Άγιος Στέφανος της Δετσάνης, Βασιλιάς της Σερβίας, 11 Νοεμβρίου
Ο Άγιος Μάρτυρας Στέφανος της Δετσάνης, Βασιλιάς της Σερβίας, στραγγαλίστηκε σε μεγάλη ηλικία. Όταν είχε τυφλωθεί, ο Άγιος Νικόλαος του εμφανίστηκε στην εκκλησία του Οβτσέ Πόλιε (Πεδίο των Προβάτων) και του έδειξε τα μάτια του, λέγοντας: "Στέφανε, μη φοβάσαι: ιδού τα μάτια σου στην παλάμη μου. Εν ευθέτω χρόνω, θα σου τα επιστρέψω."
Ο Στέφανος πέρασε πέντε χρόνια στην Κωνσταντινούπολη ως κρατούμενος στη Μονή του Παντοκράτορος. Με τη σοφία και την ασκητικότητά του, την πραότητα και την ευσέβειά του, την υπομονή και την καλοσύνη του, ο Στέφανος ξεπέρασε όχι μόνο όλους τους μοναχούς της μονής του, αλλά και όλους τους μοναχούς της Κωνσταντινούπολης.
Όταν πέρασαν τα πέντε χρόνια, ο Άγιος Νικόλαος του εμφανίστηκε ξανά και είπε: "Ήρθα να εκπληρώσω την υπόσχεσή μου." Στη συνέχεια, σχημάτισε το σημείο του Σταυρού στον τυφλό βασιλιά, και ο Στέφανος ανέκτησε την όρασή του.
Σε ευχαριστία προς τον Θεό, ο Στέφανος έκτισε την Εκκλησία της Δετσάνης, ένα από τα πιο θαυμαστά έργα βυζαντινής καλλιτεχνικής ομορφιάς και ένα από τα πιο διάσημα μνημεία της σερβικής ευσέβειας. Ο άγιος Βασιλιάς Στέφανος, μαζί με τον Άγιο Σάββα και τον άγιο Πρίγκιπα Λάζαρο, αποτελούν μια πιο ένδοξη τριάδα αγιότητας, ευγένειας και αυτοθυσίας – το δώρο του σερβικού λαού. Ο Άγιος Στέφανος έζησε την επίγεια ζωή του ως μάρτυρας, και πέθανε ως μάρτυρας το έτος 1336, λαμβάνοντας το στεφάνι της αθάνατης δόξας από τον Παντοδύναμο Θεό τον Οποίο υπηρέτησε πιστά.
🙏 Στοχασμός
Εάν υπήρξε ποτέ ένας άγιος βασιλιάς που κάθισε στον θρόνο ενός επίγειου βασιλείου, αυτός ήταν ο άγιος Βασιλιάς Στέφανος της Δετσάνης. Οι Έλληνες, που διαφορετικά θεωρούσαν τους Σλάβους βαρβάρους, εξεπλάγησαν από την ομορφιά της ψυχής του Αγίου Στέφανου ως ένα από τα σπανιότερα θαύματα της εποχής.
Όταν ο Αυτοκράτορας Καντακουζηνός έστειλε τον ηγούμενο της Μονής του Παντοκράτορος στον Μιλούτιν για κάποια επίσημη υπόθεση, ο Βασιλιάς Μιλούτιν ρώτησε για τον γιο του Στέφανο. "Ω Βασιλιά, με ρωτάς για τον δεύτερο Ιώβ;" απάντησε ο ηγούμενος. "Να είσαι βέβαιος ότι η φτώχεια του υπερέχει του βασιλικού σου μεγαλείου."
Από την πλευρά του, ο Βυζαντινός αυτοκράτορας ενήργησε πολύ σκληρά απέναντι στον τυφλό Στέφανο: τον περιόρισε σε μία περιοχή της αυλής και απαγόρευσε την πρόσβαση σε όλους. Μετά από αυτό, τον έστειλε στη Μονή του Παντοκράτορος, ελπίζοντας ότι το μοναστήρι θα τον ανάγκαζε σε αυστηρή μοναχική άσκηση, και ότι θα αποδυναμωνόταν και θα χανόταν εκεί.
Αλλά ο Θεός διατήρησε τον Μακάριο Στέφανο και αυτός υπέμεινε τον ασκητικό κόπο της νηστείας και της προσευχής σαν τον καλύτερο των μοναχών. Άρχισαν να μιλούν για τη σοφία του σε όλη την Κωνσταντινούπολη, και ο αυτοκράτορας άρχισε να τον σέβεται και συχνά ζητούσε τη συμβουλή του.
Για παράδειγμα, ο Άγιος Στέφανος συνέβαλε στην ήττα της διαβόητης αίρεσης του Βαρλαάμ, εναντίον της οποίας αγωνίστηκε ο Άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς. Ο Βαρλαάμ τότε διέμενε στην Κωνσταντινούπολη, και με επιδέξια ίντριγκα, είχε κερδίσει πολλούς υψηλόβαθμους κληρικούς και πολιτικούς αξιωματούχους στην ιδεολογία του. Σε αμηχανία, ο αυτοκράτορας κάλεσε τον Στέφανο και τον ρώτησε τι έπρεπε να κάνει. Ο σοφός Στέφανος απάντησε με τα λόγια του Ψαλμωδού: "Οὐχὶ τοὺς μισοῦντάς σε, Κύριε, ἐμίσησα;" (Ψαλμός 139:21), και είπε επίσης: "Οι επικίνδυνοι άνθρωποι πρέπει να διώχνονται από την κοινωνία." Ακούγοντας αυτό, ο Αυτοκράτορας Καντακουζηνός έδιωξε τον Βαρλαάμ από την πρωτεύουσα με ατιμία.
🎶 Ύμνος Εγκωμίου: Ο Άγιος Μάρτυρας Στέφανος της Δετσάνης, Βασιλιάς της Σερβίας
Βασανισμένος και διωκόμενος, ο Άγιος Βασιλιάς Στέφανος της Δετσάνης Υπέμεινε πόνους και διωγμούς ως αληθινός Χριστιανός. Και όταν φάνηκε ότι είχε ηττηθεί από όλους, Ήταν στην πραγματικότητα νικηφόρος, ισχυρός και άθικτος.
Νίκησε τον πατέρα του με υπομονετική ανοχή, Και τον Καντακουζηνό με βαθιά σοφία. Με τη σιωπή υπερνίκησε την κακόβουλη Σιμωνίδα, Και με εμπιστοσύνη στον Θεό νίκησε τον Βασιλιά Σίσμαν.
Ήταν ακόμη πιο ισχυρός από τον κραταιό του γιο— Διότι αυτοί που δεν αμαρτάνουν είναι πάντα πιο ισχυροί. Η επίγεια δύναμη πάντα τελειώνει χωρίς λάμψη, Αλλά δεν υπάρχει τέλος στην ουράνια δύναμη.
Βασιλιάς Στέφανος της Δετσάνης, πράος και αγαπητός, Άντλησε τη δύναμή του από την ουράνια εξουσία: Η δύναμη και η δόξα του ήταν από τον Χριστό, Και από τον Χριστό ήταν η ζωή του, ο θρόνος και η κυριαρχία του.
Ο Στέφανος το κατάλαβε αυτό, και αυτό ομολόγησε· Γι' αυτό νίκησε όλους τους αντιπάλους στο τέλος. Προσευχήσου για εμάς, ω θαυμαστέ βασιλιά, Ώστε ο Θεός να μας χαρίσει σωτηρία και έλεος.
