Όσιος Ψόης, 9 Αυγούστου

Mάστιξιν ευχών καν τέλει βίου Ψόης,

Παίει νοητάς δαιμόνων δεινάς ψόας.

Γύρω στο έτος 324 μ.Χ., τρεις άνδρες ήρθαν στον Άγιο Παχώμιο στην Ταβεννήσι για να τον ακολουθήσουν· αυτοί ήταν ο Ψενταέσι, ο Σούρους και ο Ψόης. Του είπαν: «Θέλουμε να γίνουμε μοναχοί στην αδελφότητά σου και να υπηρετήσουμε τον Χριστό». Εκείνος συνομίλησε μαζί τους για να διαπιστώσει αν μπορούσαν να αποκηρύξουν τους γονείς τους και να ακολουθήσουν τον Σωτήρα. Έπειτα τους υπέβαλε σε δοκιμασία και, αφού διαπίστωσε ότι είχαν τις σωστές προθέσεις, τους έντυσε με το μοναχικό ένδυμα και τους δέχθηκε με χαρά και αγάπη Θεού ως συνοδοιπόρους του. Από τη στιγμή που εντάχθηκαν στην ιερή αδελφότητα, αφοσιώθηκαν σε μεγάλες ασκήσεις και πολλές ασκητικές πρακτικές.

Τον έβλεπαν να εργάζεται μόνος στις δουλειές του μοναστηριού — είτε φροντίζοντας τα λίγα λαχανικά, είτε ετοιμάζοντας την τροφή· κι αν κάποιος χτυπούσε την πόρτα του μοναστηριού, πάλι εκείνος πήγαινε να ανοίξει. Αν κάποιος από αυτούς αρρώσταινε, τον φρόντιζε ώσπου να γίνει καλά, λέγοντας μέσα του για τους τρεις συντρόφους του: «Είναι νεοφώτιστοι που ακόμη δεν έχουν φτάσει σε σημείο να μπορούν να υπηρετούν ο ένας τον άλλον». Έτσι, τους απαλλάσσει από κάθε εργασία, λέγοντάς τους: «Για τη σωτηρία σας, προσπαθήστε να κρατηθείτε σ’ αυτό για το οποίο κληθήκατε».

Εκείνοι του απαντούσαν: «Λυπούμαστε, πάτερ μας, να σε βλέπουμε να κοπιάζεις μόνος σου στο μοναστήρι». Κι εκείνος έλεγε: «Ποιος δένει το ζώο του στον νερόμυλο και δεν φροντίζει ώσπου να πέσει και να πεθάνει; Έτσι κι εγώ· αν ο Κύριος δει ότι κουράζομαι, θα μας στείλει άλλους που θα μπορούν να μας βοηθήσουν σε κάθε καλό έργο».

Πράγματι, τους καθιέρωσε έναν άμεμπτο κοινοβιακό τρόπο ζωής και παραδόσεις ωφέλιμες για τις ψυχές τους, σε κανόνες που έλαβε από τις Άγιες Γραφές: απόλυτη ισότητα στην ένδυση και στην τροφή, και ευπρεπείς συνθήκες ανάπαυσης.

Μιλώντας τους τον λόγο του Θεού, ο Παχώμιος τους οικοδομούσε και τους οδηγούσε στον ζήλο των καλών έργων. Ακόμα κι όταν σιωπούσε, η διαγωγή του ήταν για αυτούς ωφέλιμο κήρυγμα. Θαύμαζαν και έλεγαν ο ένας στον άλλον: «Πιστεύαμε πως όλοι οι άγιοι έγιναν άγιοι και αμετακίνητοι από τον Θεό, χωρίς να λογαριάζεται η ελεύθερη βούλησή τους, από την κοιλιά της μητέρας τους· και ότι οι αμαρτωλοί δεν μπορούσαν να έχουν ζωή, επειδή είχαν πλαστεί έτσι. Τώρα όμως βλέπουμε την αγαθότητα του Θεού να φανερώνεται στον πατέρα μας, ο οποίος, αν και γεννήθηκε από ειδωλολάτρες γονείς, έγινε αγαπητός στον Θεό και ντύθηκε όλες τις εντολές Του! Άρα κι εμείς, και όλοι οι άνθρωποι, μπορούμε να τον ακολουθήσουμε, επειδή αυτός ακολουθεί τους αγίους. Έτσι εκπληρώνεται ο λόγος: “Ελάτε σε μένα όλοι οι κουρασμένοι και φορτωμένοι κι εγώ θα σας αναπαύσω.” Ας πεθάνουμε με αυτόν τον άνθρωπο κι έτσι θα ζήσουμε μαζί του, γιατί μας οδηγεί κατευθείαν στον Θεό».

Γύρω στο έτος 336, ο Άγιος Παχώμιος άρχισε να ορίζει τους μαθητές του ως ηγουμένους διαφόρων μοναστηριών. Ο Άγιος Ψόης ήταν ανάμεσα σε εκείνους που βρέθηκαν ισχυροί στο πνεύμα και αληθινοί αθλητές του Χριστού, και ηγήθηκε ενός από τα μοναστήρια του Παχωμίου. Αναφέρεται ότι εκοιμήθη την ώρα που βρισκόταν σε κατάσταση προσευχής.