Θυρανοίξια της Μεγάλης Εκκλησίας, 22 Δεκεμβρίου

Αἴρουσιν ἄνδρες ἱεροὶ Χριστοῦ πύλας

Τοὺς Δαυῒδ ἡμῖν ἐκτυπούμενοι νόας.

Πρόκειται για θυρανοίξια του Ναού της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη.

Η ακολουθία των εγκαινίων με τα θυρανοίξια εκτιμάται ότι είναι πολύ παλαιά, χρονολογούμενη από την εποχή αμέσως μετά την επικράτηση του Χριστιανισμού, τον 5ο αιώνα. Αναφέρεται ότι κατά τα δεύτερα εγκαίνια του ναού της Αγίας Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως (563), ο Πατριάρχης Ευτύχιος έφερε επάνω σε άμαξα τα άγια λείψανα, ενώ ο λαός και ο Αυτοκράτορας ακολουθούσαν την πομπή περπατώντας. Μνεία των θυρανοίξιων του ναού της Αγίας Σοφίας ανευρίσκεται και στα παλαιότερα μηνολόγια, στις 22 Δεκεμβρίου. Στη Δύση υπάρχει επίσης μαρτυρία, του Αγίου Αμβροσίου Μεδιολάνων, για θυρανοίξια από την ίδια εποχή.

Ο Συμεών Θεσσαλονίκης, μόνος από τους τέσσερις πατέρες, αναφέρεται σε δύο επιμέρους σημαντικές πτυχές των εγκαινίων, οι οποίες δεν συνδέονται άμεσα με την ακολουθία, αλλά είναι προαπαιτούμενες γι’αυτή.

Τα πρώτα εγκαίνια έγιναν σύμφωνα και με τον θεολόγο – Εκκλησιαστικό ιστορικό – Νομικός κ. Ιωάννη Ελ. Σιδηρά στις 27 Δεκεμβρίου του 537.

* Μνείαν ποιούμεθα των κατά την 27η Δεκεμβρίου του σωτηρίου έτους 537 μ.Χ. σεπτών εγκαινίων του Ιερού Ναού της Του Θεού Σοφίας Κωνσταντινουπόλεως ως έργου θαυμαστού και μεγάλου του θεοστέπτου και φιλοχρίστου αυτοκράτορος Ιουστινιανού Α΄ του Μεγάλου