Οι συμμορίες της Βέτρινας (και αναφορές θυμάτων κατά την περίοδο 1781–1783)

Καθ όλη την διάρκεια της Ιστορίας το στενό του Ρούπελ αποτέλεσε μια δύσκολη περιοχή.

Η διέλευση του στενού ήταν πάντα πρόκληση και πολύ επικίνδυνη.

Αν εξαιρέσουμε το "φούσκωμα" του ποταμού που δεν επέτρεπε πάντα την διέλευση του στενού, αν ακόμη εξαιρέσουμε τις κατ' επανάληψη περιόδους πολεμικών επιχειρήσεων και πάλι τα πράγματα δεν ήταν εύκολα.

Κι αυτό γιατί στην περιοχή δρούσαν αδίσταχτες συμμορίες τις οποίες είχε να αντιμετωπίσει ο εκάστοτε διερχόμενος,

Σε αόριστες χρονικές περιόδους κάποιες συμμορίες έλεγχαν την είσοδο από την σημερινή Βουλγάρικη πλευρά, κάποιες άλλες συμμορίες είχαν τον έλεγχο εντός του στενού και κάποιες την είσοδο από την σημερινή Ελληνική πλευρά με βάση την περιοχή της Βέτρινας
Η γερμανική εφημερίδα Allgemeine Zeitung αναφέρει χαρακτηριστικά στην 13η σελίδα της στις 28 Ιουλίου 1899 :

Τούρκικη αυτοκρατορία.

Ληστές τριγυρίζουν στην Μακεδονία.

Όπως πληροφορούμαστε από την Θεσσαλονίκη, πρόσφατα μια σπείρα ληστών η οποία προφανώς εισέβαλε από την Βουλγαρία και περιφέρετε στο Σαντασχατ Σερρών και συγκεκριμένα κοντά στο Ντεμιρ-Ισαρ, εν μέρει συνελήφθη και εν μέρει τράπηκε σε φυγή.
Λέγετε πως δεκατέσσερις εκ των ληστών σκοτώθηκαν σε μάχη με τα στρατεύματα.
Οι φήμες πως τον τελευταίο καιρό πολυάριθμες σπείρες εισβάλουν από τα βουλγάρικα σύνορα στην Μακεδονία, δεν επιβεβαιώνονται μέχρι στιγμής.

Γιαυτό τον λόγο είχαν δημιουργηθεί πανδοχεία λίγο πριν την προσέγγιση του στενού, όπως το πανδοχείο στο Ρούπελ αλλά και πάνω στον δρόμο που οδηγούσε στο στενό του Ρούπελ όπως αυτό έξω τότε από το Χορτερό (εντός σήμερα). 

Αυτά τα πανδοχεία στα οποία οι διερχόμενοι μπορούσαν να κάνουν μια στάση για φαΐ και ύπνο, προσέφεραν κι άλλες δυνατότητες. Οι διερχόμενοι μπορούσαν να αποθηκεύσουν - ασφαλίσουν εκεί ότι πολύτιμο είχαν και να το παραλάβουν στην επιστροφή έναντι κάποιου αντιτίμου. Από χρυσό και τιμαλφή μέχρι ζώα και παιδιά.

Οι συμμορίες της Βέτρινας απασχολούσαν πάντα τις εκάστοτε αρχές, κατά την περίοδο 1781–1783, είχαν ως βάση το χωριό της Βέτρινας και αποτελούνταν από ανάμικτες εθνικότητες. Πολλές φορές οι οθωμανικές αρχές απέδιδαν τα περιστατικά ως μεμονωμένα γεγονότα καθώς δεν θελαν να έρθουν σε κόντρα με αυτές συμμορίες καθότι μέρος του κέρδους πήγαινε σε αυτούς.

Παρακάτω σας παραθέτουμε μερικές αναφορές θυμάτων κατά την περίοδο 1781–1783, όπως παρουσιάζονται μέσα από τα καταγεγραμμένα από τους Οθωμανούς βιβλία παραπόνων του Μοναστηρίου.

GRIEVANCE

ADMINISTRATION (S¸ IKAYET )

IN AN OTTOMAN PROVINCE

The Kaymakam of Rumelia’s

‘Record Book of Complaints’ of 1781–1783

Fol. 12a/10:

(1) Ristu¯ zimmı¯(arz˙uh˙a¯l eder yine Vetrı¯ne k˙aryesi mu¨temekkinlerinden (Ank˙u¯ ve Stoyimı¯reve Mı¯tre eyta¯m-i Nik˙u¯lı¯na ve Ma¯rk˙u¯ (2) Boyacı ve va¯ru¯s¸ k˙ocabas¸ılarıyla cu¨mle va¯ru¯s¸ ra(ya¯(sic)-ları bi-g˙ayr-i h˙ak˙k˙ a¯la¯tını ve ikiyu¨z g˙uru¯s¸lık˙ ma¯llarını (3) fuz˙u¯len z˙abt˙ve nehb (u¨)g˙a¯ret etmekle (arz˙uh˙a¯l bala¯sına kes¸ı¯de-i buyurıldı (ve) h˘azı¯ne(ye) k˙ayd sene 196 (Alı¯ Beg˘me’mu¯rdır (on margin:) Alı¯

