ΣΙΔΗΡΟΚΑΣΤΡΟ

Τρίτη μεγίστη Παρθένους δέκα φέρει, Νίκην φερούσας ἀδεκάστου Δεσπότου. Κατά την Μεγάλη Τρίτη επιτελούμε ανάμνηση της περί των δέκα παρθένων γνωστής παραβολής του Κυρίου. Η Εκκλησία μας καλεί να είμεθα έτοιμοι για να υποδεχθούμε, κρατούντες τις λαμπάδες των αρετών μας, τον ουράνιον Νυμφίο, τον Κύριον Ιησού, ο Οποίος θα έλθει αιφνίδια, είτε ειδικά κατά τη στιγμή του θανάτου μας, είτε γενικά κατά τη Δευτέρα Παρουσία. Επίσης μας καλεί, φέρουσα ενώπιό μας και τη παραβολή των ταλάντων, να καλλιεργήσουμε και να αυξήσουμε τα χαρίσματα που μας έδωσε ο Θεός. Ο Κύριός μας, ο Ιησούς Χριστός, όταν ανέβαινε στα Ιεροσόλυμα και πλησίαζε προς το εκούσιο Πάθος, έλεγε στους μαθητές Του ορισμένες παραβολές για να τους προετοιμάσει. Μερικές, μάλιστα, τις έλεγε για να καυτηριάσει και να χτυπήσει του Γραμματείς και τους Φαρισαίους. Μια από αυτές, τη σημερινή των δέκα παρθένων, την είπε για να παρακινήσει μεν όλους προς την ελεημοσύνη, αλλά και να διδάξει όλους μας να είμαστε έτοιμοι πριν μας προλάβει το τέλο...

Θάμβος βλέπειν Κρήσκεντα τοῦ πυρὸς μέσον, Ἡγούμενον λειμῶνα τερπνὸν τὴν φλόγα. Κάτθανε καὶ Κρήσκης πέμπτῃ δεκάτῃ πυρὶ λαύρῳ. Ο Άγιος Κρήσκης καταγόταν από τα Μύρα της Λυκίας και έζησε την εποχή της παντοδυναμίας της ειδωλολατρίας. Μαθητής του Αποστόλου Παύλου, ο Άγιος επέδειξε σε όλη τη διάρκεια της ζωής του αξιοθαύμαστη ευσέβεια. Ακόμη και σε προχωρημένη ηλικία δεν έπαυσε να αγωνίζεται για την επιστροφή των ειδωλολατρών στη χριστιανική πίστη. Όταν ο έπαρχος της πόλης πληροφορήθηκε τη χριστιανική του δράση κάλεσε τον Άγιο και του συνέστησε να σταματήσει να κηρύττει διότι βάζει σε κίνδυνο τη ζωή του και θα ήταν άδικο να υποστεί μαρτυρικό θάνατο στα γεράματά του. Όμως ο Κρήσκης με σεμνότητα αλλά και ασυνήθιστη για την ηλικία του γενναιότητα του απάντησε ότι τα βασανιστήρια θα ήταν γι' αυτόν ευεργεσία και ο επαπειλούμενος θάνατος κέρδος. Λειτουργικά κείμενα Ἀπολυτίκιον Ἦχος α’. Τῆς ἐρήμου πολίτης. Τῷ τῆς πίστεως ζήλω πτερωθεῖς τὴν διάνοιαν, πρὸς ἀθλητικὸς ἀριστείας ἀνδρικῶς προσεχώρησ...

Σκότος συνέσχε τὰς Ἀθήνας ἀθρόον, Δύναντος αὐταῖς ἡλίου Λεωνίδου. Στους Συναξαριστές αναφέρεται ότι ο Άγιος Λεωνίδης, Επίσκοπος Αθηνών, κοιμήθηκε με ειρήνη το έτος 250 μ.Χ. Σε κάποιους από τους Κώδικες αναφέρεται ως Μάρτυς, γεγονός όμως που δεν αποδεικνύεται. Λειτουργικά κείμενα Ἀπολυτίκιον  Ἦχος δ'. Ταχὺ προκατάλαβε. Ποιμὴν ἱερώτατος, καὶ Ἱεράρχης σοφός, τῆς πόλεως γεγονός, τῶν Ἀθηνῶν τῆς κλεινῆς, Λεωνίδα μακάριε, ὅθεν ἱερατεύσας, τῷ Σωτήρι ὁσίως, ἤθλησας ὑπὲρ φύσιν, καὶ τὴν πλάνην καθεῖλες. Καὶ νῦν Πάτερ ἱκέτευε, ὑπὲρ τῶν τιμώντων σε.

