Ο καζάς του Ντεμίρ Χισάρ το 1910

 

Φύλλο χάρτη του λιθογραφείου Κοντογόνη με τίτλο: Θεσσαλονίκη, εκδοθέν το 1910. Εδώ

φαίνεται όλος ο καζάς Ντεμίρ Χισάρ με αρκετή λεπτομέρεια.

Ο Σχινάς το 1886 αναφέρει 79 χωριά: Θ. Νικόλαος Σχινάς, Οδοιποροικαί Σημειώσεις Μακεδονίας, Ηπείρου, Νέας Οροθετικής Γραμμής και Θεσσαλίας, Messager D' Athenes, Τεύχος Β', εν Αθήναις, 1886, σ. 424. 

Ο Κάντσοφ το 1891 σημειώνει 74 χωριά: Vasil Kanchov, “Patuvane po dolinite na Struma, Mesta i Bregalnica, Bitolsko, Prespa i Ohridsko”, v Izbrani proizvedeniya, Tom 1, Sofiya, 1970, σ. 102-116. Ξανά ο Κάντσοφ το 1900 κάνει λόγο για 78 χωριά: Vasil Kanchov, Makedoniya. Etnografiya I Statistika, Sofιya, 1900, σ. 183-186. 

Ωστόσο, το 1905 ο Ντιμίταρ Μίσεφ αναφερόμενος μόνο στα χριστιανικά χωριά σημειώνει μόλις 42: Brancoff D. M., La Macedoine et la population Chretienne, Paris, 1905, σ. 188-189. 

Ο Χαλκιόπουλος το 1910 εντοπίζει 59: Αθ. Χαλκιόπουλος, Μακεδονία. Βιλαέτια Θεσσαλονίκης - Μοναστηρίου, εν Αθήναις, 1910, σ. 53-55. 

Ο Ιγγλέσης ξανά το 1910 σημειώνει 58 χωριά: Νικόλαος Ιγγλέσης, Οδηγός της Ελλάδος, απάσης της Μακεδονίας, της Μικράς Ασίας μετά των νήσων του Αρχιπελάγους, των νήσων Κρήτης-Κύπρου-Σάμου, τ. 1, Αθήναι, 1910-1911, σ. 64. 

Το πιθανότερο σενάριο είναι να μεταβλήθηκαν τα όρια στα πλαίσια των μεταρρυθμίσεων της Μυρστέγης για την επίτευξη μεγαλύτερης εθνικής ομοιογένειας: τα χωριά που ενσωματώθηκαν στο καζά Μελενίκου ήταν εξαρχικά, όπως και η συντριπτική πλειοψηφία των χωριών του συγκεκριμένου καζά