Translation:

The non-Muslim Risto submitted a petition: Anko, Stojimir and Mitre, the orphans of

Nikolina, inhabitants of Vetren village (northwest of Demirhisar/ Siderokastron), and

Marko ‘the Dyer’ and the kocabas¸ıs of the Christian quarter together with all the reaya of

the varos¸ unlawfully took all his tools and property worth two hundred piastres into their

possession, (thus) robbing him (of his livelihood). A buyuruldı was therefore drawn up on

the face of the arzuhal (and) registered (for) the Treasury. In the year 1196(1782). In charge is Ali

Beg˘. (To be dealt with by) Ali. (Cf. Matkovski, Ajdutstvoto V/69)

Fol. 13a/3:(1) Ya¯nyalı Yu¯rge (arz˙uh˙a¯l eder Timurh˙is˙a¯r k˙as˙abasından h˘uru¯c Vı¯rtı¯ne k˙aryesine duh˘u¯lındaeha¯lı¯-i (2) k˙arye u¨zerime hu¨cu¯m bir re’s ba¯rgı¯rimi ve bes¸yu¨z g˙uru¯s¸ nu¨k˙u¯d cebren ah˘z¯ etmeleriyle (arz˙uh˙a¯l (3) bala¯sına buyurıldı kes¸ı¯de ve mı¯r-i kela¯m me’mu¯r olmıs¸dır sene196 //

Translation:

Gjorgi from Yanya submitted a petition: ‘On my exit from the town of Demirhisar

(Siderokastron) and my entry into the village of Virtine (Vetren northwest of the district

centre), the village people attacked me and by force took my only horse and five hundred

piastres in ready cash.’ Therefore, a buyuruldı was drawn up on the face of the arzuhal, and

the mir-i kelam put in charge. In the year 1196(1782). (fee collected)

(Cf. Matkovski, Ajdutstvoto V/ 71)

  

Fol. 21b/6:

(1) Ah˙med k˙ulları Timur H˙is˙a¯r k˙as˙abası su¨kka¯nından olub h˙a¯la¯ Sı¯ru¯z voyvodası ve Sı¯ru¯zsu¨kka¯nından Lu¨leci (2) I˙bra¯hı¯m na¯m kimesneler merh˙u¯m h˘anım k˙ullarından intik˙

a¯l edenma¯l ve es¸ya¯ fuz˙u¯lı¯ z˙abt˙etmeleriyle icra¯sı ba¯bında (3) c¸u¯k˙ada¯r ag˙a ark˙

adas¸ı < . . . > Ag˙ame’mu¯rdır fı¯ 19 M sene 197

Translation:

The humble servant Ahmed is an inhabitant of the town of Timurhisar (Demirhisar/

Siderokastron). The acting voyvoda of Serrai and an individual by the name of Ibrahim ‘the

Pipe-Vendor’, one of the inhabitants of Serrai, unlawfully took possession of the money

and belongings passed on to him by the humble servant, his deceased wife. Therefore,

(a buyuruldı was drawn up,) detailing its execution. In charge is (name omitted) Ag˘a, the

companion of the c¸okadar ag˘a. On the 19th of Muharrem in the year 1197 (Wednesday,

25 December 1782).

Fol. 22a/9:

(1) Aydu¯n na¯m kimesne (arz˙uh˙a¯l eder Timur H˙is˙a¯r sa¯kinlerinden I˙sma¯(¯ıl Ag˙a na¯m g˙adda¯rak˙ırk˙ g˙uru¯s¸ vere (2) -cag˙ım olub mezbu¯r gerek o¨ku¨zimi ve ba¯rgı¯rimi ve gu¨mu¨s¸ ve sa¯’ires¸ya¯sını (sic) ikiyu¨z g˙uru¯s¸dan (3) mu¨teca¯viz ma¯lını ve k˙arında¯s¸ını h˙apis ve mallarını (sic)ah˘z¯ etmekle icra¯sı ba¯bında buyurıldı ba¯la¯sına kes¸ı¯de (4) ve mu¨ba¯s¸ir Mus˙t˙afa¯ Bas¸ C¸ avus¸ta(yı¯n olınmıs¸dır fı¯ 23 M sene 197

Translation:

An individual by the name of Aydun submitted a petition: ‘I owed the tyrant named Ismail

Ag˘a who is one of the inhabitants of Demirhisar (Siderokastron) forty piastres, (when) the

aforementioned took my ox, my horse, the silver and other belongings and property worth

more than two hundred piastres, and (also) put my brother in prison and took his property.’

Therefore, a buyuruldı detailing its execution was drawn up on the face of (the arzuhal),

and Mustafa the Chief Tchavush appointed mu¨bas¸ir. On the 23rd of Muharrem in the year

1197 (Sunday, 29 December 1782).