Ο παπάς ευλογεί πιάτα με αλεύρι. Βαμβακόφυτο, 1965

Εσπέρας Μ. Τετάρτης. Ο παπάς ευλογεί πιάτα με αλεύρι. Βαμβακόφυτο, 1965

Την Μεγάλη Τετάρτη, εκτός από το ευχέλαιο στην εκκλησία, «αναπιάνουν» (δηλ. ανανεώνουν) τη ζύμη του ψωμιού. Ευλογούνται επίσης το αλεύρι, το αλάτι και τα αβγά για να αποκτήσουν νέα δύναμη. Ιδιαίτερη σημασία δίνονταν στην παρασκευή της νέας ζύμης, του προζυμιού της χρονιάς. Στην Αθήνα η εκκλησάρισσα πήγαινε από σπίτι σε σπίτι, μάζευε αλεύρι και το ζύμωνε χωρίς προζύμι. Ο παπάς ακουμπούσε απάνω το Σταυρό με το Τίμιο Ξύλο και το ζυμάρι ανέβαινε. Στην Κρήτη καταγράφεται ανάλογη συνήθεια την Μεγάλη Παρασκευή, την ώρα που ο παπάς διαβάζει το πρώτο Ευαγγέλιο: «Καινουργιώνεται το προζύμι», όπως λένε. Με το προζύμι της Μεγάλης Τετάρτης ζυμώνουν τα κουλούρια του Πάσχα: κουτσούνες, κουζουνάκια, καλαθάκια, αυγούλες, παύλους κ.ά.

Φωτογραφία

Γεωργ. Ν. Αικατερινίδης

Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών