Ο Εβλιγιά Τσελεμπή στο Σιδηρόκαστρο το 1668
Τον 17ο αιώνα ένας μεγάλος και ευφάνταστος Τούρκος ταξιδευτής, ο Εβλιά Τσελεμπί, ανάμεσα από βουνά και αμπελώνες θα φτάσει και στο Σιδηρόκαστρο, για να μας δώσει την εξής γλαφυρή περιγραφή:
«Χίλια εξακόσια καλοχτισμένα και κεραμιδοσκέπα-στα σπίτια αποτελούν την πόλη. Υπάρχουν ακόμη τζαμιά, μεστζίτ, τεκέδες, χάνια και άλλα δημόσια ιδρύματα... Έχει πολλά αμπέλια και μποστάνια, μα κυρίως φημίζεται για τα ρόδια του. Είναι χοντρόκοκκα, νόστιμα και γλυκά, πολύ καλύτερα από τα ρόδια του Μπαν στην Περσία... Η θέση της πόλης είναι δυτικά της Σιρόζ (Σέρρες) σε απόσταση μισό κονάκ... Σε κοντινή απόσταση από την πόλη υπάρχει μια θερμή πηγή που κάνει καλό σε διάφορες ασθένειες. Πολλοί άρρωστοι έρχονται κάθε χρόνο -Ιούλιο μήνα- και κατασκηνώνουν κοντά στην πηγή.. .Το Ντεμίρ Χισσάρ είναι ξεχωριστό βοεβοδιλίκ του βιλαετιού της Ρούμελης στο Σαντζάκ της Θεσσαλονίκης. Είναι έδρα Κατή... Το φρούριο είναι πεντάγωνο οχυρό, χτισμένο σε ψηλή και ισχυρή θέση...».
Αφού περιηγήθηκε στην Κωνσταντινούπολη και έγραψε λεπτομερώς για κτίρια, αγορές, ήθη, έθιμα και πολιτισμό, από το 1050/1640 μέχρι το 1087/1676 ξεκίνησε τις περιηγήσεις του εκτός της Πόλης. Οι γραπτές του εντυπώσεις συγκεντρώθηκαν σε ένα δεκάτομο έργο, το «Seyahatnâme» (Σεγιαχατναμέ - «Βιβλίο των ταξιδιών») ή σύμφωνα με το χειρόγραφο της Βιέννης Tarikh-i Seyyah («Χρονικό του περιηγητή»). Εκεί περιλαμβάνονται εντυπώσεις από ταξίδια του στον ελλαδικό χώρο, τη Βαλκανική, την Αυστρία, τη Βόρειο Αφρική, την Ανατολία, την Περσία και το Κάιρο. Χρησιμοποιεί την καθομιλουμένη γλώσσα της εποχής.
Ο Εβλιγιά Τσελεμπί έχει σημειώσει μια συγκεκριμένη συνάντηση με την Καγιά Σουλτάν στο Βιβλίο των ταξιδιών του.Ένα ολόκληρο κεφάλαιο του βιβλίου είναι αφιερωμένο στην Καγιά Σουλτάν,από την εγκυμοσύνη της στο θάνατό της.
Η Καγιά Σουλτάν ήταν Οθωμανή Πριγκίπισσα,κόρη του Σουλτάνου Μουράτ Δ' και της Χασεκί Αϊσέ Σουλτάν και ανιψιά του Σουλτάνου Ιμπραήμ Α'.Ήταν εγγονή του Σουλτάνου Αχμέτ Α' και της Μαχπεϊκέρ Κιοσέμ Σουλτάν.
