Άγιοι Αλέξανδρος, Κρονίων, Ιουλιανός, Μακάριος και άλλοι Δεκατρείς Μάρτυρες, 30 Οκτωβρίου

 Eις τον Aλέξανδρον και Kρονίωνα.

Σὺν Ἀλεξάνδρῳ τῆς τιτάνου τὸ ζέον,

Φέρει Κρονίων, υἱὸν οὐ σέβων Κρόνου.

Eις τον Iουλιανόν και Mακάριον.

Ἰουλιανὸς καὶ Μακάριος ξίφει,

Ζωὴν ἐφεῦρον τὴν μακαριωτάτην.

Eις τους δεκατρείς.

Οὐ πῦρ ἀναφθέν, οὐ ξίφος θηχθέν, Λόγε,

Δὶς πέντε καὶ τρεῖς ἄνδρας ἐκ σοῦ χωρίσει.

Μαρτύρησαν όλοι στα χρόνια του βασιλιά Δεκίου το 250 μ.Χ., στην Αλεξάνδρεια. Οι δύο πρώτοι θανατώθηκαν, μετά από σκληρά βασανιστήρια, αφού έχυσαν επάνω τους βρασμένη ασβέστη. Οι δε επόμενοι δύο, αφού και αυτοί βασανίστηκαν απάνθρωπα, στο τέλος τους αποκεφάλισαν. Από τους άλλους 13 μάρτυρες, άλλους έκαψαν ζωντανούς και άλλους αποκεφάλισαν

Οι Μάρτυρες της Αλεξάνδρειας επί Δεκίου

Οι Μάρτυρες της Αλεξάνδρειας επί Δεκίου ήταν μια ομάδα Χριστιανών μαρτύρων (μεταξύ αυτών οι Ιουλιανός, Εύνος [ή Χρονίων], Βέζας, Ιούστος, Μακάριος και άλλοι), οι οποίοι μαρτύρησαν στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου κατά τη βασιλεία του Ρωμαίου Αυτοκράτορα Δεκίου (249–251 μ.Χ.).

Η εορτή τους τιμάται στις 30 Οκτωβρίου.

Κατα μία εκδοχή οι μάρτυρες ήταν οι: Κοΐντας (ή Κοΐντος), Μίτρας, Νεμέσιος, Πτολεμαίος, Θεόφιλος, Ιγένιος, Ισίδωρος, Κλαύδιος, Επιμάχος, Ευτρόπιος, Ζηνών, Ήρων, Άμμων, Ατίρ, Βέσας, Διόσκορος, Αλέξανδρος, Κρονίων, Ιουλιανός, Μακάριος και άλλοι δεκατρείς μάρτυρες.

Οι Κοΐντας και Μίτρας βασανίστηκαν και στη συνέχεια θανατώθηκαν με καυτό ασβέστη, ο οποίος χύθηκε επάνω τους·

οι Νεμέσιος και Πτολεμαίος υποβλήθηκαν σε φρικτά βασανιστήρια και τελικά αποκεφαλίστηκαν·

από τους υπόλοιπους μάρτυρες, ορισμένοι κάηκαν ζωντανοί ενώ άλλοι αποκεφαλίστηκαν.

Μαρτυρία των Μοναχών του Ράμσγκεϊτ

Οι Μοναχοί του Ράμσγκεϊτ, στο έργο τους Book of Saints (1921), γράφουν:

Μακάριος και οι συν αυτώ Μάρτυρες (30 Οκτωβρίου)

(3ος αιώνας) – Στις 30 Οκτωβρίου, το Ρωμαϊκό Μαρτυρολόγιο αναφέρει εορτή προς τιμήν δεκατριών μαρτύρων που φαίνεται πως υπέστησαν το μαρτύριο στην Αλεξάνδρεια, μαζί με έναν Άγιο Μακάριο, επί του Αυτοκράτορα Δεκίου (250 μ.Χ.).

Η παράδοση διασώζει τα ονόματα τριών εξ αυτών: Εύνος, Ιουλιανός και Ιούστος.

Και αλλού σημειώνεται:

Ιουλιανός, Εύνος, Μακάριος και άλλοι (30 Οκτωβρίου)

(3ος αιώνας) – Μάρτυρες κατά τους διωγμούς του Δεκίου (περί το 250 μ.Χ.) στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Οι Έλληνες τους τιμούν από κοινού, σε αριθμό δεκαέξι, αυτήν την ημέρα· ωστόσο, φαίνεται ότι ταυτίζονται με άλλους μάρτυρες του ίδιου ονόματος που αναφέρονται στο Ρωμαϊκό Μαρτυρολόγιο σε διάφορες ημερομηνίες (π.χ. οι Άγιοι Ιουλιανός και Εύνος στις 17 Φεβρουαρίου, ο Άγιος Μακάριος στις 8 Δεκεμβρίου κ.ά.).

