Άγιος Θεόδωρος επίσκοπος Γορτύνης, 25 Ιουλίου
Ο Άγιος Θεόδωρος επίσκοπος Γορτύνης, έλαβε μέρος στην Ε´ Οικουμενική Σύνοδο της Κωνσταντινουπόλεως το 553 μ.Χ. (βλέπε ίδια ημέρα) μόνος από την Κρήτη και μόνος από τους Μητροπολίτες του Ανατολικού Ιλλυρικού. Σ’ αυτήν έγινε η καταδίκη «τῶν τριῶν κεφαλαίων». Ο ίδιος είχε λάβει μέρος και στην Ενδημούσα Σύνοδο Κωνσταντινουπόλεως το 536 μ.Χ. Συνοδευόταν από έναν «᾿Αρχιμανδρίτη Μονῆς τῶν Κρητικῶν» με το όνομα Πολυχρόνιος, ο οποίος συνυπέγραψε τις πράξεις της Ενδημούσας Συνόδου.
Το όνομα του Θεοδώρου βρέθηκε με τον τίτλο του Αρχιεπισκόπου σε εγχάρακτη γραφή επιστυλίου της Γόρτυνας, αλλά και πρόσφατα σε ψηφιδωτό της μεγάλης Παλαιοχριστιανικής Βασιλικής στο χωριό «Μητρόπολις» νοτίως της Γόρτυνας, που τυχαία αποκαλύφθηκε το 1978 μ.Χ. οι δε ανασκαφές άρχισαν το 1991 μ.Χ. Αυτή η μεγάλη Βασιλική ήταν κατά τις εκτιμήσεις του Επιτίμου Εφόρου Βυζαντινών Αρχαιοτήτων κ. Εμμ. Μπορμπουδάκη ο Μητροπολιτικός Ναός του Αγίου Τίτου. Όλα τα αρχαιολογικά στοιχεία σ’ αυτό συνηγορούν.
