Άγιος Απολλινάριος επίσκοπος Ραβέννας, 23 Ιουλίου

Tον Aπολινάριον εκτετμημένον,

Έσπευσε Bιτάλιος αυτίκα φθάσαι.

Ο Άγιος Απολλινάριος υπήρξε μαθητής και ακόλουθος του αποστόλου Πέτρου, τον οποίο ακολούθησε από την Αντιόχεια στη Ρώμη. Έπειτα ο ίδιος ο Απόστολος Πέτρος τον χειροτόνησε επίσκοπο Ραβέννας.

Εκεί ο Απολλινάριος εργάστηκε με πολύ ζήλο για τη διάδοση του Ευαγγελίου και κατόρθωσε τον φωτισμό πολλών ειδωλολατρών, με αποτέλεσμα οι ιερείς των ειδώλων να τον συλλάβουν και να τον κακοποιήσουν. Αργότερα ο Απολλινάριος θεράπευσε με τη χάρη του Θεού, τον Βονιφάτιο, διακεκριμένο μέλος της κοινωνίας της Ραβέννας, που ήταν κωφάλαλος και την κόρη του, που έπασχε από δαιμόνιο. Το γεγονός αυτό, έφερε πολλούς ειδωλολάτρες στην πίστη του Χρίστου και οι ιερείς των ειδώλων, αφού τον συνέλαβαν τον βασάνισαν σκληρά.

Έπειτα ο Απολλινάριος αναχώρησε στην Αιμυλία, όπου ανέστησε την κόρη του πατρικίου Ρουφίνου, που ολόκληρη η οικογένεια του προσήλθε στον Χριστό. Τότε ο έπαρχος της πόλης, αφού τον βασάνισε τον έβαλε σ' ένα πλοίο για να τον εξορίσει.

Το πλοίο όμως ναυάγησε, ο Απολλινάριος σώθηκε, βγήκε στη Μοισία της Θράκης και από εκεί επέστρεψε στη Ραβέννα. Μόλις έφτασε τον συνέλαβαν και τον έκλεισαν στη φυλακή με την ευθύνη κάποιου εκατόνταρχου. Ο εκατόνταρχος όμως ήταν χριστιανός και τον άφησε να φύγει. Όταν το έμαθαν αυτό οι Ιερείς των ειδώλων, έστειλαν ανθρώπους τους, οι όποιοι τον πρόλαβαν στο δρόμο και τον χτύπησαν τόσο άγρια, ώστε το σώμα του παραμορφώθηκε πνιγμένο στα αίματα. Τον νόμισαν πεθαμένο και τον άφησαν, αλλά χριστιανοί τον παρέλαβαν και τον περιποιήθηκαν.

Μετά επτά ήμερες όμως, αφού ευλόγησε τα πνευματικά του παιδιά, παρέδωσε την αγία του ψυχή στον στεφανοδότη Θεό.

Βιογραφια

Δεν είναι βέβαιο ποιος ήταν ο τόπος καταγωγής του, αν και πιθανότερη θεωρείται η Αντιόχεια της Συρίας. Δεν είναι εξακριβωμένο αν ήταν ένας από τους εβδομήντα δύο μαθητές του Χριστού, όπως έχει υποστηριχθεί, αλλά θεωρείται πως ήταν μαθητής του Αγίου Πέτρου, ο οποίος ίσως τον χειροτόνησε και τον απέστειλε ως πρώτο Επίσκοπο της Ραβέννας κατά τη βασιλεία του αυτοκράτορα Κλαύδιου (41–54 μ.Χ.). Η ακριβής ημερομηνία χειροτονίας του δεν είναι γνωστή. Αφιέρωσε τη ζωή του στην ευαγγελιστική δράση στην περιοχή της Εμίλια-Ρομάνια.