Ιουλιανός και Εύνος (27 Φεβρουαρίου)

(3ος αιώνας) – Μάρτυρες στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου επί Δεκίου (250 μ.Χ.).

Ο Ιουλιανός, που ήταν υπερήλικος και βασανιζόταν από ποδάγρα, μεταφέρθηκε ενώπιον του δικαστηρίου από δύο δούλους του. Και οι δύο ήταν χριστιανοί· ο ένας όμως, από φόβο, αρνήθηκε την πίστη, ενώ ο άλλος, ο Εύνος, μοιράστηκε γενναία το μαρτύριο του κυρίου του.

Μαστιγώθηκαν και στη συνέχεια ρίχθηκαν στην πυρά.

Ο Βέζας, ένας στρατιώτης που προσπαθούσε να τους προστατεύσει από τις ύβρεις του ειδωλολατρικού όχλου, εκτελέστηκε επίσης, μόνο και μόνο επειδή υπερασπίστηκε τους μάρτυρες.

Οι πληροφορίες αυτές προέρχονται από τον Άγιο Διονύσιο Αλεξανδρείας, τον τότε Επίσκοπο και σύγχρονο των γεγονότων.

Εκδοχή του Sabine Baring-Gould (Lives of the Saints)

Άγιοι Ιουλιανός, Χρονίων και Βέζας, Μάρτυρες (250 μ.Χ.)

[Ρωμαϊκό Μαρτυρολόγιο· κάποιοι τους τιμούν στις 19 Φεβρουαρίου· οι Έλληνες στις 30 Οκτωβρίου. Πηγή: οι επιστολές του Αγίου Διονυσίου, Επισκόπου Αλεξανδρείας, προς τον Γερμανό, όπως παρατίθενται από τον Ευσέβιο, Εκκλησιαστική Ιστορία VI, 41.]

Ο Άγιος Διονύσιος Αλεξανδρείας, σε επιστολή του για τα δεινά της Εκκλησίας κατά τους διωγμούς του Δεκίου, αφού θρηνεί για όσους αποστάτησαν, προσθέτει:

«Άλλοι όμως παρέμειναν ακλόνητοι, ευλογημένοι στύλοι του Κυρίου, ενισχυμένοι από Αυτόν, και έγιναν αξιοθαύμαστοι μάρτυρες της Βασιλείας Του.

Πρώτος εξ αυτών ήταν ο Ιουλιανός, άνθρωπος γεμάτος ποδάγρα, ανίκανος να περπατήσει ή να σταθεί, που μαζί με δύο που τον μετέφεραν οδηγήθηκε σε δίκη.

Ο ένας αρνήθηκε αμέσως την πίστη, αλλά ο άλλος, ονομαζόμενος Χρονίων, επονομαζόμενος Εύνος, και ο γηραιός Ιουλιανός, αφού ομολόγησαν τον Κύριο, περιφέρθηκαν πάνω σε καμήλες σε όλη την πόλη και μαστιγώθηκαν σκληρά, πριν καούν μέσα σε τεράστια πυρά, ενώπιον πλήθους θεατών.

Ένας στρατιώτης, ονόματι Βέζας, που αντιστάθηκε στην ύβρη του πλήθους, λιθοβολήθηκε και αποκεφαλίστηκε, νικώντας ως ανδρείος στρατιώτης του Θεού.»

Εκδοχή του Alban Butler στο Lives of the Fathers, Martyrs and Other Principal Saints

Άγιοι Ιουλιανός, Χρονίων και Βέζας, Μάρτυρες

Κατά τον Butler:

Όταν ο διωγμός του Δεκίου βύθισε την Αλεξάνδρεια στον τρόμο, πολλοί, ιδιαίτερα οι ευγενείς και οι αξιωματούχοι, θυσίασαν στα είδωλα από φόβο — ωχροί και τρέμοντες, δείχνοντας ότι δεν είχαν ούτε το θάρρος να πεθάνουν ούτε την πίστη να λατρεύσουν.

Πολλοί γενναίοι στρατιώτες επανόρθωσαν αυτό το σκάνδαλο.

Ο Ιουλιανός, βασανιζόμενος από ποδάγρα, και ο δούλος του Χρονίων, τοποθετήθηκαν πάνω σε καμήλες, μαστιγώθηκαν άγρια σε όλη την πόλη και στο τέλος ρίχθηκαν στη φωτιά.

Ο Βέζας, στρατιώτης, αποκεφαλίστηκε για την πίστη του.

(Βλ. Άγιο Διονύσιο Αλεξανδρείας, Ευσέβιος, Εκκλ. Ιστ. VI, 41.)