Άγιος Απολλώνιος Ιερομάρτυρας Ρώμης, 23 Ιουλίου
Aπολλωνίω διπλόμοχθος η πάλη,
Mοχθούντι προς πυρ και τα των τόξων βέλη.
Ο Άγιος Απολλώνιος μαρτύρησε, αφού τον θανάτωσαν με εκτοξευόμενα βέλη και κατόπιν τον έριξαν στη φωτιά. Επίσκοπος Ρώμης όμως με τέτοιο όνομα δεν υπήρξε. Ο δε Παρισινός Κωδ. 223 Coislin καλεί τον Άγιο αυτόν απλά Ιερομάρτυρα.
Άγιος Απολλώνιος ο Απολογητής ή Άγιος Απολλώνιος της Ρώμης (ελληνικά: Ἀπολλώνιος· † 21 Απριλίου 185) ήταν Χριστιανός μάρτυρας και απολογητής του 2ου αιώνα, ο οποίος μαρτύρησε το 185 μ.Χ. κατά την περίοδο της βασιλείας του αυτοκράτορα Κομμόδου (161–192 μ.Χ.).
Βίος
Τέσσερις διαφορετικές πηγές αναφέρονται στον Άγιο Απολλώνιο της Ρώμης:
Τα πρακτικά της δίκης του, τα οποία έχουν ενσωματωθεί στην Εκκλησιαστική Ιστορία του Ευσέβιου Καισαρείας (265–340 μ.Χ.),
Τα κεφάλαια 40 και 42 του έργου Περί Επιφανών Ανδρών του Αγίου Ιερωνύμου (347–420 μ.Χ.),
Δύο εκδοχές του Μαρτυρίου του Απολλωνίου, μία στα ελληνικά και μία στα αρμενικά, που ανακαλύφθηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα.
Σύμφωνα με αυτές τις πηγές, ο Απολλώνιος ήταν διακεκριμένος Ρωμαίος, ίσως και συγκλητικός, και εξαιρετικά χαρισματικός άνθρωπος, με βαθιά γνώση της φιλοσοφίας. Καταγγέλθηκε ως Χριστιανός στον Πραιτοριανό Έπαρχο Περέννιο. Όταν κλήθηκε να υπερασπιστεί τον εαυτό του, διάβασε ενώπιον της Συγκλήτου, σύμφωνα με τον Άγιο Ιερώνυμο, ένα "εξαίσιο σύγγραμμα", στο οποίο, αντί να αποκηρύξει την πίστη του, υπερασπίστηκε τον Χριστιανισμό. Ως αποτέλεσμα, καταδικάστηκε σε θάνατο βάσει του νόμου που είχε θεσπίσει ο αυτοκράτορας Τραϊανός. Αυτή η απολογία μεταφράστηκε αργότερα στα ελληνικά και ενσωματώθηκε από τον Ευσέβιο στην εκκλησιαστική ιστορία του, αλλά σήμερα έχει χαθεί.
Οι πηγές αναφέρουν ότι υπεβλήθη σε δύο ανακρίσεις: η πρώτη από τον Έπαρχο Περέννιο και η δεύτερη, τρεις ημέρες αργότερα, ενώπιον ομάδας συγκλητικών και νομικών. Οι ακροάσεις διεξήχθησαν με ήρεμο και ευγενικό τρόπο. Ο Απολλώνιος είχε την άδεια να μιλά σχεδόν χωρίς διακοπές, εκτός από λίγες στιγμές που προσπαθούσαν να τον πείσουν να μετριάσει τα λόγια του, ώστε να αποφύγει την τιμωρία.
Ο Απολλώνιος δήλωσε ότι δεν φοβόταν τον θάνατο, γιατί, όπως είπε:
«Με περιμένει κάτι καλύτερο: η αιώνια ζωή, που δίνεται σε εκείνον που έχει ζήσει ενάρετα στη γη».
Υπερασπίστηκε τη Χριστιανική αντίληψη για τον θάνατο και τη ζωή, τονίζοντας την ανωτερότητά της.
Ωστόσο, οι πηγές διαφωνούν ως προς τον τρόπο του θανάτου του. Η ελληνική εκδοχή του Μαρτυρίου αναφέρει ότι θανατώθηκε με το σπάσιμο των ποδιών του — η ίδια ποινή που επιβλήθηκε και στον δούλο που τον κατήγγειλε. Αντίθετα, η αρμενική εκδοχή αναφέρει αποκεφαλισμό.
Τιμή και Μνήμη
Ο Απολλώνιος δεν αναφέρεται στα πρώιμα μαρτυρολόγια της Εκκλησίας και αρχικά δεν τιμάτο ως ξεχωριστός άγιος. Κατά τον Μεσαίωνα συγχέθηκε με δύο άλλους αγίους: τον Απόλλωνα της Αλεξάνδρειας και έναν άλλο Απολλώνιο που μαρτύρησε μαζί με τον Άγιο Βαλεντίνο (η μνήμη του οποίου τιμάται στις 18 Απριλίου). Έτσι, η 18η Απριλίου αποδόθηκε και στον Άγιο Απολλώνιο της Ρώμης — ακόμη και σε εκδόσεις του Ρωμαϊκού Μαρτυρολογίου. Οι πιο πρόσφατες εκδόσεις, όμως, επανέφεραν την αρχική και ορθή ημερομηνία: 21 Απριλίου.
Καταχώριση στο Ρωμαϊκό Μαρτυρολόγιο (21 Απριλίου)
Στη Ρώμη, ανάμνηση του Αγίου Απολλωνίου, φιλοσόφου και μάρτυρα. Υπό τον αυτοκράτορα Κομμόδο, υπερασπίστηκε ενώπιον του Έπαρχου Περέννιου και της Συγκλήτου την υπόθεση της Χριστιανικής πίστης με μια περίτεχνη απολογία και κατόπιν, αφού καταδικάστηκε σε θάνατο, τη σφράγισε με το μαρτύριο του αίματός του.