Ἀμνοῦ Θεοῦ σφάττουσιν ἀμνάδας δύο, Ἀναστασίαν καὶ Βασίλισσαν ἅμα. Οι Αγίες Αναστασία και Βασιλίσσα ήταν πλούσιες με καταγωγή από τη Ρώμη (επί Νέρωνος 54 - 68 μ.Χ.). Αποτελούσαν δε εξαίρεση διότι απέφυγαν τη διαφθορά και την αλλοτρίωση που κατέκλυζε τα ανώτερα κοινωνικά στρώματα της Ρώμης και ζούσαν εν αγνεία και παρθενία. Σε νεαρή ηλικία δέχθηκαν την πίστη του Χριστού και με τη διανομή των υπαρχόντων τους έγιναν το στήριγμα των χριστιανών της Ρώμης. Μετά τον μαρτυρικό θάνατο των πρωτοκορυφαίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, οι δύο Αγίες έθαψαν τα σεπτά λείψανά των. Λίγο αργότερα συνελήφθησαν κατηγορούμενες ότι ανήκουν σε ομάδα δολιοφθορέων χριστιανών. Ομολόγησαν με παρρησία ότι είναι χριστιανές και αφού υπέστησαν διάφορα βασανιστήρια στο τέλος αποκεφαλίσθηκαν κερδίζοντας το λαμπρό του μαρτυρίου στέφανο.

Παυσολυπίῳ καὶ Θεοδώρῳ θύτῃ, Δῶρόν τι παυσίλυπον ὄντως τὸ ξίφος. Ο Άγιος Ιερομάρτυς Θεόδωρος και ο Άγιος Μάρτυς Παυσολύπιος τελειώθηκαν διά ξίφους στη Θράκη κατά τους χρόνους του αυτοκράτορα Αδριανού (117 - 138 μ.Χ.). Η Σύναξη αυτών ετελείτο στο γηροκομείο του Μελοβίου.

Ο Άγιος ιερομάρτυς Ανανίας γεννήθηκε κατά τις αρχές του 18ου αιώνα μ.Χ. από ευγενείς και εύπορους γονείς. Ο πατέρας του, Θεοφίλης, ήταν συγγενής των Λαμπαρδαίων και η μητέρα του, θυγατέρα του εκ Βυζικίου της Γορτυνίας, Συντύχου. Ο Άγιος σπούδασε στη σχολή της Δημητσάνης και αργότερα αναδείχθηκε Επίσκοπος της πατρίδος του. Τον Φεβρουάριο του έτους 1750 μ.Χ. προήχθη σε Μητροπολίτη Λακεδαιμονίας και συνέγραψε, το 1755 μ.Χ., ειδική πραγματεία περί Σπάρτης και των Μητροπολιτών αυτής. Διακρινόταν για την παιδεία, τις υψηλές γνώσεις, το σταθερό και ακλόνητο του εκκλησιαστικού χαρακτήρα, για την αγαθότητα και φιλανθρωπία του. Στους μεν Έλληνες προξενούσε απαραδειγμάτιστο σέβας, στους δε Τούρκους τρόμο και έκπληξη. Γι' αυτό και αναδείχθηκε πρόεδρος όλων των προεστώτων του Μοριά, έχοντας συναδέλφους τον Γιαννάκη Κρεββατά, τον Παν. Ζαΐμη και τον Παν. Μπενάκη. Όλοι τους ενίσχυαν το εθνικό στοιχείο και υπεράσπιζαν τους κατά τόπους αρματολούς. Κατά τον ιστορικό Μιχαήλ Οικονόμου, ο Άγιος Ανανίας ...

Ο Άγιος Μάρτυς Σούκιος και οι Χριστιανοί που μαρτύρησαν μαζί του, άθλησαν κατά τον 2ο αιώνα μ.Χ. στη Γεωργία. Από τον Αρχιμανδρίτη Ζαχαρία Μαχιταδζέ Ο Άγιος Μάρτυρας Σούχιας (ή Σούκιας) και οι Δεκαέξι Σύντροφοί του στη Γεωργία ήταν επιφανείς αξιωματούχοι που υπηρετούσαν στην αυλή του ηγεμόνα της Αλβανίας (των λεγόμενων Χαγβανιτών – πρόκειται για τη «Καυκασιανή Αλβανία», στο σημερινό έδαφος του Αζερμπαϊτζάν). Συνοδεύοντας την κόρη του ηγεμόνα της Αλβανίας, τη Σατενίκα, σύζυγο του Αρμένιου αυτοκράτορα Αρταξάρ (88–123 μ.Χ.), ο Άγιος Σούχιας και οι δεκαέξι σύντροφοί του έφτασαν στην Αρτασάτα, την αρχαία πρωτεύουσα της Αρμενίας (η πόλη καταστράφηκε αργότερα από τους Ρωμαίους, το έτος 163). Εκείνη την εποχή, στην περιοχή κήρυττε τον λόγο του Θεού ένας Έλληνας χριστιανός ονόματι Χρυσός, ο οποίος είχε φωτιστεί και χειροτονηθεί από τον Άγιο Απόστολο Θαδδαίο (τιμάται στις 21 Αυγούστου). Οι Γεωργιανοί αξιωματούχοι πίστεψαν στον Χριστό τον Σωτήρα και αποφάσισαν να αφιερώσουν τη ζωή τους στην υπηρε...