Μνήμη βαρβαρικής επιδρομής, 7 Αυγούστου

Η επιδρομή αυτή των Περσών δεν αναφέρεται από τον Άγιο Νικόδημο, την αναφέρουν όμως αρκετοί Κώδικες. 

Την ημέρα αυτή (7 Αυγούστου) τιμούμε τη μνήμη της υπερφυσικής και πέρα από κάθε ελπίδα βοήθειας που μας χαρίστηκε από τον Χριστό, τον αληθινό Θεό μας, ενάντια στους άθεους εχθρούς που μας περικύκλωσαν από στεριά και θάλασσα. Αυτή η σωτηρία ήρθε ύστερα από τη μεσολάβηση της Παναγίας, της αγνής και αμόλυντης Μητέρας του Θεού μας, που τον γέννησε χωρίς σπορά, και που προστατεύει αυτήν εδώ τη θεοφύλακτη και βασιλική πόλη.

Αυτό συνέβη στα χρόνια του αυτοκράτορα Ηράκλειου, όταν ο βασιλιάς των Περσών, ο Χοσρόης, έστειλε τον στρατηγό του, τον Σαρβαρο, με μεγάλη στρατιωτική δύναμη εναντίον της Κωνσταντινούπολης. Αφού λεηλάτησε όλη την Ανατολή, κατέλαβε το πέρασμα της Χαλκηδόνας, ελπίζοντας να κυριεύσει και τη μεγαλόπρεπη πρωτεύουσα.

Ο Ηράκλειος, βλέποντας αυτά, πέρασε από τον Εύξεινο Πόντο και μπήκε βαθιά στην Περσία, κάνοντας περισσότερες επιτυχίες απ’ όσες είχαν κάνει οι Πέρσες στα ρωμαϊκά εδάφη. Άφησε πίσω του στην Πόλη τους γιους του μαζί με τον Πατριάρχη Σέργιο και τον Βώνο τον θαυμάσιο.

Ο Χαγάνος, ο ηγέτης των Αβάρων, αφού ένωσε πολλά γειτονικά έθνη, επιτέθηκε κι αυτός στην Κωνσταντινούπολη από στεριά και θάλασσα. Από την Ανατολή ήρθαν και οι Σκύθες. Έτσι η Πόλη βρέθηκε περικυκλωμένη από παντού. Οι εχθροί νόμιζαν πως θα την πάρουν εύκολα, χωρίς να υπολογίζουν ότι αυτή η Πόλη είναι αφιερωμένη στον Χριστό και δώρο στη Θεοτόκο.

Όσο κι αν προσπαθούσαν να την κυριεύσουν, οι πολιορκητές γίνονταν όλο και πιο βάρβαροι, μα οι υπερασπιστές της πόλης άντεχαν γενναία. Ο Βώνος τούς εμψύχωνε και οι μάχες ήταν σφοδρές, με πολλές απώλειες κι από τις δύο πλευρές.

Μετά από τρεις και τέσσερις αποτυχημένες επιθέσεις, οι εχθροί εξαγριώθηκαν περισσότερο. Τότε οι κάτοικοι της πόλης, καταλαβαίνοντας τι έρχεται, έστειλαν πρέσβεις στον Χαγάνο με πολλά χρήματα, ζητώντας ειρήνη. Αλλά εκείνος, φιλάργυρος καθώς ήταν, πήρε τα χρήματα και απάντησε στους πρέσβεις:

«Αύριο θα πάρω την πόλη σας σαν πουλάκι μέσα στο χέρι μου και θα σας αφήσω να φύγετε μόνο με ένα ρούχο — παραπάνω έλεος μην περιμένετε από μένα».

Μάλιστα, πριν από αυτά, είχε βλασφημήσει κατά του Χριστού και της Παναγίας.

