Τα κακά μαντάτα για την μη ενσωμάτωση του Μελένικου στην Ελλάδα, 29 Ιουνίου 1913
Μελένικο, 18 Σεπτεμβρίου 1913
Στις 29 Ιουνίου 1913, κατά τη διάρκεια του Β' Βαλκανικού Πολέμου, ο ελληνικός λαός ενημερώθηκε ότι η πόλη του Μελένικου, η οποία τότε είχε έναν κυρίως ελληνικό πληθυσμό με περίπου 500 ελληνικές οικογένειες, 80 οθωμανικές, 60 τσιγγάνικες και μόνο 10 βουλγαρικές οικογένειες, δεν θα ενσωματωνόταν στην Ελλάδα. Το Μελένικο, παρά την αμιγή ελληνική του πληθυσμιακή σύνθεση, εξαιρέθηκε από τα εδάφη που επρόκειτο να ενταχθούν στην Ελλάδα, γεγονός που προκάλεσε θλίψη και απογοήτευση στους Έλληνες κατοίκους της περιοχής.
Αυτή η εξέλιξη συνέβη στο πλαίσιο των ευρύτερων εδαφικών ανακατατάξεων και των διαπραγματεύσεων που ακολούθησαν τις βαλκανικές συγκρούσεις, όπου οι εθνικές επιδιώξεις και τα γεωπολιτικά συμφέροντα των εμπλεκόμενων δυνάμεων συχνά υπερίσχυαν των δημογραφικών δεδομένων και των επιθυμιών των τοπικών πληθυσμών.