Κατά τη διάρκεια των 26 ετών που υπηρέτησε ως επίσκοπος Ραβέννας, υπέστη σχεδόν συνεχή διωγμό. Χριστιανικές επιγραφές που χρονολογούνται από τον 2ο αιώνα έχουν βρεθεί κοντά στην Κλάσση, επιβεβαιώνοντας την πρώιμη παρουσία του Χριστιανισμού στην περιοχή της Ραβέννας.

Σύμφωνα με κατάλογο επισκόπων που συνέταξε ο Επίσκοπος Μαριανός (546–556), ο 12ος Επίσκοπος Ραβέννας ήταν ο Σεβήρος, ο οποίος συγκαταλέγεται στους υπογράφοντες της Συνόδου των Σαρδικών το 343. Επομένως, η εποχή του Αγίου Απολλινάριου πιθανώς τοποθετείται στα τέλη του 2ου αιώνα, και το μαρτύριό του ίσως έγινε κατά τον αυτοκράτορα Σεπτίμιο Σεβήρο.

Η Passio Sancti Apollinaris (Μαρτύριο του Αγίου Απολλινάριου) παρουσιάζει ιστορικές δυσκολίες και πιθανόν συντάχθηκε από τον Αρχιεπίσκοπο Μαύρο της Ραβέννας (642–671), που ήθελε να αποδείξει την αποστολική προέλευση της επισκοπής του και τη σύνδεσή της με τον Άγιο Πέτρο, διεκδικώντας έτσι μεγαλύτερη αυτονομία από τη Ρώμη. (Το 666 ο αυτοκράτορας Κώνστας Β΄ επέτρεψε στον Μαύρο να χειροτονεί επίσκοπο στη Ραβέννα χωρίς έγκριση από τον Πάπα, καταργώντας τη ρωμαϊκή εποπτεία).

Παραδοσιακή αφήγηση

Τα θαύματα του Αγίου Απολλινάριου προσέλκυσαν γρήγορα την προσοχή των αρχών, καθώς τα κηρύγματα και οι πράξεις του οδήγησαν πολλούς στην πίστη. Αυτό εξόργισε τους ειδωλολάτρες, οι οποίοι τον ξυλοκόπησαν και τον έδιωξαν από την πόλη. Βρέθηκε μισοπεθαμένος στην ακτή και κρύφτηκε από τους Χριστιανούς, αλλά συνελήφθη ξανά και αναγκάστηκε να περπατήσει πάνω σε αναμμένα κάρβουνα. Εκδιώχθηκε δεύτερη φορά, αλλά παρέμεινε στην περιοχή και συνέχισε το έργο του.

Μετά μετέβη στην Αιμιλία. Τρίτη φορά επέστρεψε στη Ραβέννα. Και πάλι συνελήφθη, βασανίστηκε, φυλακίστηκε δεμένος με αλυσίδες για να πεθάνει από πείνα, αλλά τελικά μεταφέρθηκε με πλοίο στην Ελλάδα. Εκεί συνέχισε τις ίδιες αποστολικές ενέργειες και βασανιστήρια. Όταν η παρουσία του άρχισε να προκαλεί σιγή στα ειδωλολατρικά μαντεία, ξυλοκοπήθηκε άγρια και εστάλη πίσω στην Ιταλία.

Αυτό διήρκεσε τρία χρόνια, και τέταρτη φορά επέστρεψε στη Ραβέννα. Εκείνη την εποχή αυτοκράτορας ήταν ο Βεσπασιανός, ο οποίος, απαντώντας σε παράπονα ειδωλολατρών, εξέδωσε διάταγμα εξορίας κατά των Χριστιανών. Ο Απολλινάριος κρύφτηκε για λίγο, αλλά καθώς έβγαινε από τις πύλες της πόλης, τον επιτέθηκαν και τον ξυλοκόπησαν άγρια — πιθανότατα στην Κλάσση. Έζησε επτά ακόμη ημέρες, προφητεύοντας ότι οι διωγμοί θα αυξηθούν, αλλά ότι η Εκκλησία θα νικήσει στο τέλος.