Όταν οι κάτοικοι της Πόλης τα άκουσαν αυτά, όλοι – κλήρος, λαός, συγκλητικοί – βγήκαν σε λιτανείες στους ναούς, υψώνοντας τα χέρια στον ουρανό και φωνάζοντας:

«Κύριε, από τον Άγιο Ουρανό σου, κοίταξε τον ασεβή Χαγάνο και όλα τα εγκλήματα που διαπράττει. Κατέστρεψέ τον, Εσύ που είσαι ο υπερασπιστής μας, για να μη πουν οι εχθροί “πού είναι ο Θεός τους;”»

Και ενώ προσεύχονταν με δάκρυα, ξαφνικά και ταυτόχρονα στη στεριά και στη θάλασσα ξέσπασε θύελλα. Ο Κύριος, που είχε υβριστεί από τους βαρβάρους, έστειλε δυνατούς ανέμους και στροβίλους στη θάλασσα, αναποδογυρίζοντας όλα τα σκυθικά πλοία και βουλιάζοντάς τα μαζί με τα πληρώματά τους. Και στους πολίτες της Πόλης χάρισε θάρρος, ενώ στους βαρβάρους έριξε φόβο και πανικό. Οι κάτοικοι προκάλεσαν τόσο μεγάλη σφαγή, που κανείς δεν μπορούσε να μετρήσει τους νεκρούς.

Μια τέτοια ήττα δεν είχαν πάθει ούτε οι Πέρσες. Έμειναν άφωνοι, με τα χέρια στο στόμα, και γύρισαν πίσω με άδεια χέρια.

Ο Πατριάρχης και όλος ο λαός της Εκκλησίας τραγουδούσαν με δάκρυα ύμνους νίκης και ευχαριστίας:

«Το δεξί σου χέρι, Κύριε, δοξάστηκε με δύναμη· συνέτριψε τους εχθρούς και με τη δόξα σου τους ταπείνωσες» και

«Όλα τα έθνη μας περικύκλωσαν, αλλά στο όνομά σου, Κύριε, τους απωθήσαμε».

Έτσι η Παναγία, η πανάγια και αμόλυντη Θεοτόκος, η προστάτισσα των Χριστιανών, έδειξε τη δύναμή της και μας χάρισε αυτή τη μεγάλη και θαυμαστή σωτηρία.

Γι’ αυτό κάθε χρόνο, την ίδια μέρα, πανηγυρίζουμε αυτή την ανάμνηση στον σεβαστό ναό της, στις Βλαχέρνες.

Εδώ παραθέτουμε ακριβώς τα γραφόμενα στον Λαυρωτικό Κώδικα Ι 73.

