Όσιος Πασσαρίων, 11 Αυγούστου
O Πασσαρίων πάσαν αρετήν φέρων,
Πασών αμοιβάς γης αποστάς λαμβάνει.
Ο Όσιος Πασσάριος υπήρξε σημαντική μορφή στην πρώιμη ιστορία του παλαιστινιακού μοναχισμού. Στο Αφήγημα περί της Κοιμήσεως των Θεοδοσίου και Ρωμάνού του Ιωάννου Ρούφου, διαβάζουμε ότι ήταν μαθητής του Αγίου Ρωμάνού, ο οποίος είχε ιδρύσει μοναστήρι δεκαπέντε μίλια νότια της Ιερουσαλήμ, με 600 μοναχούς. Ο Κύριλλος Σκυθοπολίτης, στη Βιογραφία του Ευθυμίου, τον αποκαλεί «τον Όσιο Πασσάριο, τότε χωρεπίσκοπο και αρχιμανδρίτη των μοναχών». Ο χωρεπίσκοπος (chorepiscopos) διοριζόταν για να βοηθά τον επίσκοπο μίας μεγάλης ή σημαντικής επισκοπής στα καθήκοντά του, ενώ ο αρχιμανδρίτης ήταν υπεύθυνος για την εποπτεία ενός μεγάλου μοναστηριού ή ομάδας μοναστηριών. Φαίνεται λοιπόν ότι ο Πασσάριος κληρονόμησε τα πνευματικά χαρίσματα και την αγιότητα του πνευματικού του πατέρα, Ρωμάνού, και ο ίδιος έγινε ηγέτης του πρώιμου παλαιστινιακού μοναχισμού.
Στο Βίο του Πέτρου του Ίβηρα από τον Ιωάννη Ρούφο, αναφέρεται για τον Πασσάριο:
«Ο μακάριος Πασσάριος, ο μέγας φιλόπτωχος και φιλόξενος, εκτός από τις άλλες θεάρεστες αρετές και δίκαιες πράξεις του, έκτισε οίκο για τους φτωχούς έξω από τις ανατολικές πύλες της πόλεως [Ιερουσαλήμ], για ανάπαυση και παρηγορία όσων τα σώματα ήταν θλιβερά καταπονημένα από ασθένεια. Επίσης, ανήγειρε εντός των τειχών της Αγίας Σιών μία μεγάλη και ωραία μονή, για τη διακονία και την αδιάκοπη υμνωδία εκείνων που συνεχώς δοξολογούν τον Κύριο. Όταν ο Πέτρος είδε αυτό, επιθύμησε να γίνει μιμητής αυτού του αγαθού έργου. Αποφάσισε ότι με τη βοήθεια του Κυρίου θα έκτιζε έναν οίκο, στον οποίο θα εγκαθιστούσε ορισμένο αριθμό αγίων μοναχών για να υμνούν τον Κύριο».
Ο Όσιος Πασσάριος άφησε ένα διαρκές αποτύπωμα στον παλαιστινιακό μοναχισμό, αποτελώντας πρότυπο όχι μόνο για τον Πέτρο τον Ίβηρα, αλλά και για πολλούς άλλους, καθώς προηγήθηκε πολλών εκ των μεγάλων μοναχικών Πατέρων της Παλαιστίνης, όπως ο Ευθύμιος και ο Σάββας, οι οποίοι πέρασαν έναν χρόνο στη μονή του Πασσαρίου, υπό τον διάδοχό του. Οι άμεσοι διάδοχοί του ήταν ο Ελπίδιος και ο Γερόντιος, οι οποίοι μοιράζονταν το αξίωμα του ηγουμένου των μοναχών της Παλαιστίνης. Στη μονή του υπήρχε επίσης μοναχός ονόματι Αναστάσιος, ο οποίος ήταν φύλακας των ιερών σκευών του Ναού της Αναστάσεως.
Διαβάζουμε ακόμη, στο Χρονικό (Α΄ 86.26–87.5) του Ομολογητού Θεοφάνους, στις αρχές του 9ου αιώνα:
«Τον χρόνο αυτόν [5920 ή 421 μ.Χ.], κατά το παράδειγμα της μακαρίας Πουλχερίας, ο ευσεβής Θεοδόσιος [Β΄] έστειλε πολλά χρήματα στον επίσκοπο Ιεροσολύμων [Ιουβενάλιο] για διανομή σε όσους είχαν ανάγκη και έναν χρυσό σταυρό στολισμένο με λίθους, για να στηθεί στον Τόπο του Κρανίου. Σε αντάλλαγμα, ο αρχιεπίσκοπος έστειλε το λείψανο του δεξιού χεριού του Στεφάνου του Πρωτομάρτυρος δια τουΟσίου Πασσαρίου. Όταν έφτασε στη Χαλκηδόνα, τη νύχτα εκείνη η μακαρία Πουλχερία είδε σε όνειρο τον Άγιο Στέφανο να της λέει: “Ιδού, η προσευχή σου εισακούστηκε, το αίτημά σου εκπληρώθηκε και ήλθα στη Χαλκηδόνα.” Παίρνοντας μαζί της τον αδελφό της, σηκώθηκε και πήγε να συναντήσει το Άγιο Λείψανο. Το υποδέχτηκε στο παλάτι και έκτισε ένδοξο ναό προς τιμήν του Αγίου Πρωτομάρτυρος, όπου κατέθεσε το ιερό λείψανο».
Ο Όσιος Πασσάριος εκοιμήθη εν ειρήνη «την 25η του δευτέρου Τεσρίν», δηλαδή του Νοεμβρίου, το έτος 428. Αν και αρχικά η μνήμη του εορταζόταν στις 25 Νοεμβρίου μαζί με τον Άγιο Ρωμανό, ο οποίος εκοιμήθη λίγα χρόνια νωρίτερα, σήμερα τιμάται στις 11 Αυγούστου.