Τιμή και Μνήμη

Η φήμη του απλώθηκε γρήγορα πέρα από τα όρια της πόλης. Οι Πάπες Σίμμαχος (498–514) και Ονώριος Α΄ (625–638) προώθησαν τη λατρεία του στη Ρώμη, ενώ ο βασιλιάς των Φράγκων Κλοβίς αφιέρωσε εκκλησία στον Άγιο κοντά στο Ντιζόν. Στη Γερμανία, η λατρεία του πιθανότατα διαδόθηκε από Βενεδικτίνους και Καμαλδουληνούς μοναχούς. Εκκλησία του υπήρχε και στη Μπολόνια, κοντά στο Παλάτσο ντελ Ποδέστα, η οποία κατεδαφίστηκε το 1250.

Ο Βοζίβοης Β΄, Δούκας της Βοημίας, ίδρυσε το 1117/1118 εκκλησία αφιερωμένη στον Άγιο Απολλινάριο στην πόλη Σάντσκα, και αργότερα, το 1362, επί Καρόλου Δ΄, η εκκλησιαστική αυτή έδρα μεταφέρθηκε στη Νέα Πόλη της Πράγας, όπου χτίστηκε νέα εκκλησία. Και οι δύο σώζονται μέχρι σήμερα. Το 1957 ιδρύθηκε εκκλησία προς τιμήν του στην Καλιφόρνια, ΗΠΑ (Νάπα).

Ημέρα Μνήμης

Στο παλαιό Τριδεντινό ημερολόγιο, η εορτή του τιμάται στις 23 Ιουλίου, ημέρα κατά την οποία υποτίθεται ότι μαρτύρησε, και κατατάσσεται ως μικρή διπλή εορτή. Ωστόσο, επειδή η 23η Ιουλίου είναι και η ημέρα της Αγίας Μπριγκίτας της Σουηδίας (μία από τους προστάτες της Ευρώπης), και η λατρεία της είναι ευρύτερα γνωστή στη Δύση, η εορτή του Αγίου Απολλινάριου αφαιρέθηκε από το καθολικό ημερολόγιο το 1969. Το όνομά του παρέμεινε, ωστόσο, στο Ρωμαϊκό Μαρτυρολόγιο. Η μνήμη του αποκαταστάθηκε το 2002, με νέα ημερομηνία: 20 Ιουλίου, ώστε να μη συμπίπτει με άλλες εορτές. Το Ρωμαϊκό Μαρτυρολόγιο τον μνημονεύει τόσο στις 20 όσο και στις 23 Ιουλίου.

Λείψανα

Τα λείψανά του φυλάσσονταν αρχικά στη Βασιλική του Αγίου Απολλινάριου στην Κλάσση (στον τόπο του μαρτυρίου του). Το 856 μ.Χ., μεταφέρθηκαν στη Βασιλική του Αγίου Απολλινάριου του Νέου στη Ραβέννα, λόγω πειρατικών επιδρομών στην Αδριατική. Τμήμα λειψάνων του υπάρχει και στη Γερμανία (στον ναό του Αγίου Λαμβέρτου στο Ντίσελντορφ), καθώς και στον ναό του Αγίου Απολλινάριου στο Ρεμάγκεν.

Προστασία – Θαύματα

Ο Άγιος Απολλινάριος είναι πολιούχος της Ραβέννας και της περιοχής Εμίλια-Ρομάνια, καθώς και του Ντίσελντορφ. Θεωρείται θαυματουργός, ιδιαιτέρως προστάτης κατά της ποδάγρας, των αφροδισίων νοσημάτων και της επιληψίας.

Εικονογραφία

Απεικονίζεται συνήθως με ποιμαντορική ράβδο, φοίνικα του μαρτυρίου και παλλίον (σύμβολο αρχιερατείας). Η ζωή του απεικονίζεται σε βιτρό στον καθεδρικό ναό της Τρουά (Γαλλία).