Άγιος Επίμαχος, 6 Ιουλίου
Πλέον τι πάσχειν ήθελον και του ξίφους,
Έφασκε πάσχων Eπίμαχος εκ ξίφους.
Επίμαχος και Αλεξανδρίων (τιμώνται στις 12 Δεκεμβρίου και στις 20 Φεβρουαρίου) ήταν μάρτυρες από την Αλεξάνδρεια. Το μαρτύριό τους έγινε κατά τους διωγμούς του Ρωμαίου αυτοκράτορα Δεκίου (249–251) και το περιγράφει ο Άγιος Διονύσιος ο Μέγας, επίσκοπος Αλεξάνδρειας, σε επιστολή του προς τον Φάβιο, επίσκοπο Αντιοχείας. Το κείμενο της επιστολής διασώθηκε από τον Ευσέβιο Καισαρείας στην Εκκλησιαστική Ιστορία του (4ος αιώνας). Οι δύο μάρτυρες υπέστησαν μακρά φυλάκιση, ξυλοδαρμούς και βασανιστήρια με σιδερένια νύχια, και στο τέλος κάηκαν ζωντανοί μέσα σε άσβεστο.
Η μνήμη τους αναφέρεται σε δυτικά μαρτυρολόγια του 9ου αιώνα. Ο Φλώρος της Λυών τους καταγράφει στις 20 Φεβρουαρίου, μαζί με άλλους Αλεξανδρινούς μάρτυρες που μνημονεύονται στην επιστολή του Αγίου Διονυσίου. Ο Άδων, αρχιεπίσκοπος Βιέννης, και ο Ουσουάρ τοποθετούν τη μνήμη τους στις 12 Δεκεμβρίου, μαζί με τους μάρτυρες Αμμωναρία, Μερκούριο, Διονυσία και – κατά λάθος – ξανά Αμμωναρία. Η διπλή αναφορά στο ίδιο όνομα θεωρείται αποτέλεσμα παρερμηνείας του αρχικού κειμένου. Η ημερομηνία της 12ης Δεκεμβρίου πέρασε αργότερα και στο Ρωμαϊκό Μαρτυρολόγιο, τον 16ο αιώνα.
Σε ελληνικές και σλαβικές πηγές, στις 6 Ιουλίου τιμώνται μάρτυρες με τα ονόματα Επίμαχος και Αλεξανδρίων. Άλλοτε αναφέρονται ξεχωριστά, άλλοτε μαζί, και σε μερικές περιπτώσεις μαζί με τους μάρτυρες Απολλώνιο, Ονήσιμο, Άρχιππο και Φιλήμονα, σε διάφορους συνδυασμούς. Η μνήμη τους καταγράφεται στο Τυπικό της Μεγάλης Εκκλησίας (9ος–10ος αιώνας), στο Συναξάρι της Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης (τέλη 10ου αιώνα), στο στιχηρό Συναξάριο του 1301 (κώδικας Paris. Coislin. 223), και στα ελληνικά και σλαβικά Μηναία. Ο εορτασμός τους σχετιζόταν με την Εκκλησία της Αγίας Τριάδας στο Εξάκιο, μια συνοικία της Κωνσταντινούπολης στον 7ο λόφο.
Σε ορισμένες από αυτές τις πηγές περιγράφεται και ο τρόπος θανάτου τους: ο Επίμαχος αποκεφαλίστηκε με σπαθί, ενώ ο Αλεξανδρίων εκτελέστηκε πάνω στον τροχό. Λόγω των διαφορών αυτών, είναι απίθανο να ταυτίζονται με τους δύο μάρτυρες που αναφέρει ο Άγιος Διονύσιος.
Κάποιοι μελετητές, χωρίς επαρκή τεκμηρίωση, ταύτισαν αυτόν τον Επίμαχο με τον Μάρτυρα Επίμαχο τον Νέο από την Αλεξάνδρεια (ή από το Πελούσιο). Δεν είναι ξεκάθαρο σε ποιον από αυτούς τους δύο αναφέρεται η μαρτυρία ενός ανώνυμου προσκυνητή από την Πιατσέντζα (γύρω στο 570 μ.Χ.), που μιλά για την εύρεση των λειψάνων του Μάρτυρα Επιμάχου στην Αλεξάνδρεια (Anton. Placent. Itinerarium, 45).
