεις, δείπνα και άλλες εκδηλώσεις. Και μέχρι πρόσφατα, αυτός ο Γερμανός αξιωματικός, με τη σύζυγό του, την οικογένειά του και άλλους συμπατριώτες του, συνέχιζαν να έρχονται στις 10 Φεβρουαρίου στα Φιλιατρά για να προσκυνήσουν και να τιμήσουν με πίστη τον Άγιο. Μέσα στις καρδιές τους είχε ανθίσει η Ορθοδοξία.
Λειτουργικά κείμενα
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ´. Θείας πίστεως.
Χαίρει σήμερον, Ἐράνη πᾶσα, μνημονεύουσα εὐεργεσίας, ἣν ἐποίησας πάλαι, Χαράλαμπες. Καὶ γὰρ τῶν παίδων αὐτῆς ζωὴν ἔσωσας, καὶ πολεμίων μανίαν ἀπέτρεψας, Μάρτυς ἔνδοξε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι πᾶσι τὸ μέγα ἔλεος.
Έτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ´. Θείας πίστεως.
Χαίρει σήμερον, Ἐράνη πᾶσα, καὶ εὐγνώμονα σοι ἀναφέρει, εὐχαριστήρια, Μάρτυς Χαράλαμπες. Ταῖς γὰρ θερμαῖς πρὸς Θεὸν ἱκεσίαις σου, δεινὴν σφαγὴν παίδων πάλαι ἀπέτρεψας. Ὅθεν Ἅγιε, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι πᾶσι τὸ μέγα ἔλεος.
Έτερον Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ´. Θείας πίστεως.
Δεῦτε σήμερον, πιστῶν τὰ πλήθη, ἐπαινέσωμεν τὸν Χαραλάμπην, εὐχαριστίας Θεῷ ἀναπέμποντες, τῇ γὰρ αὐτοῦ μεσιτεία ἐσώθημεν, καὶ πολεμίων βουλαὶ ἐτροπώθησαν. Ὅθεν ἅπαντες τῷ πολιούχῳ βοήσωμεν, Χριστὸν τὸν Θεὸν ἱκέτευε, δωρήσασθαι πᾶσι τὸ μέγα ἔλεος.
Κοντάκιον
Ἦχος δ´. Ὁ ὑψωθείς.
Ὁ ὑψωθεὶς ἐν οὐρανοῖς ἐπαξίως, τῇ ὀρθοδόξῳ τοῦ Χριστοῦ Ποίμνη, Πάτερ, ταῖς σαῖς πρεσβείαις δίδου χαρμονήν. Εὔφρανον ἐν τῇ ἀγάπῃ σου τῶν πιστῶν τὰς χορείας, νίκας χορηγῶν αὐτοῖς, κατὰ τῶν πολεμίων. Τὴν συμμαχίαν ἔχοιμεν τὴν σὴν Μάρτυς Κυρίου, Παμμάκαρ Χαράλαμπες.
Ὁ Οἶκος
Τίς ἀξίως δυνήσεται, τοὺς ἄθλους ἐξυμνῆσαι σου Χαράλαμπες; Ὅτι γῆρας ἔσχες τίμιον καὶ πολυχρόνιον, ἀριθμῷ ἐτῶν μετρούμενον καὶ πολιᾷ φρονήσει κατακοσμούμενον. Ἱερατεύων δὲ ἐννόμως, μεγάλως ἐδόξασας Χριστόν, καὶ ὑπὲρ πίστεως τὴν ψυχήν σου τέθηκας, ἅγιε. Διὸ καὶ ἡμεῖς, πλουσίως τοῖς θαύμασί σου εὐεργετηθέντες, βοῶμεν· Τὴν συμμαχίαν ἔχοιμεν τὴν σὴν Μάρτυς Κυρίου Παμμάκαρ, Χαράλαμπες.
Κάθισμα
Ἦχος πλ. δ΄. Ταχὺ προκατάλαβε.
Ἐπέλαμψε σήμερον, ὡς φωτοφόρος αὐγή, ἡ μνήμη σου Ἅγιε, καὶ συγκαλοῦσα ἡμᾶς, εἰς θεία σκηνώματα, ὄμματα, καὶ καρδίας, πρὸς οὐράνια ὕψη, ἕλκει καὶ τῆς κακίας τῶν παθῶν ἀπαλλάττει, διὸ εὐχαριστοῦντες Θεῷ σὲ μακαρίζομεν.