Τη αύτη ήμερα (ζ' Αυγούστου) μνήμην έπιτελούμεν της υπέρ λόγον και παρά πάσαν ελπίδα δωρήθείσης ημίν τελείας βοηθείας παρά Χριστού του αληθινού Θεού ημών κατά των πανταχόθεν δια τε γης και θαλάσσης κυκλωσάντων ημάς άθεων εχθρών, μεσιτευσάσης την σωτηρίαν της θεοφύλακτου ταύτης και βασιλίδος πόλεως της ασπόρως Αυτόν τεκούσης παναγίας αχράντου Δεσποίνης ημών Θεοτόκου και αειπαρθένου Μαρίας. Τούτο δε γέγονε κατά τους χρόνους Ηρακλείου του Βασιλέως, ότε Χοσρόης ο των Περσών βασιλεύς Σάρβαρον τον αυτού στρατηλάτην μετά δυνάμεως βαρείας κατά της θεοφύλακτου ταύτης πόλεως εξέπεμψεν ος πάσαν την Ανατολήν ληϊσάμενος τον εν Χαλκήδόνι πορθμόν κατέλαβε, προσδοκών και την εν πόλεσι μεγίσιην ελεΐν. Ταύτα ιδών Ηράκλειος δια του Ευξείνου Πόντου τη Περσίδι κατέλαβε, πλείονα εν αύτη εργασάμενος η ων ο Πέρσαι των Ρωμαίων γήν διερχόμενοι, τους υιούς αυτού ενταύθα καταλιπών μετά του Σεργίου Πατριάρχου και Βώνου του θαυμάσιου. Χαγάνος δε ο των Αβάρων ηγούμενος και αυτός μεν των ομόρων εθνών παραλαβών πλήθος δια γης και θαλάσσης και αυτός την Κωνσταντινούπολιν προσέβαλεν ώστε εξ ανατολών δε τους Σκύθας, και αυτήν πάντοθεν περιληφθείσα ν είτα τα εαυτών ποιούντες ελεΐν ήλπιζαν πόλιν τω σταυρώ και τοις πάθεσι Χριστού σεμνυνομένην και τη Θεοτόκω υπ' αυτού δώρον δεδομένην. Πάσα ούν ελέπολιν και τειχομαχίαν την μεν δρώντες, την δε μελετώντες βαρβαρικώτεροι γενναίως ήσαν ανθιστάμενοι. Βώνος δε τούτους ην ο προς μάχην διεγείρων και πολύς φόνος εξ εκατέρου μέρους εγένετο. Ούτως ούν τρις και τετράκις συμβαλόντες και τη της Θεοτόκου συμμαχία, άπρακτοι διαμείναντες εις θυμόν διεγείρονται μέγιστον. Όθεν τούτο οι την πόλιν οικούντες διαγνόντες, πρεσβείας προς Χαγάνον στέλλουσι μετά χρημάτων συχνών ειρηνικά γενέσθαι σπονδάς έξαιτούμενοι· ο δε φιλάργυρος την γνώμην και τον τρόπον ων, τα μεν χρήματα έλαβε, τους δε πρέσβεις άπρακτους απέστειλε, "αύριον, φήσας, την πόλιν υμών ως νοσσιάν τη χειρί μου καταλήψομαι και πάντας μονοχίτωνας εξελθείν εάσως πλεΐον γαρ τούτου ου φιλανθρωπεύσομαι προς υμάς", πολλά πρότερον κατά Χριστού του Θεού ημών και της Αυτόν τεκούσης βλασφημήσας. Ταύτα οι την πόλιν οικούντες άκούσαντες και όσον Ιερατικόν, όσον τε λαϊκόν και συγκλητικόν εις τους θείους ναούς ελιτάνευον, τας χείρας εις ουρανούς αίροντες και "Κύριε εξ αγίου κατοικητηρίου", λέγοντες, "έπιδε επί τω μιαρώ Χαγάνω και επί πάσι τοις υπ' αυτού τολμωμένοις και κατάβαλε αυτό, ο υπερασπιστής ημών, Όπως μη είπη, που εστίν ο Θεός αυτών", και οι μεν ηΰχοντο κλαίοντες, οι δε δια τε γης και θαλάσσης εν μια έγνων συρρηγνύειν τον πόλεμον ο δε υπ' αυτών βλασφημούμενος Κύριος, τη πρεσβεία της Αυτόν τεκούσης, ανέμους σφοδρούς και στροβίλους τη θαλασσή εκπέμψας και πάσαν διαταράξας, αύτανδρα τα σκυθικά πλοία τη θαλασσή παρέπεμψεν ενθείς δε και τοις εν πόλει θάρσος, όσον τούτοις δέος κατά των βλάσφημων εξέπεμψεν εις τους βαρβάρους δε τοσούτον φόνον ειργάσαντο, όσον ουδέ αριθμήσαί τις δύναται. Ταύτα ουδέ τους Πέρσας έλαβεν ούτω πραχθέντα, οι χείρα - ως λόγος - επί στόματος θέντες υπέστρεψαν άπρακτοι· ο δε Ιεράρχης και άπαν της εκκλησίας το πλήρωμα συν δάκρυσιν επινίκια ήδον και χαριστήρια. "Η δεξιά σου, Κύριε, δεδόξασται εν ισχύι η δεξιά σου χειρ, Κύριε, έθραυσεν εχθρούς και τω πλήθει της δόξης σου συνέτριψας τους υπεναντίους· πάντα τα έθνη εκύκλωσαν ημάς και τω ονόματι σου, Κύριε, ημυνάμεθα ταύτα". Ούτως η παναγία και υπεράμωμος Θεοτόκος, η των Χριστιανών αντίληψις, περί ημάς την ισχύν αυτής απεδείξατο και την μεγάλην και παράδοξον σωτηρίαν ταύτην ημίν εδωρήσατο. Δια ταύτα την παρούσαν ανάμνησιν ετησίως πανηγυρίζομεν εν τω σεβασμίω αυτής οίκω, τω όντι εν Βλαχέρναις.