Άγιος Μεθόδιος ο ομολογητής Πατριάρχης Κωνσταντινούπολης, 14 Ιουνίου

Μεθόδιον φωστῆρα τῆς Ἐκκλησίας,

Τὸ τῆς τελευτῆς σβεννύει στυγνὸν νέφος.

Γεννήθηκε μεταξύ του 788 και του 800 στις Συρακούσες. Πήγε για σπουδές στην Κωνσταντινούπολη, επί Λέοντος του Ε΄, και εκάρη μοναχός σε κάποιο μοναστήρι της Βιθυνίας. Λόγω της εκδηλούμενης εικονολατρείας του εστάλη στη Ρώμη από τον Πατριάρχη Νικηφόρο το 815. Όταν επέστρεψε, το 821, μετά την άνοδο στο θρόνο του Μιχαήλ Τραυλού, συνελήφθη και υπέστη πολλές διώξεις, ιδιαίτερα από τον τελευταίο εικονομάχο αυτοκράτορα Θεόφιλο. Επί των ημερών του μαστιγώθηκε δημόσια και φυλακίστηκε για 7 χρόνια σε κρύπτη στη νήσο Αντιγόνη, όπου σώζεται μέχρι σήμερα το κρατητήριό του.

Ο Μεθόδιος είχε χαρακτηριστεί εικονολάτρης, καθώς εργάστηκε ιδιαίτερα για την καταπολέμηση των εικονομάχων, από τους οποίους υπέφερε πολλά. Μετά το θάνατο του Αυτοκράτορα Θεοφίλου και τη λήξη της περιόδου της εικονομαχίας, ο διάδοχός του, ο Μιχαήλ Γ΄, ήταν μόλις 6 ετών, οπότε η εξουσία περιήλθε ουσιαστικά στην Αυτοκράτειρα Θεοδώρα, η οποία ήταν εχθρική προς τους εικονομάχους. 

Έτσι, κατόπιν υπόδειξης του οσίου Ιωαννικίου «του εν Ολύµπω ασκήσαντος» και µε την ψήφο κλήρου και λαού, καθαιρέθηκε ο εικονομάχος Πατριάρχης Ιωάννης Ζ΄ Γραμματικός και τον διαδέχτηκε ο, ήδη επίσκοπος Κυζίκου, Μεθόδιος. Αυτός σφράγισε και τη λήξη της εικονομαχίας με συμβολική τελετή μεταφοράς των εικόνων στην Αγία Σοφία. Συγκεκριμένα πέντε ημέρες μετά την ανάρρησή του, στις 19 Φεβρουαρίου του 842 συνεκάλεσε τοπική Σύνοδο η οποία και αναθεμάτισε τους εικονομάχους. Λίγες ημέρες μετά, στις 11 Μαρτίου, με ιδιαίτερη λαμπρή τελετή αναστήλωσε τις ιερές εικόνες, τελετή που έκτοτε εορτάζεται από την Ορθόδοξη Εκκλησία κάθε χρόνο την πρώτη Κυριακή της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, την λεγόμενη Κυριακή της Ορθοδοξίας.

Η Σύνοδος αποφάσισε και την καθαίρεση όσων ιεραρχών είχαν λάβει ενεργό µέρος στον αγώνα κατά των εικόνων. Οι πιο περιώνυµοι ιεράρχες και ηγούµενοι καθαιρέθηκαν, στους υπόλοιπους εικονομάχους επιδείχθηκε μεγάλη επιείκια. Οι μόνοι επίσκοποι που έχασαν την έδρα τους ήταν εκείνοι που αρνήθηκαν κάθε συνδιαλλαγή. Δεν έγινε κανένας διωγμός, ούτε αναθέματα. Επί Πατριαρχίας του επίσης έγινε η ανακομιδή των λειψάνων του πατριάρχη Νικηφόρου και του Αγίου Θεοδώρου του Στουδίτου.

Συνέγραψε «Κανόνες» σε δωδεκασύλλαβο ιαµβικό µέτρο, «Ύµνους» και «Στιχηρά».

Απεβίωσε στις 14 Ιουνίου του 846 και ετάφη με μεγάλες τιμές στον ναό των Αγίων Αποστόλων. Μετά το θάνατό του ανακηρύχθηκε Άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας και η μνήμη του γιορτάζεται στις 14 Ιουνίου.

Λειτουργικά κείμενα

Ἀπολυτίκιον

Ἦχος πλ. α’. Τὸν συνάναρχον Λόγον.

Εὐσέβειας τὴν μέθοδον προβαλλόμενος, αἱρετικῶν διαλύεις τᾶς ἐπινοίας στερρῶς, Ὀρθοδόξων ἡ κρηπὶς Πάτερ Μεθόδιε τὴν γὰρ Εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ, ἀνεστήλωσας τιμᾶν, ὡς θεῖος ἱεροφάντωρ• καὶ νῦν ἀεὶ ἐκδυσώπει, ἐλεηθήναι τᾶς ψυχᾶς ἠμῶν.

Έτερον Ἀπολυτίκιον

Ἦχος δ’.

Κανόνα πίστεως, καὶ εἰκόνα πραότητος, ἐγκρατείας διδάσκαλον, ἀνέδειξε σε τῇ ποίμνῃ σου, ἡ τῶν πραγμάτων ἀλήθεια· διὰ τοῦτο ἐκτήσω τῇ ταπεινώσει τὰ ὑψηλά, τῇ πτωχείᾳ τὰ πλούσια. Πάτερ Ἱεράρχα Μεθόδιε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

Κοντάκιον

Ἦχος δ’. Ἐπεφάνης σήμερον.

Εὐσεβείας δόγμασι τὴν Ἐκκλησίαν, καταυγάσας ἤλασας, τὴν τῶν αἱρέσεων ἀχλύν, ἱεροφάντα Μεθόδιε, πάσι κηρύττων Χριστὸν εἰκονίζεσθαι.